TÜBİTAK girişimcilik destekleme fonu

TÜBİTAK girişimcilik ekosisteminin en önemli oyuncusu haline gelecek. İnovasyon yapmaya aday erken aşama startup ve girişimcilere yatırım yapacak olan fonlar artık hibe yoluyla kurum tarafından desteklenecek…

10 milyon dolarlık dev hamle

TÜBİTAK çok önemli bir hamle yaptı. Ülkemizin inovasyonundan birinci derecede sorumlu kurum olan kurum, müthiş bir inovasyon hamlesi yaparak girişimcilik ekosisteminiıı başoyuncusu olmaya resmen soyundu. Yıllardır söylediğim bir şey de böylelikle ete ve kemiğe bürünmüş oldu: Biliyorsunuz, girişimciyi desteklemek yerine, girişimcileri destekleyenleri desteklemenin daha iyi sonuçlar vereceğini ve kamu parasının böylelikle ‘akıllı para’ya çevrilebileceğinin pek çok defa altını çizdim. İşte, geçen haftalarda, bu söylemimi destekleyen çok önemli bir gelişme oldu ve “TÜBİTAK Girişim Sermayesi Destekleme Programı Uygulama Esasları” yayınlandı.

DEVRİM GİBİ BİR GELİŞME

Çok önemli bir gelişme mi? Evet öyle çünkü artık girişimciler projelerini devlet memurlarına anlatmayacak. Ya gidip bir melek yatırımcı bulacaklar ya da teknoparklara veya fonlara projelerini kabul ettirip dolaylı destek alacaklar. Artık devlet girişimcinin ccbine para koymayacak. Yatırımcısıyla gelen girişimin kasasına para koyulacak.

TÜBİTAK’ın devrim niteliğindeki bu uygulamasıyla girişim sermayesi fonlarına yatırımcı olarak katılabilecek Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO), Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (TGB) ve yeterlik kararı verilmiş Araştırma Altyapılarının (AA) proje başvurusu yapabileceği bir alt yapı hazırlanmış oldu.

Yani, eskisi gibi, girişimciler TÜBİTAK’a direkt başvuru yapamayacaklar. Öncelikle yukarıda sıraladığım TTO gibi birimlere başvurularını gerçekleştirecekler. Bu birimler de, muhtemelen, daha önce melek yatırım almış olan projelere öncelik vereceği için, artık girişimci ve yatırımcı beraber TÜBİTAK desteklerinden yararlanmak üzere yola çıkacaklar. TÜBİTAK’a başvuracak fonların, Türkiye’de yerleşik sermaye ihtiyacı olan erken aşama teknoloji tabanlı şirketlere yatırım yapması gerekiyor. Fon yöneticisinin de en az yüzde 1 oranında fona katılması gerekiyor.

Burada önemli olan detay şu: Teknoloji sektöründe inovasyon yapmaya aday erken aşama startup ve girişimcilerine yatırım yapacak olan fonlar hibe yoluyla TÜBİTAK tarafından desteklenecek. İşte bu kısmı devrim niteliğinde bir gelişme. Çünkü şimdiye kadar mutlaka bir aşamaya gelmiş ve genellikle scale-up dediğimiz aşamadaki girişimcilerin direkt desteklendiği bir yapı söz konusuydu.

Şimdi ise, özel sektör veya bireysel yatırımcılar veya özel fonlar tarafından yatırım alan ve başlangıç aşamasındaki girişimciler dolaylı olarak desteklenecek. Yani, direkt girişimciye değil, girişimciyi destekleyene katkı sağlanacak.

BELİRSİZLİK GİDERİLMELİ

Burada önemli soru var: Tech-Invest TR Girişim Sermayesi Destekleme Programı 2018 Yılı Çağrısı’nda detayları belirtilen başvuru koşullarında geçen en kritik terminoloji ‘Erken Aşama’ kelimeleridir. Teknik olarak ‘Early Stage’ olarak dünya startup literatürüne geçmiş olan bu ‘erken aşama yatırım’ bandı, ABD’de 50.000-500.000 dolar bandına, Avrupa’da 20.000-250.000 euro bandına denk gelen yatırımlar için tanımlanan bir terminoloji. Bazen de, ihtiyaç duyulan yatırımdan ziyade, girişimin kuruluş öyküsü ve iş modeline uygun olarak da ‘erken aşama girişimi’ olarak Kabul edilebilir. Çıkan çağrıda sözünü edeceğim konunun netleştirilmediğini görüyorum. Fonların yatırım yaptığı erken aşama girişimcilerinin, maksimum ne kadar yatırım aldığı takdirde ‘erken aşama girişimcisi’ olarak kabul edilecekler?

Bu fonun temel hedefinin netleştirilmesi gerektiği kanaatindeyim. Bildiğiniz gibi, girişimcinin finansal yol haritasında iki aşamada finansman bulmak çok zordur:

■ Yatırım Boşluğu 1:1-50.000 dolar arası ve sadece hayallere yatırım aranan ilk aşama.

■ Yatırım Boşluğu 2: 500.000-3.000.000 dolar arası ve ortada son iki yılın excel tablolarının olduğu büyüme aşamasındaki kısım.

50 milyon TL’lik bu fon, küresel ölçekte ele alındığında çok büyük bir miktar değil, Ancak, Türkiye için gerçekten iyi bir başlangıç. Bu yüzden, bu fonun yukarıdaki hangi yatırım boşluğuna odaklanacağının biraz daha netleştirilmesi gerektiği kanaatindeyim. Başta TÜBİTAK Başkanı olmak üzere emeği geçen tüm ekibi kutluyorum.

BAYBARS ALTUNTAŞ