Siyah Rengi Yeni Akım Oldu Girişimciler Bunu Fırsata Çevirmeli

GÜNÜMÜZDE sosyal medyanın gücü nedeniyle yediğimiz içtiğimiz her şey yeni bir akıma dönüşüyor. Son zamanlarda siyah dondurma, siyah yüz maskeleri, siyah diş macunları, siyah ekmekleri çok sık görür olduk. Siyah rengin kaynağı aktif karbon yılın en büyük trendlerinden biri haline gelmiş durumda. Beslenmeden cilt ve diş bakımına kadar pek çok alanda işe yaradığı ve sağlıklı olduğu söylenen aktif kömür zehirlenme tedavilerinde yaygın olarak kullanılıyor. Aslında odun kömürünün gözenekli hali. Genellikle Hindistan cevizi kabuğundan üretiliyor; tablet, kapsül ve toz halinde satılıyor. Sektörde talep çok, yerli üretim ise yok.

PAZARI BÜYÜYOR

Sel Dış Ticaret ve Kimya San. A.Ş. yapı kimyasalları üreten bir firma; aynı zamanda aktif karbon satışı yapıyor. Firmanın Satış Müdürü ve Kimya Mühendisi Eda Sevinç El Nazer, “Aktif karbon Çin, Endonezya, Sri Lanka, Tayland, Malezya ve Hindistan’da üretiliyor” açıklamasını yapıyor. Aktif karbonun çok farklı alanlarda kullanıldığını söyleyen El Nazer, “Atık su arıtma, koku kontrolü, altın madenlerinde değerli metal geri kazanımı, gıda endüstrisinde (meyve suyu, sofralık yağ üretimi) renk açma, saflaştırma maksadıyla kullanılıyor” diyor. “Son zamanlarda diş macunu ve yüz maskesi gibi kozmetik uygulamalarda yer alması aktif karbon konusunda farkındalık oluşmasına yol açtı” diyen El Nazer, “Tüketiciler her zaman yeni ve farklı şeylere ilgi duyuyor. Aktif karbonlu dondurma ve ekmek gibi ürünlerin ortaya çıkmasının temel sebepleri bence bunlar” ifadelerini kullanıyor.

Aktif karbonun distribütör firmalardan, arıtma malzemeleri satan firmalardan, online satış kanallarından tedarik edilebildiğini söyleyen El Nazer, “Granül, toz ve silindirik yapıdaki karbonların fiyatları farklı, aynı zamanda hammaddesine göre de fiyatlar değişiklik gösteriyor. Yıllık 850-900 ton civarında satışımız var” ifadelerini kullanıyor. Aktif karbonun uygulama alanlarının günden güne gelişim gösterdiğini ifade eden El Nazer sözlerini şöyle sürdürüyor:

Arıtma, ilaç, otomotiv, içecek endüstrisi ve daha birçok alanda aktif karbon uygulamaları arttı ve artmaya da devam edecek.”

“GENEL GEÇER BİR TREND”

“Aktif karbon ile ilgili bazı araştırmaların bulunduğu biliniyor. Ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç var” diyen Diyetisyen Emre Uzun, “İddiaya göre aktif karbon, kana giren zararlı maddelerin seviyesini azaltmak için bağırsak sistemindeki toksinleri bağlıyor. Bir başka iddia da zehirli atıkları ortadan kaldırdığı yönünde” diyor. Amerikan Gastroenteroloji Derneği yayınında ise aktif karbonun, gazı, şişkinliği ve mide kramplarını azalttığına dair bir iddianın yer aldığını ancak bunun “yenebilir aktif karbonun faydalarını” kanıtlamaya yetmeyeceğini belirtiyor. Uzun, “Bugüne dek aktif karbonun kanı temizlediği veya bünyeyi sağlıklı tuttuğu kanıtlanamadı” diyor. Aktif karbonun, ilaç üretiminde kullanıldığını söyleyen Uzun, “İnsanların ‘böbreklere, karaciğere iyi geliyor’ deme sebebi de bu. Ancak ilaçlarda kullanılması başka, ilaç niyetine kullanılması başka. Özellikle acil servislere alkol zehirlenmesi ile getirilen hastaların hayatını kurtarıyor. Bunlar bilinen şeyler” açıklamasını yapıyor.

“Yapılan en büyük hata, detoks etkisiyle kişiyi zayıflattığına inanmak” diyen Uzun, “’Bu iddia nereden çıktı diye araştırdığınızda karşınıza Hollywood yıldızı Gwynetlı Paltrow çıkıyor. Birkaç yıl önce aktif karbon ilavesiyle hazırlanan limonatanın en iyi arındırıcı olduğunu, bunu kullandığını açıklamış. Bugün ABD’deki kahve zincirlerinde bile aktif karbon shot’ları satılıyor. Bu, genel geçer bir trend” ifadelerini kullanıyor. Aktif karbonun hiçbir şekilde detoks amaçlı kullanılmaması gerektiğini söyleyen Uzun, “Aktif karbon sadece bakterileri, virüsleri, zehirleri değil aldığınız vitaminler, mineraller, antioksidanları da yakalayabilir” diyor.

“YERLİ ÜRETİM GEREKİYOR”

Luis Bien aktif karbonlu ürünleriyle ön plana çıkan bir kozmetik markası. Firma yetkilisi Barış Güneş, “Muhteşem etkisi sayesinde bakım kategorisinde çok fazla tercih ediliyor” diyor. Aktif karbonu, diş beyazlatıcı toz ve macunlarda ve cilt maskelerinde kullandıklarını ifade eden Güneş, “Aktif karbon dişlerde plak oluşumunu engelliyor, diş lekeleri ve sararma şikâyetlerini büyük oranda gideriyor. Ciltte ise leke ve kararmalar konusunda etkili. Cilde aydınlık ve pürüzsüz bir görünüm sağlıyor” açıklamasını yapıyor.

Aktif karbonu ABD’den tedarik ettiklerini söyleyen Güneş, “Çok çeşitli alanlarda sıkça kullanılan aktif karbon ne yazık ki ülkemizde bulunmuyor ve ithal ediyoruz. Bu da çok fazla döviz kaybına neden oluyor. En kısa zamanda yerli üretim olmalı. Dünyada yaklaşık 10 ülkede üretimi olan aktif karbon, bu anlamda değerli vc piyasada rekabetin olduğu bir ürün” ifadelerini kullanıyor. Aktif karbonlu ürünlerin aylık satışının yaklaşık 12 bin civarında olduğunu söyleyen Güneş, “Ürünlerin fiyatı ise 49-59 TL arasında değişiyor” diyor.

Prof. Dr. Vedat 6ÖRAL/ Medipol Mega Üniversite Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı
“Temel ilaç kabul ediliyor”

Aktif kömür, yiyecek zehirlenmeleri veya aşırı dozda ilaç zehirlenmelerinde bir panzehir olarak kullanılabilir. Dünya Sağlık Örgütü, zehirlenmeye ve toksinlere yardımcı olma özelliklerinden dolayı aktif kömürü ‘temel ilaç’ olarak kabul etmiştir. Bu nedenle dünya çapında tüm ambulanslarda, hastanelerde ve eczanelerde bulunur. Aktif kömürün çeşitli uygulamaları ve yararları nedeniyle tüketiciler arasındaki mucize bir ürün olarak kabul ediliyor. Tıp, endüstri ve çevresel pek çok alanda kullanılıyor. Hava, altın ve su temizleme, ilaç, hava filtreleri, metal çıkarma, diş beyazlatma, kafeinsizleştirme vb. alanlarda kullanılıyor. Aktif kömür gıdaları renklendirmek için de kullanılabiliyor. Hem içten hem de dıştan vücudu detoksifıye etmeye yardımcı olmak için kullanılır. Sindirim sağlığına yardımcı olduğuna inanılır, özellikle şişkinlik ve gazdan kurtulmada faydalıdır. Ancak aktif kömür çok miktarda su emebilir, bu nedenle kullanan kişilerin su alımına dikkat etmesi gerekir. Deride kullanılan aktif kömür toksinleri çıkarır ve cildin nefes alabilmesi için gözenekleri açar. Bu sebeple kozmetik dünyasında pek çok ürünün içine girmeyi başardı. Diş ürünlerinde yaygın olarak etkili bir leke çıkarma ve diş beyazlatma maddesi olarak kullanılır. Ayrıca, geleneksel deodorantlara ve terlemeyi önleyici ürünlere bir alternatif olarak kullanılabilir. Bunun dışında, böcek ısırmaları ve sokmalarının neden olduğu ağrı veya tahrişe yardımcı olabilir. Rahatsızlığı azaltmak için zehir veya böceklerin bıraktığı kimyasalları yok etmede yardımcı olur. Yemeklerden, takviyelerden ve reçeteli ilaçlardan, en az 90 dakika ile 3 saat önce veya sonra alınmalıdır.

Sertaç TOKTA / Rotatek Arıtma ve Çevre Teknolojileri Çevre Yüksek Müh.
“Farklı kullanım alanları var”

Aktif karbon, Hindistan cevizi kabuğu, turba, ahşap, linyit kömürü, bitümlü kömür ve çeşitli karbonlu özel malzemelerden üretilir.

Üretiminde kimyasal aktivasyon veya yüksek sıcaklıkta buhar aktivasyon mekanizmaları kullanılır. Dünyanın her yerinden aktif karbon ithal ediyoruz. Ancak özellikle Çin bu konuda öncü. Türkiye’de üretim yapılsa da Çin’le rekabet etmek zor olur kanaatindeyim. Aktif karbonlar kullanım amaçlarına göre değişken olabiliyor. Daha çok hava ve suyun fıltrelenmesinde kullanılıyor.

YEŞİM OKSAY