TÜBİTAK Destekleri 2018

TÜBİTAK’tan “tam” destek

TÜBİTAK, 2018’de yeni destek sistemini hayata geçirecek. Dokuz destek programı yerine geçecek sistemde sanayi ve arayüz destekleri verilecek. Kurum, TARAL Programları ile 1.36 milyar TL destek kullandıracak…

AR-GE destek bütçesi 2018 yılında yüzde 1.2 artışla 2 milyar 781.8 milyon TL’ye yükselen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Türkiye Araştırma Alanı (TARAL) Programları kapsamında 1 milyar 360 milyon TL destek kullandıracak.

Destek programından aslan payını 1 w H 471.4 milyon TL ödenek ile Sanayi Ar-Ge Destek Programı alacak. Gelecek yıl Kamu Ar-Ge Destek Programı’na 250 milyon TL, Akademik ve Uygulamalı Ar-Ge Destek Programı’na 310 milyon TL aktarılacak. Yemden yapılandırma sürecini tamamlamak için TBMM’deki yasa tasarısının yasalaşmasını bekleyen TÜBİTAK, 2018 yılında yeni bir destek sistemini hayata geçirecek.

Yeni destek sistemi, Ar-Ge, yenilik ve girişimcilik alanındaki faaliyetleri desteklemek amacıyla Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından yürütülen dokuz destek programı yerine geçecek. Çağrılarla “Sanayi Destekleri” ve “Arayüz Destekleri” verilecek. Bu desteklerle pazara başarıyla ulaşan, katma değeri yüksek ürün ve hizmetler sağlayan sanayi Ar-Ge ve yenilik proje destekleri ile bu desteklerin daha yaygın, etkili ve verimli kullanılabilmesi için özel sektör, üniversite ve kamu kurum kuruluşlarından ilgili paydaşlara arayüz destekleri sağlanacak. Çağrı konusu ve içeriğine uygun olarak desteklere, girişimci adayları, sermaye şirketleri, üniversiteler, araştırma kurumlan gibi çeşitli gerçek ve tüzel kişiler başvuru yapabilecek. Bilim İnsan Destek Programları Başkanlığı (BIDEB) tarafmdan ise 2018’de, “2244-Öncelikli Alanlarda Doktora Dereceli İnsan Kaynağı Yetiştirme Programı” başlatılacak. Doktoralı insan kaynağını yetiştirecek üniversitelere destek verilecek.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, TÜBİTAK’ın yeniden yapılandırma süreci ve 2018 yılında hayata geçirilecek yeni destek programlan ve destek bütçeleri hakkında Para Dergisi’ne açıklamalarda bulundu.

“ÖZEL SEKTÖRE AR-GE YAPTIRACAK”

TÜBİTAK’ın yeniden yapılandırılmasının bakanlığın öncelikli konuları arasında yer aldığını belirten Bakan Özlü, TÜBİTAK’ta yapılacak bu reformun nitelikli üretim hedefleri açısından büyük önem taşıdığını kaydetti. TÜBİTAK’ın yeni yapısıyla, özel sektöre Ar-Ge yaptıran bir yapıya kavuşacağını dile getiren Özlü, “Hazırladığımız yasa tasarısı Meclis’te ilgili komisyondan geçti. Genel Kurul gündeminin uygun olduğu bir zamanda tasarıyı ya-salaştıracağız” dedi.

2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Tasarısında TÜBİTAK’a tahsis edilmesi planlanan Ar-Ge bütçesinin 2017 yılına göre yüzde 1.2 artışla 2 milyar 781.8 milyon TL olduğunu açıklayan Bakan Özlü, bu bütçenin 1 milyar 360 milyon TL’sinin TARAL Programları kapsamında verilen desteklere ilişkin olduğunu vurguladı. 2017 yılında Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile TÜBİTAK’a tahsis edilen Ar-Ge bütçesi 2 milyar 750.2 milyon TL düzeyindeydi. TARAL Programları bütçesi ise 2017 yılında 1.5 milyar TL düzeyinde bulunuyordu.

AR-GE DESTEĞİNE 471.4 MİLYON TL

Bakan Özlü’nün verdiği bilgiye göre, 2018 yılında TÜBİTAK TARAL Programları kapsamında verilecek 1.36 milyar TL destekten en büyük payı 471.4 milyon TL ile Sanayi Ar-Ge Destek Programı alacak. Gelecek yıl Kamu Ar-Ge Destek Programı’na 250 milyon TL, Akademik ve Uygulamalı Ar-Ge Destek Programı’na 310 milyon TL, Savunma ve Uzay Ar-Ge Destek Programı’na 200 milyon TL, Bilim ve Teknoloji Farkmdalığım Artırma Programı’na 55 milyon TL, Bilim İnsanı Yetiştirme ve Geliştirme Programı’na 53.6 milyon TL ödenek ayrılacak. 2018’de Ar-Ge ve Yenilik İşbirliği Projeleri Destek Programı ile U1DB AB Proje Ödül Destek Programları bütçesi ise 10’ar milyon TL olacak.

ARAYÜZ DESTEĞİ VERİLECEK

TÜBİTAK’ın yeni destek sistemine ilişkin de açıklamalarda bulunan Bakan Özlü, TEYDEB tarafından gerçek ve tüzel kişilerin Ar-Ge, yenilik ve girişimcilik alanındaki faaliyetlerini desteklemek amacıyla yürütülen programların sürdürülebilir ekonomik büyümeye katkı sağlamak üzere daha etkin ve verimli hale getirilmesi için 2018 yılından itibaren yürürlüğe girecek yeni bir destek sistemi tasarlandığını açıkladı. TEYDEB’in kuruluşundan bu yana, mikro ölçekte Ar-Ge kültürü, Ar-Ge yapabilme becerisi ve kapasitesinin geliştirilmesi, bilgi birikimi oluşturulması, üniversite-sanayi işbirliği yönünde ilerleme sağlanmasına katkı sağladığını belirten özlü, şimdi de oluşan bu kapasite ve bilgi birikiminin daha hedef odaklı projelere yönlendirilerek ulusal çapta katkı sağlayıcı, katma değeri yüksek, rekabet düzeyi yüksek ürünlere dönüştürülmesinin amaçlandığını kaydetti. Bu hedefi sağlayacak esnek, etkin bir destek altyapısına ihtiyaç bulunduğunu dile getiren Özlü, bu altyapı sayesinde, farklı destek mekanizmalarının hızlı bir şekilde tasarlanıp uygulanabileceğini aktardı.

DOKTORALI İNSAN KAYNAĞI DESTEĞİ

Bakan Özlü, TÜBİTAK BİDEB tarafından ise 2018 yılında Öncelikli Alanlarda Doktora Dereceli İnsan Kaynağı Yetiştirme Programı’nın hayata geçirileceğini söyledi.

Özlü’nün verdiği bilgiye göre, programın amacı doktora derecesine sahip insan kaynağının nicelik ve nitelik olarak artırılması için TÜBİTAK Bilim Kurulu veya Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) tarafından belirlenen öncelikli alanlarda doktora derecesine sahip insan kaynağını yetiştirecek üniversitelere destek sağlamak olacak. Bu doğrultuda BTYK veya TÜBİTAK Bilim Kurulu tarafından belirlenen öncelikli alanlarda çıkılan çağrılar ile başvuru yapan üniversitelerden yetiştirecekleri öğrenci sayıları talep edilerek değerlendirme gerçekleşecek. Destek verilen üniversitelere, burs desteğine ilave olarak, tez çalışmalarında kullanılması için araştırma desteği, üniversitelere kurum hissesi ödeneği ile proje yürütücüsü ve tez danışmanlarına proje teşvik İkramiyesi ve ücret verilecek. Bu destek programı ile Türkiye’nin öncelikli alanlarında nitelikli insan gücünün arttırılması hedefleniyor.

308.1 MİLYON TL HİBE

Özlü’nün verdiği bilgiye göre, TÜBİTAK, 2017 Ocak-Eylül döneminde bin 992 projeye hibe sağladı. Aynı dönemde bin 397 projenin değerlendirmesi yapılarak desteklenmesine karar verdi. Bu dönemde 308.9 milyon TL hibe destek tutarı kullandırıldı. Bu hibenin 133 milyon TL’sini TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, 77 milyon TL’sini TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı, 34.5 milyon TL’sini TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri oluşturdu.

ARDEB’de ise, 2017 Eylül sonu itibarıyla toplam 869 projenin desteklenmesine karar verildi. Bu dönemde aktarılan toplam destek tutarı 577.5 milyon TL oldu. ARDEB çerçevesinde Araştırma Programı’na 163.6 milyon TL, Kamu Programı’na 204.4 milyon TL, Öncelikli Alanlar Programı’na 56.9 milyon TL, Stratejik Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı’na 46.5 milyon TL, Başlangıç Ar-Ge’ye 23.6 milyon TL, Yeni Fikirler ve Ürünler’e 5.6 milyon TL kaynak aktarılması öngörüldü.

2016 yılında 41 bin 793 başvurunun yapıldığı BİDEP’e ise 2017 Eylül sonu itibarıyla yapılan başvuru 42 bin 720’ye ulaşırken, aktarılan kaynak 2017 sabit fiyatlarıyla 90.2 milyon TL oldu.

“Satışları 9 kat artırdı”

Desteklerle ilgili en çok yöneltilen sorulardan biri de “Verilen desteklerin etki analizi yapılıyor mu?” oluyor.

Destekleri konuşurken, biz de Özlü’ye bu soruyu yöneltiyoruz. “1507-TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı” kapsamında bir etki analizi çalışması yapıldığını açıklayan Bakan Özlü, sonuçların memnuniyet verici olduğunun altını çizdi. Özlü, Etki Değerlendirme Dairesi tarafından gerçekleştirilen analize göre ilgili programdan destek alan firmaların destek almayan firmalara göre yurtiçi satışları, yurtdışı satışları, Ar-Ge harcamaları ve çalışan sayıları başlıklarında olumlu etkiler saptandığını kaydetti. Firmaların yenilikçi ürünler ortaya koyarken istihdama da önemli katkı sağladıklarının tespit edildiğini vurgulayan Özlü, destekten bir yıl sonra her 1 TL’lik desteğin faydalanıcı firmaların yurtiçi satışlarını ortalama 9.06 TL artırdığına dikkat çekti.

14 bin projeye 7 milyar TL hibe

TÜBİTAK TEYDEB Başkanlığı, 1995-2017 Eylül döneminde (2017 sabit fiyatlarla) yaklaşık 14 bin proje için 7 milyar TL hibe desteği sağladı. Aynı dönemde oluşturulan Ar-Ge hacmi 12.4 milyar TL olarak hesaplandı. ARDEB destek programları kapsamında 2006-2016 yılları arasında toplam 72 bin 861 proje önerildi. 15 bin 375 proje önerisi desteklenmiş olup bu projelerin toplam bütçesi cari fiyatlarla 5 milyar 330.9 milyon TL’ye ulaştı. BİDEB tarafından ise, proje desteği verilmiyor. Ancak BİDEB tarafından yürütülen olimpiyat, yarış, eğitim burs ve destek, araştırma burs ve destek ile etkinlik destek programları ile ilköğretimden doktora sonrasına kadar destek sağlanıyor. Bu kapsamda olimpiyat programlarında ilköğretim ve lise öğrencilerinin ulusal-uluslararası olimpiyatlara hazırlanması ve ödüllendirilmesi (ulusal düzeyde] süreçleri yürütülürken yarışma programlarında ortaokul, lise ve üniversite düzeyi öğrencilerinin projelerine yönelik yarışmalarda düzenlenip proje ödülü veriliyor. Eğitim burs ve destek programlarında öğrencilerin lisans ve lisansüstü eğitimlerine yurtiçi ve dışı olmak üzere burs ve destek sağlanıyor. Araştırma burs ve destekleri programlarında ise lisans düzeyinden doktora sonrası düzeye kadar araştırmacıların sundukları araştırma projelerine yurt içi ve yurt dışı olmak üzere burs ve destek veriliyor. Yurt içi ve dışından düzenlenen etkinliklere katılmak isteyen bilim insanlarına verilen destek yanında akademisyenlere de etkinlik düzenleme desteği veriliyor.

Hülya Genç Sertkaya