Tarım ve Hayvancılık Destekleri 2019
TARIM ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), 250 milyon euro’luk (1.5 milyar lira) yeni hibe paketi açtı. IPARD II Programı kapsamında beşinci başvuru çağrı ilanına çıkan TKDK, “hayvancılık” ile “işleme ve pazarlama” olmak üzere iki ana sektörde, 9 alt sektöre destek sağlayacak. Çağrı kapsamında hibe olarak kullandırılacak 250 milyon euro’dan aslan payını süt, beyaz ct, kırmız et ve yumurta üreten tarımsal işletmelere yönelik hayvancılık yatırımları alacak. 170 milyon euro’nun kullandırılacağı hayvancılık yatırımlarında hibe oranı yüzde 70’e kadar çıkacak. Hibe destek oranının yüzde 50’ye kadar çıktığı işleme ve pazarlama sektöründe et, süt, meyve, sebze ve su ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması yatırımlarına 80 milyon euro destek sağlanacak. Bu arada TKDK, 2019’da kırsal alanlarda yeni yatırımların yapılması ve istihdam olanaklarının yaratılması amacıyla çiftçileri yeni IPARD hibeleri ile buluşturmaya devam edecek. TKDK, 2019’da iki yeni çağrıya daha çıkacak.
Para Dergisi’ne açıklamalarda bulunan Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, IPARD II Programı kapsamında yedi yıllık bütçe dönemi için toplam 813 milyon 596 bin euro bütçe tahsisi yapıldığını vurgulayarak, bu miktarın 615.5 milyon euro’sunun Avrupa Komisyonu, 198 milyon 96.3 bin euro’sunun Türkiye Cumhuriyeti katkısı olduğunu söyledi. 2019’da 83.5 milyon euro destek ödemesi yapılmasının planlandığım belirten Pakdemirli, daha önce ödenen tutarlar da dikkate alındığında 2019 sonrası dönemde 623.4 milyon euro bütçe kullandırılmasının öngörüldüğünü kaydetti.
İKİ GRUPTA DESTEK VERİLECEK
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan TKDK. 16 Şubat’ta IPARD II döneminin beşinci başvuru çağrı ilanına çıktı. Çağrı ile IPARD Programı 2014-2020 dönemi kapsamında yatırım yapmak isteyen işletmeler tarafından destek almak üzere başvurular alınacak. Çağrı kapsamında toplam 250 milyon euro, yani yaklaşık 1.5 milyar TL’lik hibe destek kullandırılacak. Faydalanıcılara uygun harcamalar karşılığında sağlanacak mali desteğin kaynağı, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanından oluşturulan IPARD Programı Fonu olacak. Bu destek kamu katkısı olarak adlandırılacak. 250 milyon euro’nun yüzde 75’i Avrupa Birliği, yüzde 25’i ulusal kaynaktan sağlanacak. Çağrı ilanına göre “Tarımsal işletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar” tedbiri (hayvancılık) ile “Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki , Varlıklara Yönelik Yatırımlar” tedbiri (işleme ve pazarlama yatırımları) kapsamında iki temel sektörde başvurular kabul cdilccek.
Başvuru sahipleri, TKDK tarafından yayımlanan formata uygun iş planı sunacak. İşletmenin yatırımını, kırsal kalkınma kapsamında yer alan 42 ilden birinde yapması gerekecek. Bu iki tedbir kapsamında desteklenen bir yatırım, başka bir IPA bileşeni tarafından desteklenemeyecek. Ayrıca destek talep edilen yatırım diğer uluslararası ve ulusal kaynaklardan sağlanan desteklerden yararlanamayacak.
ÇİFTE FİNANSMAN ÖNLENİYOR
Bakan Pakdemirli, Kurum tarafından IPARD Programı kapsamında kullandırılan desteklerden faydalanan yatırımcılar için “çifte finansmanın önlenmesi” amacıyla kontrollerin gerçekleştirildiğini vurgulayarak, böylece IPARD destekleri kullanılarak alınan herhangi bir kalemin ulusal bütçeden finanse edilen başka bir destek programından faydalanmasının engellendiğini kaydetti. IPARD faydala-mcılarmın, yatırımlarından ihtiyaç duydukları diğer alanlarda devlet desteklerinden faydalanabildiğinin altını çizen Pakdemirli, “Örneğin IPARD desteklerini kullanarak ahırını inşa eden ve makine ekipmanlarını alan bir yatırımcımız, ihtiyaç duyduğu hayvanları alabilmek için devletimiz tarafından verilen sübvansiyonlu kredilerden faydalanabilmekte ve Bakanlığımızın verdiği diğer tarımsal desteklerden faydalanabilmededir” dedi.
DÖRT ANA KALEMDE DESTEK
16 Şubat’ta iki temel sektörde çıkılan çağrı kapsamında yatırımlara, dört ana yatırım kaleminde destek sağlanacak. Bunlar yapım işleri, makine-ekipman alımı, danışmanlık ve mühendislik hizmetleri ve AB görünürlüğünün sağlanmasına yönelik tabela veya pano alımı olacak. Çağrı rehberlerine göre makine-ekipman alımında satın alımı yapılacak malzeme, makine, ekipman gibi alımlar ile uygun harcamalar listesinde belirtilen yazılımlar da dahil bilişim teknolojileri ve özel teknolojik ekipman gibi alımlar destek kapsamında yer alacak.
Hizmet alımında ise yatırım bütçesi içerisinde yer alan, makine-ekipman alımı ve yapım işleri uygun harcamalar toplamının en fazla yüzde 12’sine karşılık gelen mimarlık, mühendislik ve diğer danışmanlık ücretler ile lisans ve patent haklarının devralınmasına yönelik genel maliyetler ile yine söz konusu yüzde 12’lik tutara dâhil olmak üzere makine-ekipman alımı ve yapım işleri uygun harcamaları toplamının en fazla yüzde 4’iine karşılık gelen ve 6 bin euro’yu aşmayan iş planı hazırlığı ile ilgili alımlar bu alt ted-bir için uygun harcamalar olacak. Bu aramda beşinci çağrı ilanı çerçevesinde alt ve üst limitlerin hesaplanmasında euro kuru 6.04 TL olarak kullanılacak.
HAYVANCILIĞA 170 MİLYON EURO
Hibe olarak kullandırılacak 250 milyon euro’nun, 170 milyon euro’su, yani 1 milyar TL’si ile hayvancılık yatırımları desteklenecek. Hayvancılık yatırımlarında hibe destek oranı yüzde 40 ile yüzde 70 arasında değişecek. Bu tedbirin yararlanıcıları, kamu tüzel kişilikleri hariç, “Ulusal Çiftçi Kayıt Sistemi veya Ulusal Hayvan Kayıt Sistemi’ne” kayıtlı gerçek ve tüzel kişiler olacak. Kamu tüzel kişilikleri ve kamu hissesi yüzde 25’dcn fazla olan tüzel kişilikler destek için başvuru yapamayacak.
500 BİN EURO’YA KADAR DESTEK
Çağrı rehberine göre hayvancılık sektöründe, her bir proje için uygun yatırımların toplam değeri minimum 5 bin euro olacak. Alt sektörler bazında detaylan-dırdığımızda büyük ve küçükbaş hayvancılıkta besi ve süt yatırımlarıyla, yumurta tavukçuluğunun modernizasyon yatırımlarında 500 bin euro’ya, broyler ve hindi sektörleri yatırımlarında 250 bin euro’ya, kaz üretim yatırımlarında 125 bin euro’ya kadar kısmına destek verilecek.
Hibe destek oranı yeni işletme kuru-lumunda yüzde 40, mevcut işletmelerin modernizasyonunda yüzde 50 olacak. Kooperatifler, üretici örgütleri ve bunların hakim ortak oldukları tüzel kişiliklerin başvurularında hibe oranı yüzde 60’a çıkacak. Ayrıca süt sektöründe istisna olmak koşulu ile kapasitesi 10-50 inek, ya da 50-250 koyun ya da keçi, ya da 5-25 manda olan mevcut süt üreten tarımsal işletmeler için kamu katkısı toplam uygun harcama tutarı yüzde 60 olarak uygulanacak. Böylece küçük çiftçilere ayrıcalık sağlanacak. 40 yaş altı genç yatırımcıların projelerine yüzde 5, dağlık alanda yapılacak yatırımlarda yüzde 5 ilave hibe destek verilecck. Bu tedbir kapsamında ayrıca küçük bütçeli yatırımlar ile kadm çiftçiler ve üretici örgütleri tarafından sunulan projeler, seçim sırasında ek puan verilerek öne çıkarılacak.
Uygun harcamaların toplam değerinin 500 bin TL ve altında olduğu yatırımlarda ödeme tek taksit, 500 bin TL’den fazla olduğu yatırımlarda ödeme en fazla iki taksit şeklinde gerçekleştirilecek. Bu tedbir için ödemenin kaç taksitte olacağının belirlenmesinde karar başvuru sahibine ait olacak.
80 MİLYON EURO KAYNAK
Beşinci çağrı dönemi kapsamında süt, et, su ürünleri ile meyve ve sebzelerin işlenmesi ve pazarlanması yatırımları-t nın destekleneceği “Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin işlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar” tedbiri çerçevesinde 80 milyon euro, yani 500 milyon TL hibe desteği kullandırılacak. Çağrı rehberine göre desteğe küçük ve orta ölçekli işletmeler olarak tanımlanan tüm tüzel kişiler ve gerçek kişiler katılabilecek. Kamu tüzel kişilikleri ve kamu hissesi yüzde 25’den fazla olan tüzel kişilikler başvuramayacak. Başvurularda KOSGEB’c üyelik şartı aranacak. Bu tedbir çerçevesinde verilecek hibe desteğin parasal tutarının hesaplanmasında, uygun harcamalar esas alınacak.
3 MİLYON EURO’YA KADAR HİBE
Çağrı rehberine göre işleme ve pazarlama yatırımlarında her bir proje için uygun yatırımların toplam değerinin minimum sınırı 30 bin euro olacak. Alt sektörler bazında bakıldığında peynir altı suyu dâhil süt ve et ürünlerinin işlenmesi, pazarlanması yatırımlarının 3 milyon euro’ya, süt toplama merkezi yatırımlarının 1 milyon euro’ya, meyve, sebze, soğuk hava deposu, paketleme yatırımlarının 1 milyon 250 bin euro’ya, su ürünleri işleme ve pazarlama yatırımlarının 1.5 milyon euro’ya kadar olan kısmına destek sağlanacak. Bu tedbirde yeni çağrı döneminden başlayarak peynir altı suyu üretecek işletmelerin de desteklenmesine başlanmış olacak.
Çağrı kapsamında bu başlıkta hibe destek oranları ise gerçek ve tüzel kişilerde yüzde 40, kooperatifler, üretici örgütlerinin ve bunların hakim ortak oldukları tüzel, kişiliklerde yüzde 50 olacak. Atık madde depolama ve atık yönetimi içeren . yatırımlar için ilave yüzde 10 destek sağlanacak. Belirtilen bu ilave yüzde 10 destek sadece atık depolama ve atık yönetimi amacıyla yapılacak harcama kalemleri için geçerli olacak. Bu tedbirde de küçük bütçeli yatırımlar ile kadın çiftçiler ve üretici örgütler tarafından sunulan projeler, seçim sırasında ek puan verilerek öne çıkarılacak.
Uygun harcamaların toplam değerinin 500 bin TL ve altında olduğu yatırımlarda .ödeme tek taksitte, 500 bin TL ve 2.5 milyon TL arasında olduğu yatırımlarda en fazla iki taksitte, 2.5 milyon TL’den fazla olduğu yatırımlarda en fazla üç taksitte yapılacak. Bu sektör/alt sektör için ödemenin kaç taksitte olacağının belirlenmesinde karar başvuru sahibine ait olacak.
BAŞVURULAR NİSAN’DA
Projelerini hazırlayıp sunmak için, üreticiye -yaklaşık üç ay süre verilecek. Başvurular yatırımın uygulanacağı TKDK il koordinatörlüklerine yapılacak. Başvurular 8 Nisan saat 09.00’da başlayacak. Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar (hayvancılık) başlığında online proje başvuru sistemi 14 Mayıs saat 21.00’dc kapatılacak. Başvuruların son teslim tarihi 17 Mayıs 2019, saat 18.00 olacak. Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar başlığı için Online Proje Başvuru Sistemi 21 Mayıs 2019 saat 21.00’de kapatılacak. Başvuruların son teslim tarihi 24 Mayıs 2019 saat 18.00 olacak. îki tedbirde de son teslim tarihinden sonra yapılacak başvurular kabul edilmeyecek.
Beşinci çağrı döneminde hazırlanacak başvurularda yatırım süreleri en fazla 18 ay olarak planlanacak. Taksitlendirme-nin nasıl yapılacağı ile ilgili bilgiler başvuru çağrı rehberinde yer alacak.
PROJE DESTEĞİ İÇİN İŞBİRLİĞİ
TKDK, girişimcilerin kırsal kalkınma desteklerinden daha etkin faydalanmalarını sağlamak amacıyla üretici örgütleri ve meslek kuruluşları ile işbirliği protokolleri imzalayarak, öncelikle küçük yatırımcılara TPARD kırsal kalkınma projelerini ücretsiz hazırlayabilme imkanı getirdi. İmzalanan işbirliği protokolleri kapsamında, küçük yatırımcıların proje hazırlama aşamasında yaptıkları harcamaların azaltılması, sektörün ihtiyaçlarına uygun proje sayısının artırılması ve bu hibelerden daha fazla işletmenin faydalanması amaçlanıyor. Bakan Pakdemirli yaptığı bir açıklamada üreticinin proje danışmanlık hizmet ücreti olarak, yatırımın niteliğine göre 5 ile 40 bin TL arasında ücret ödediğini belirtmişti. İmzalanan protokollerle, şimdi yatırımcıya önemli bir alternatif sunulduğunu vurgulayan Pakdemirli, “Proje hazırlama sürecinde protokol imzalayan üretici örgütleri, ziraat odaları ve oda ve borsalar tarafından hiçbir ücret talep edilmiyor. Proje kabul edildiğinde, yatırımcılar, TKDK’dan alacakları danışmanlık desteğini, projeyi hazırlayan kuruma ödüyor. Eğer projesi TKDK’nın değerlendirme sürecinde destek kapsamına giremezse, hiçbir ücret ödemiyor” açıklamasında bulunmuştu.
IPARD kapsamındaki projelerin ücretsiz hazırlanması için işbirliği imzalanan üretici örgütleri şöyle: Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği, Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği, Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği, Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği, Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği, Türkiye Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği ve Türkiye Bal Üreticileri Merkez Birliği.
KÜÇÜK YATIRIMCIYA KOLAYLIK
Bakan Pakdemirli, çağrıya ilişkin yaptığı açıklamada et ve süt üretimi yatırımlarında daha önce 20 bin euro olan alt başvuru sınırının 5 bin euro’ya düşürüldüğünü vurgulayarak, artık 30 bin TL ve üstü yatırımlara destek vereceklerini dile getirdi. Süt üreten çiftliklerde 10-50 baş ineğe, 50-250 baş koyun/keçiye, 5-25 baş mandaya sahip, küçük üreticilerin modernizasyon yatırımlarına yüzde 10 ilave hibe verdiklerini belirten Pakdemirli, küçük işletmelerin projelerine IPARD nihai sıralaması ve proje seçiminde öne çıkması için ilave puan verdiklerinin altını çizdi. Hayvancılıkta dağlık alanda olan yatırımlara da yüzde 5 ilave hibe sağladıklarını ifade eden Pakdemirli, projelerinde uygun harcama tutarı 150 bin TL’nin altında olan küçük işletmelerde bürokrasiyi azalttıklarını söyledi. Pakdemirli, “îş planını basitleştirdik, 15 sayfadan 7 sayfaya düşürdük. Beş yıl boyunca sigorta yaptırma zorunluluğunu kaldırdık. Beş yılda toplam 3 bin 500 TL cebinde kalacak. IPARD kapsamında, bürokrasiyi azaltacak, gereksiz harcamaları önleyen düzenlemeler yaptık. Zira bu kadar hızlı değişen dünyada, yavaş ve gereksiz olan her şeyi hayatımızdan çıkarmalıyız. Makine-ekipman alimi arında bürokrasiyi azalttık. Daha önce proje hazırlama aşamasında,10 bin euro’nun altında tek teklif, üstünde en az üç teklif alınması gerekiyordu. Şimdi bunu 20 bin euro’ya çıkardık. Yani 120 bin TL’nin altındaki makine-ekipman alımında tek teklif alabilecek. Böylece daha az belgeyle uğraşacak, daha hızlı projesini hazırlayacak. Ayrıca, yapım işlerinde de üçüncü başvuru çağrısından başlattığımız tek teklif alma uygulaması bu çağrıda da devam edecek. Tek teklif alarak projesini .. biîtçelendirecek” diye konuştu.
GEREKSİZ HARCAMAYA SON
Gereksiz harcamaların önlenmesi, gerçek yatırımın desteklenmesi için de yeni düzenlemeler getirdiklerini belirten Pakdcmirli şunları kaydetti:
“inşaatlarda kazı-dolgu ve çevre düzenleme harcamalarına sınırlama getirdik. Kazı-dolgu ve reglaj işleri için hibe, inşaat harcamalarının yüzde 6’sını aşmayacak. Çevre düzenlemesi için harcama miktarı hibe 150 bin TL’yi geçmeyecek. Ayrıca bölgelere uygun ve ekonomik tesisler (ahır, ağıl, kümes) konusunda, yatırımcılara yönelik yoğun tanıtım ve bilgilendirme çalışmaları yapılacak. Amacımız IPARD hibelerini etkin kullanmak, gerçek yatırıma destek vermek ve bu hibeler ile daha çok yatırımı desteklemek.”
MAKİNE PARKLARI UNUTULMADI
Bakan Pakdemirli, TKDK’nm 2019 çağrı takvimine yönelik de açıklamalarda bulundu. TKDK’nm, önceki yıllarda olduğu gibi 2019’da da kırsal alanlarda yeni yatırımların yapılması ve istihdam olanaklarının yaratılması amacıyla çiftçileri IPARD hibeleri ile buluşturmaya devam edeceğini söyleyen Pakdemirli, 250 milyon euro bütçeli çağrı ile 2019’a güçlü bir başlangıç yapıldığını vurguladı. 2019’da Kurum tarafından, IPARD Programı’nda 302 tedbir koduyla ifade edilen “Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme” sektöründen başvuru çağrısına çıkılmasının planlandığını açıklayan Pakdemirli, “Bu tedbir kapsamında özellikle kırsal alanlarımızda küçük çiftçilerimizin yararlanabilecekleri ekonomik faaliyetlerin çeşitlen dirilmesini amaçlayan birçok başlıkta destek veriliyor. Bunlar bitkisel üretimin çeşitlendirilmesi ve bitkisel ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesi, arıcılık ve arı ürünlerinin üretimi, işlenmesi ve paketlenmesi, zanaatkarlık ve yerel ürün işletmeleri, kırsal turizm ve rekreasyon faaliyetleri, su ürünleri yetiştiriciliği, makine parkları, yenilenebilir enerji yatırımları sektörleri” diye konuştu.
“LEADER DESTEĞİ İLK OLACAK”
Pakdemirli, 2019 yılında IPARD kapsamında Türkiye’ye kazandıracağı yeni bir destek alanının ise “Yerel Kalkınma S tratejilerin i n Uygu 1 anm ası-LE ADER Yaklaşımı” olacağım söyledi. Bu tedbir kapsamında yerel eylem gruplarının kurulmasına destek sağlanacağını belirterek, bu eylem gruplarının faaliyet gösterdikleri bölgelerin kalkınmasına katkı sağlamak amacıyla kendi stratejilerini oluşturacağını kaydetti. Pakdemirli, “Bu çerçevede TKDK hem kurulacak yerel eylem gruplarının finansmanına katkı sağlayacak hem de stratejilerin oluşturulmasını destekleyecek. IPARD kapsamında bu alanda vereceğimiz LEADER desteği ülkemiz kırsal alanları için bir ilk olacaktır” dedi.
Bu arada Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Ocak 2019’dan itibaren geçerli olmak üzere 20 Şubat itibarıyla yürürlüğe giren tebliğ ile Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Doğu Anadolu Projesi (DAP), Doğu Karadeniz Projesi (DO-KAP) ve Konya Ovası Projesi (KOP) kapsamındaki illerde hayvancılık yatırımlarının desteklenmesine ilişkin usul ve esaslar da belirlendi. 2019-2023 yıllarında dört kalkınma bölgesinde yer alan illerde hayvancılık yatırımlarının desteklenmesi amacıyla yapılacak hususları kapsayan tebliğe göre damızlık sığır ve koyun-keçi işletme yatırımlarına, projede yer alan inşaat yatırımları için üst sınır dahilinde gerçekleşme tutarının yüzde 50’si oranında hibe verilecek ve bu hibe ahır-ağıl tadilatı veya yeni yapılacak kapalı, yarı açık ve açık sistemli ahır ve ağılları kapsayacak.
Projede yer alan damızlık erkek hayvan alımı yatırımı konusunda üst sınır dahilinde hayvan alım tutarının yüzde 50’si oranında hibe verilecek ve bu hibe damızlık boğa, damızlık koç-teke alimini da içerecek. Projede yer alan makine alet ve ekipman alımı yatırımı konusunda üst sınır dahilinde makine alet ve ekipman alım tutarının yüzde 50’si oranında hibeden yararlanılacak. Bu hibe makine alet ve ekipman alimim kapsayacak. İnşaat yatırımı, damızlık koç-teke alımı ve makine alet ve ekipman alımı yatırım konusu dört kalkınma bölgesi kapsamındaki illerde uygulanacak. Damızlık boğa alımı yatırım konusu, GAP, DAP ve DO-KAP kapsamındaki illerde suni tohumlama hizmetinin ulaştırılmasında teknik ve coğrafi koşullara bağlı aksaklık yaşanan yerlerde uygulanacak.
BAŞVURULAR 31 MART’A KADAR
Tebliğ kapsamındaki hibeden Bakanlık Türkvet veri tabanına ve Koyun Keçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı en az 10 en fazla 50 baş anaç sığır veya en az 100 en fazla 200 baş anaç koyun-keçi kapasiteli ve başvuru tarihinden en az bir yıl önce bu sistemlerde kayıt altına alınmış aktif işletmesi olan gerçek ve tüzel kişiler yararlanacak. Bakanlık bölgesel farklılıkları dikkate almak kaydıyla bu şartlarda değişiklik yapabilecek.
İnşaat yatırımı ve makine alet ve ekipman alımı yapmak isteyen yatırımcılar, yatırımı yapacağı yerdeki il müdürlüğüne; damızlık boğa ve koç-teke alımı hibe desteğinden yararlanmak isteyen yatırımcılar il/ilçe müdürlüklerine, her üç yatırımı da yapmak isteyen yatırımcılar ise il müdürlüğüne başvuracak. Başvurular her yıl 1 Ocak-31 Mart arasında alınacak. Genel Müdürlük gerekli gördüğü takdirde merkez proje değerlendirme komisyonu kararı ile başvuru süresini uzatabilecek, kısaltabilir ya da yıl içerisinde yeniden başvuru çağrısı yapabilecek.
7 yılda 4 milyar TL destek
TKDK tarafından 2018’de bin 4 faydalanıcıya 386 milyon 651.2 bin TL (73.29 milyon euro) AB katkısı ve 128 milyon 784 bin TL (24.4 milyon euro) ulusal katkı olmak üzere toplamda, 515.4 milyon TL (97.7 milyon euro) kamu katkısı ödemesi yapıldı. Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’nin verdiği bilgiye göre 2019 içinse daha önce çıkılan çağrılarda uygun bulunarak hibe sözleşmesi imzalanan ve yatırımlarını tamamlayacak olan bin faydalanıcıya 500 milyon TL tutarında ödeme yapılması hedefleniyor.
Bu arada TKDK, IPARD programı kapsamında son yedi yılda toplam, 14 bin 500 projeye yaklaşık 4 milyar TL hibe desteği sağladı. Bu hibeler sayesinde, kırsal alanlarda, 10 milyar TL tutarında yatırım yapıldı, 60 bin yeni istihdam oluştu. Program kapsamında süt üretimi, et besiciliği ve yumurta tavukçuluğuna, işleme ve pazarlama sektöründe et, süt, meyve ve sebze ve su ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanmasına; kırsal ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi kapsamında ise arıcılık, seracılık, tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği, yerel ürünler ve el sanatlarıyla, kırsal turizm ve kültür balıkçılığına, ayrıca yenilenebilir enerji ve makine parklarına destek veriyor.
Başvurular 42 ilde alınacak
Çağrı kapsamında faydalanıcılara uygun harcamalar karşılığında sağlanacak mali desteğin kaynağı, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanından oluşturulan IPARD Programı Fonu olacak. Söz konusu destek, program çerçevesinde gerçekleşmiş yatırımlar için geri ödemesiz olarak kullandırılıyor. IPARD programını uygulayan TKDK, 42 ilde 16 farklı alt sektörde kırsal kalkınma hibelerini yatırımcılarla buluşturuyor. Çağrı kapsamında dokuz alt sektörde destek almak
amacıyla başvuruların yapılacağı ve yatırımın uygulanacağı 42 il şunlar olacak:
Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ankara, Ardahan, Aydın, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Hatay, İsparta, Kahramanmaraş, Karaman, Kars, Kastamonu, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muş, Nevşehir, Ordu, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Tokat, Trabzon, Uşak, Van ve Yozgat.
Önce öz kaynak, sonra hibe
IPARD Programı kapsamında kamu teşebbüsleri hariç olmak üzere gerçek ve tüzel kişiler, gerekli uygunluk koşullarını kapsamak kaydıyla, çağrı ilanında beyan edilen tarihlerde, uygun bir projeyle il koordinatörlüklerine başvuruda bulunabilecek. Başvuru sahipleri başvurunun sunulduğu tarihte 18 yaşını doldurmuş olmalı, 65 yaşından büyük olmamalı.
Başvuru sahibi yatırımını kendi yatırımıyla gerçekleştiriyor. Öncelikle yatırımını kendi öz kaynaklarıyla gerçekleştirmeli. Hibeyi daha sonra alacak. Özkaynaklarının yetersiz olduğu durumlarda, kurumun protokol imzaladığı bankalardan ve tarım kredi kooperatiflerinden uygun koşullu kredi alabilecek. Sektörlere göre farklı uygunluk kriterleri aranıyor.
IPARD Programı’ndan mevcut ve yeni kurulacak işletmeler de faydalanabiliyor. Program kapsamında destek verilecek sektörler için farklı limitler ve kapasiteler söz konusu. Yatırım limitleri sektörlere göre değişmekte olup alt limit 5 bin euro, üst limit 3 milyon euro. IPARD programı kapsamında başvuru yapmak isteyenlerin bir başvuru paketi hazırlaması gerekiyor. Yapılan değerlendirmeler sonrasında başvurulardan uygun bulunması halinde sözleşme imzalayabiliyor. Yatırım döneminin sonunda, desteklenen yatırımların, yatırımlar konularındaki ilgili AB standartları ile uyum sağlaması gerekiyor.
Dr. Bekir PAKDEMİRLİ / Tarım ve Orman Bakanı
“Yatırımcı peşindeyiz”
TKDK üzerinden kullandırılan hibelerle, sadece kırsal kalkınmayı desteklemiyoruz. IPARD hibeleri yerelde çarpan etkisiyle birçok sektörün gelişmesine katkı sağlıyor. 80 binden fazla makine-ekipmanı destekledik. Yatırımcılar makine-ekipmanının büyük bir bölümünü yerelden temin ediyor. İnşaat işlerini yereldeki tedarikçilerden sağlıyor.
Böylece bu sektörlerin yerelde gelişmesine, katkı sağlıyoruz. Kısacası, IPARD ile kırsal kalkınmayı bütüncül şekilde destekliyoruz. TKDK 42 il koordinatörlüğündeki personelimiz, her türlü bilgi ve dokümanı yatırımcılara sunacak. Yatırımcılarımıza hem il koordinatörlüklerinde bilgi vereceğiz hem de doğrudan üreticinin ayağına giderek desteklerimizi anlatacağız.
Kısacası, yatırımcının peşindeyiz, yatırımcı arıyoruz. Buradan bütün yatırımcıları TKDK IPARD-II beşinci başvuru çağrısı kapsamındaki hibelerinden faydalanmaya davet ediyorum.
Tarık TEZEL / Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Başkanı
“İhracatta ciddi ivmelenme sağlayacak”
Tarım ve hayvancılık sektörünün bu tür desteklere ihtiyacı var. Gıda enflasyonundan, Türkiye’de tarıma dayalı ithalatın artmasından bahsedildiği bir dönemde, Tarım ve Orman Bakanlığı çok zamanında bir müdahale ile TKDK eliyle bu desteklerin verilmesi için çağrıya çıktı. Yerinde üretim, yerinde işleme ve pazarlamanın desteklenmesinin çok ama çok önemli. Sütten örnek verecek olursak, bugün Türkiye’de 23 milyon tona yakın süt üretimi söz konusu. Bu sektörün yarısı hala kayıt dışında. Maalesef kayıt dışı tarafta ambalajsız, denetim koşullarından uzak bir şekilde işlenerek üretilen ürünler üreticinin önüne gidiyor. Dolayısıyla sektörün üretim tarafının disipline edilmesi açısından paketleme tesislerine destek verilmesi çok önemli. Ayrıca bu desteklerin ihracatta ciddi ivmelenme sağlayacağını düşünüyorum.
Necdet BUZBAŞ / TOBB Türkiye Gıda Sanayi Meclisi Başkanı
“Sosyal dengeleri de sağlar”
Kırsal kalkınma projelerine verilen destekler, prensip olarak kırsalda yaşanan aileler için motivasyon sağlarken, toprağa bağlanarak kente göçü önlüyor, bunun yanı sıra bir şeyler de üretilmesine katkı veriyor.
Kırsalda verilen bu destekler, çiftçiliğin ötesinde, küçük aile çiftçiliğini kırsalda ikamet edecek duruma getiriyor. Bugün bizim temel sorunumuz kırsaldan kente göç. Bu durum işsizliğin dışında sosyal problemler de oluşturuyor. O nedenle kırsal kalkınma projeleri mevcut ailelerin toprağa bağlanmasına, kente gelmiş genç işsizleri toprağına geri çekerek işgücüne katılması fırsatı verebilir. Bu gençlere kendi topraklarında hayatlarını kazanma, refah seviyelerini yükseltme fırsatı verirsek, işsizliği önlediğimiz gibi sosyal dengeleri de sağlamış oluruz. Kırsaldaki projelerin desteklenmesiyle, buradaki insanlar daha üretken olurlar. Büyük ölçüde kadın işgücü istihdama kazandırılır. Kırsal kalkınma desteklerini bu anlamda çok olumlu çok pozitif buluyorum.
Hüseyin YILMAZ / Türkiye Damızlık Manda Yetiştiricileri Merkez Birliği Başkanı
“Üyelerimiz destek fırsatını kaçırmasın”
TKDK’nın IPARD II kapsamında kısa bir süre önce açtığı çağrı kapsamında üyelerimizi bilgilendiriyoruz. Özellikle proje hazırlanması aşamasında üyelerimize yardımcı olacağız. Üyeler ve kurum arasında ilişkileri sağlayacağız. Üyelerimizin bu destek fırsatını kaçırmasını istemiyoruz. Hayvancılığın geliştirilmesi, üretimin artırılması noktasında bu destekleri önemsiyoruz. Kırsalda yapılacak her bir yatırım, istihdam demek, refah düzeyinin artırılması demek. Hayvancılığın geliştirilmesi, tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması alanında verilecek desteklerle, teknoloji kullanımı yüksek, istihdam oluşturmuş, rekabetçi işletmeleri kırsala kazandırabiliriz.
Nihat ÇELİK / Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği Gn. Bşk.
“Yeni projeler üretmeliyiz”
Kırsala dönüş ve kırsaldaki küçük aile işletmelerinin pozitif ayrımcılığa gidilerek daha çok desteklenmesi, tarım ve hayvancılık açısından ülkemiz için son derece önemli. Dolayısıyla bu destekleri, kırsal kesime geri dönüşü sağlayacak önemli adımlar olarak görüyoruz.
Uğraşı alanımız olan küçükbaş hayvancılığı geliştirecek, üretimi artıracak, kırsaldan kentlere göçü önleyecek projelerin geliştirilmesini ve desteklenmesini önemsiyoruz. Kırsala dönüşün desteklenmesi için projelerin çeşitlendirilmesi de oldukça önemli. Bizim alışılagelmişin dışına çıkıp, yenilikçi olmamız, yeni projeler üretmemiz lazım. Bu çerçevede TKDK ile Merkez Birliğimiz arasında imzaladığımız protokol gereğince ülkemiz genelinde faaliyet gösteren İl Birliklerimizdeki teknik elemanlarımıza proje hazırlama eğitimi verilmiş olmakla birlikte projelerin kolaylaştırılmasını ve sahada uygulanabilir olmasını önemsiyoruz. Ayrıca, TKDK tarafından oluşturulan bütçede küçükbaş hayvancılık projelerinin daha fazla yer almasını arzu ediyoruz. Kırsalı bu türden projelerle daha fazla desteklemek suretiyle hem kırsala dönüşün sağlanacağına hem de kırsaldaki gelir düzeyinin artması ile sosyal problemlerin ortadan kalkacağına inanıyoruz.
Tahsin KILIÇ / Muş Malazgirt Ziraat Odası Başkanı
“Hibe oranı cazip değil”
IPARD II kapsamında açılan çağrıyla hayvancılık ile tarım-balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanmasına yönelik gerçek ve tüzel kişilere verilecek hibe destekler yüzde 4ü’a indi. Bu destek oranı üretici açısından yeterince cazip değil.
Ayrıca piyasada büyükbaş hayvan fiyatları 13-14 bin TL iken, desteklemelerde hayvan taban fiyatını 6 bin 500-7 bin TL baz alıyor. Desteklere ilgiyi artırmak için hibe oranlarının yükseltilmesi, piyasadaki gerçek fiyatların baz alınması gerektiğini düşünüyorum. TKDK’nın standart projeleri olmalı. Bu standart projelere göre hareket edilmeli. Vatandaşın müracaat sırasında çok masrafı oluyor. Benim ilçem Muş’a 140 km mesafede, vatandaş müracaat sırasında defalarca gidip geliyor.
Bunların hepsi masraf. TKDK’nin başvurulan il ve ilçe tarım ve orman müdürlüklerinden alması, vatandaşı bu masraftan kurtarır. Vatandaş makine ekipman desteği bekliyordu. Bu çağrıda çıkmadı.
Hamdi GEMİCİ / Denizli Ziraat Odası Başkanı
“Proje ofisleri kurulmalı”
Bu desteklemeler tarımsal altyapı hizmetlerinin geliştirilmesi, üreticinin en büyük eksikliğinin bulunduğu pazarlama ayağının geliştirilmesi ve güçlendirilmesi açısından önemli. Destek kapsamında et ve süt ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması, kesimhane, süt toplama merkezleri, meyve-sebzede soğuk hava deposu ve paketleme tesisleri ile su ürünleri işleme ve pazarlama yatırımlarına da destek veriliyor. Bu alanlara verilecek destek miktarının daha da artırılması gerekiyor. Türk tarımının geleceğinin kurtarılması Sv adına bu uygulamalar çok önemli. Üreticiye proje hazırlaması noktasında valilik bünyesinde proje ofisleri kurulmalı.
Şu anda danışman çalıştırabilen ziraat odalarında üreticiye bu hizmetler verilebiliyor. Ancak danışman çalıştırmayanlar, istenilen ve beklenilen katkıyı sağlayamıyor. Ya da tarımın paydaşları olan odalar, proje ofisleri kurabilirler. TKDK standart projeler oluşturmalı. Makine ekipman destekleri de bir an önce açılmalı.
Hülya Genç Sert Kaya
