Proje Bazlı Süper Teşvik Destekleri

Yüksek kapasiteli entegre hayvancılık ve modern sera yatırımları “öncelikli yatırım” kapsamına alındı. Projelerin faiz destek oran ve miktarları yükseltildi. “Süper teşviklerin” ayrıntıları netleşti…

TÜRKİYE’DE ve dünyada yaşanan ekonomik gelişmeler, özel sektör ve kamunun görüş ve talepleriyle uygulamada ortaya çıkan aksaklıkları gidermek için Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da değişikliğe gidildi. 22 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre yüksek kapasiteli entegre hayvancılık ve modern sera yatırımlarına “talih kuşu” kondu. Karara göre otomasyona sahip modern sera, asgari 5 bin büyükbaş kapasiteli süt yönlü, asgari 10 bin büyükbaş kapasiteli et yönlü entegre hayvancılık yatırımları “öncelikli yatırımlar” arasına alındı.

Ayrıca 5 milyon TL’nin üzerindeki atık geri kazanım ve bertaraf tesisi, yaşlı ve engelli bakım köyleri, esenlik tesisleriyle, asgari 500 milyon TL tutarındaki orta yüksek teknolojili, hava araçları kullanım, tamir ve bakımına yönelik eğitim yatırımları asgari 20 milyon TL yatırım tutarı öngörülmek suretiyle öncelikli yatırımlar kapsamına girdi. Yüksek kapasiteli entegre hayvancılık ve modern sera yatırımlarında faiz desteklerinin oranları ve miktarı yükseltildi. Büyükbaş hayvan besi çiftliği yatırımları yapacak firmaların yurtdışında bu kapsamda yapacakları yetiştiricilik faaliyetlerini özendirmek amacıyla, yurtdışı faaliyetlerinden elde ettikleri ürünlerin Türkiye’ye girişi kolaylaştırıldı. 10 milyar TL ve üzerindeki stratejik nitelikteki yatırımların tamamlanabilmesi ve ülke ekonomisine kazandırılmasını sağlamak amacıyla söz konusu yatırımlara, belgede kayıtlı sürenin yarısı kadar ilave süre verilmesinin yolu açıldı.

“Süper teşvik” olarak bilinen proje bazlı teşvik sistemi kapsamında hayata geçirilecek projelere ilişkin bakanlar kurulu kararlan birbiri ardına yürürlüğe girerken, proje bazlı teşvik sistemi kapsamında yapılan yatırımlarda nitelikli personele ücret desteği yatırım dönemi ile sınırlandırıldı. Ayrıca proje bazlı teşvik kapsamında yapılacak yatırımlara Hazine taşmmazları üzerinde 49 yıl süreyle bedelsiz irtifak hakkı tesis edilmesi veya kullanma izni verilmesine yönelik düzenleme yürürlüğe girdi.

ET YATIRIMLARINA TEŞVİK

24 Haziran seçimleri öncesinde Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da değişikliğe gidildi. 2012’den bu yana uygulanmakta olan mevcut yatırım teşvik sisteminde değişikliklerin yapıldığı karar ile Türkiye’de ve dünyada yaşanan ekonomik gelişmeler, özel sektör ve kamunun görüş ve talepleriyle uygulamada ortaya çıkan aksaklıklar giderildi. 22 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre İstanbul hariç olmak üzere asgari 6 milyon TL tutarındaki 50 dekar ve üzeri yurtiçinde üretilen sera teknolojilerini de ihtiva eden otomasyona dayalı (bilgisayar kontrollü iklimlendirme, sulama, gübreleme ve ilaçlama sistemi ihtiva eden) sera yatırımları ile asgari 5 bin büyükbaş kapasiteli süt yönlü entegre hayvancılık yatırımları ile komple yeni veya tevsi niteliğindeki asgari 10 bin büyükbaş kapasiteli et yönlü entegre hayvancılık yatırımları öncelikli yatırımlar kapsamına alındı. Ayrıca asgari 5 milyon TL tutarındaki atık geri kazanım yatırımları veya asgari 5 milyon TL tutarındaki bertaraf tesisi yatırımları, sağlık turizmi kapsamında yaşlı veya engelli bakım köyleri ve esenlik tesisi yatırımları ile asgari 500 milyon TL tutarındaki orta yüksek teknolojili yatırımlar da öncelikli yatırımlar kapsamına girdi.

Yapılan değişiklik ile havayolu taşımacılığı ve hava araçları tamir bakım sektörünün nitelikli personel ihtiyacının karşılanabilmesini teminen, hava araçları kullanım, tamir ve bakımına yönelik eğitim yatırımları asgari 20 milyon TL yatırım tutarı öngörülmek suretiyle öncelikli yatırım kapsamına alındı.

“Öncelikli yatırımlar”, yatırım yerine bakılmaksızın “Bölgesel Teşvik Uygulamaları” kapsamında 5. bölgeye sağlanan bölgesel desteklerden yararlanabiliyor. Öncelikli Yatırımlar, altıncı bölgede gerçekleştirilir ise bu bölgede geçerli olan desteklerden faydalanıyor.

Öncelikli yatırımlar kapsamında büyükbaş hayvan besi çiftliği yatırımları yapacak firmalar için yurtdışında bu kapsamda yapacakları yetiştiricilik faaliyetlerini özendirmek amacıyla yurtdışı faaliyetlerinden elde ettikleri ürünlerin Türkiye’ye girişini kolaylaştırıcı yönde düzenlemeye gidildi. Bu kapsamda söz konusu yatırımların yurtdışında bulunan besi çiftliklerinden temin edeceği yıllık yurtiçi fiili kapasitesinin azami yüzde 50’si oranında besi hayvanının yurtiçin-deki tesisin işletmeye geçişinden itibaren 10 yıl süreyle gümrük vergisi muafiyeti sağlanarak ithaline izin verilebilecek. Bu oran, yurtdışında besi çiftliği bulunmayan aynı mahiyetteki yatırımlara yönelik teşvik belgeleri kapsamında azami yüzde 25 olarak uygulanacak.

Lisanslı depoların kirası da devletten

Tarım kredi kooperatifleri ve birliklerinin lisanslı depo işletmelerine de, 1 Ocak 2018’den geçerli olmak üzere kira ücretlerinin tamamını karşılayacak şekilde ilave kira desteği verilecek. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre kira desteği sağlanacak lisanslı depo işletmelerine, Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu’na göre kurulan tarım kredi kooperatifleri ve birliklerin lisanslı depo işletmeleri de dahil edildi. Buna göre, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne [ÇKS] kayıtlı üreticiler, üretici birlikleri, örgütleri ile tarım kredi kooperatifleri ve birliklerinin ÇKS’ye kayıtlı üreticilerden aldıkları ürünlerini muhafaza eden lisanslı depo işletmelerine, bu yılın hasat döneminden başlamak üzere, her üretim yılına ait ürün için en fazla 6 ay süreyle Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca onaylanacak kira ücretlerinin tamamını karşılayacak şekilde ilave kira desteği ödenecek.

Köylerde birlikte üretime yüzde 30 ilave destek

Köylerde birlikte üretim yapanların yararlandığı tarımsal amaçlı desteklere, 1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere ilave yüzde 30 oranında destek verilecek. 2018 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karara göre 81 ilde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca belirlenecek köy veya mahalleye dönüşen yerlerden en fazla 300 yerleşimde olmak üzere, birlikte üretime yönelik sözleşmeli üretim yapanlara, belirlenen ürünlerde mazot ve gübre, yurt içi sertifikalı tohum, fidan/fide ve standart fidan kullanımları, havza bazlı fark ödemesi, yem bitkileri üretimi, çiğ süt, buzağı/ malak/manda, anaç koyun-keçi desteğine ilave yüzde 30 oranında ilave destek ödemesinde bulunulacak.

FAİZ DESTEĞİ

Asgari 6 milyon TL tutarındaki 50 dekar ve üzeri otomasyona dayalı modern sera yatırımları ve yüksek kapasiteli entegre hayvancılık yatırımlarına daha yüksek faiz desteği oranlan sağlanacak. Sabit yatırım tutarının yüzde 20’sini geçmemek üzere TL cinsi kredilerde 7 puanı, döviz veya dövize endeksli kredide 3 puanı bakanlıkça da uygun görülmesi halinde karşılanacak. Sera yatırımlarında faiz desteğinin uygulama süresi beş yıl, yüksek kapasiteli hayvancılık yatırımlarında faiz desteğinin uygulaması süresi ise 10 yıl olacak. Ekonomi Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre faiz desteği tutarları yatırımların finansman olanaklarını genişletmek amacıyla bölgeler itibarıyla 3, 4, 5 ve 6. bölgelerde sırasıyla faiz tutarları 1 milyon TL, 1.2 milyon TL, 1.4 milyon TL ve 1.8 milyon TL olacak. Faiz desteği tutarı bölge ayrımı olmaksızın Ar-Ge ve çevre yatırımlarında ise 1 milyon TL’ye çıkacak.

öncelikli yatırımlar kapsamına alınan belirli bir kapasitenin üzerindeki entegre hayvancılık yatırımlarına ilişkin 2018 yılında düzenlenecek teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilen yatırım harcamaları için yatırıma katkı oranı yüzde 55 olarak uygulanacak.

GEMİ İNŞASINDA PRİM

Halihazırda sigorta primi işveren hissesi desteği gemi inşasında 18 ay olarak uygulanırken, Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) için inşa edilen gemilere sağlanan sigorta primi işveren hissesi desteğinin SSM ile imzalanan sözleşme süresince uygulanması mümkün kılındı. Karara göre genel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen, tersanelerin gemi inşa yatırımlarında tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge konusu geminin yapımında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlıkça karşılanacak. Bu destek gemi inşası devam etse dahi yatırıma başlama tarihinden itibaren en fazla 18 ay süreyle uygulanacak. Ancak yatırım süresi ve sözleşmesi devam eden yatırımlar da dahil olmak üzere SSM ile imzalanan sözleşmeye istinaden gerçekleştirilecek projelerde bu destek yatırıma başlama tarihinden itibaren sözleşme süresi sonuna kadar uygulanacak. Yat, yüzer tesis ve deniz araçları da bu kapsamda değerlendirilecek.

Maden adama yatırımlarında ise bu desteğin uygulanmasına ilişkin süreler dikkate alınarak tamamlama vizesi yapılmadan önce de başlanabilecek.

STRATEJİK YATIRIMLARA İLAVE SÜRE

Karara ilişkin Ekonomi Bakanlığından yapılan açıklamaya göre 10 milyar TL ve üzerindeki stratejik nitelikteki yatırımların tamamlanabilmesi ve ülke ekonomisine kazandırılmasını sağlamak amacıyla söz konusu yatırımlara, belgede kayıtlı sürenin yarısı kadar ilave süre verilmesinin yolu açıldı.

OECD sınıflandırmasına göre orta-yüksek teknolojili yatırım olması nedeniyle 4. Bölge desteklerinden yararlanabilecek yatırım konuları genişletildi. Bu şekilde kozmetik, sabun ve deterjan gibi kimyasal ürünler, engelli taşıyıcı, motosiklet, motorlu kara taşıtı imalatı ile vana-musluk gibi orta-yüksek teknolojili ürünlerin 4. Bölge desteklerinden yararlandırılması imkanı getirildi.

Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata yönelik olarak aranan 200 bin TL’lik asgari tutar, bir finansal kiralama şirketi için, 1., 2., 3. ve 4. bölgelerde 500 bin TL’ye, 5. ve 6. bölgelerde 300 bin TL’ye çıkarıldı.

HATIRIMI KADEMELENDİRME

Apreleme yatırımlarında aranan asgari yatırım tutarları yatırım cinslerine göre kademelendirildi. Asgari yatırım tutarı düşük komple yeni dışındaki apreleme yatırımları ile 2 milyon TL üzerinde tevsi niteliğindeki giyim eşyası imalatının 1. ve 2. bölgelerde bölgesel kapsamda desteklenmesi sağlandı. Ayrıca, triko yatırımlarında asgari sistem sayısı şartı kaldırılarak teşvik belgelerinin tamamlama vizelerinde sorun yaşanmasının önüne geçilmesi sağlandı.

İğdır’da artan pamuk ekimi doğrultusunda kütlü pamuk işleme yatırımlarının sadece bu ilde bölgesel sistemden desteklenmesi sağlandı.

Belirli kriterleri birlikte sağlaması halinde genel sistemden desteklenebilecek demirçelik yatırımlarına ilişkin pik demir ve demir alaşımları, ham ve yarı mamul demir, vasıfsız çelik veya vasıflı çelik ürünleri, sıcak ve soğuk haddelenmiş demir ve boruların yer aldığı EK-5 listesi AB mevzuatı ile uyumlu hale getirildi.

Cazibe Merkezleri Programı kapsamına giren 4. ve 5. Bölge illeri OSB’leri ile Kilis ili OSB’lerinde yapılacak genel nitelikteki yatırımların da 22 Kasım 2016 tarihinden itibaren yapılan teşvik belgesi müracaatlarına uygulanmak üzere 6. Bölge’de sağlanan destek oran ve sürelerinden yararlandırılmasına ilişkin düzenleme yapıldı.

DESTEKLERİN KAPSAMI GENİŞLETİLDİ

Bölgesel desteklerden faydalanabilecek sektörlerin kapsamı genişletildi. 22 Haziran itibarıyla yürürlüğe giren diğer bir Bakanlar Kurulu kararma göre plastik mobilyalar hariç olmak üzere mobilya imalatı İstanbul hariç tüm illerde bölgesel olarak desteklenecek. Ayrıca, hâlihazırda genel sistemden desteklenen müzik aletleri, oyuncak, spor malzemeleri, kalem ile çocuk arabaları ve puset imalatının bölgesel olarak desteklenmesi sağlanacak.

Seçim öncesinde süper teşvik olarak ifade edilen proje bazlı teşvikte değişikliğe gidildi. Proje bazlı teşvik kapsamında daha önce nitelikli personelin ücret desteğinin işletme döneminde de verilebilmesi mümkün iken, 23 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile proje bazlı teşvik sistemi kapsamında yapılan yatırımlarda sadece yatırım döneminde kilit personele ücret desteği verilmesi kararlaştırıldı. Kararda “yatırım dönemi” tanımı, destek kararında belirtilen yatırıma başlama tarihinden itibaren yatırım süresinin sonuna veya işletme döneminin başlangıcına kadar geçen süre olarak ifade edildi. Karara göre ücret desteği ise destek kararında belirlenen nitelikli personel sayısı ve brüt ücretleri dikkate alınarak verilecek.

49 YILLIĞINA ARSA TAHSİSİ

Proje bazlı teşvik kapsamında yapılacak yatırımlara Hazine taşınmazları üzerinde 49 yıl süreyle bedelsiz irtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek.

Maliye Bakanlığı’nm 23 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Emlak Genel Tebliği’ne göre irtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen taşınmazlar üzerindeki yapı ve tesislerin işletilmesinden veya işlettirilmesinden elde edilen hasılattan pay alınmayacak. Destek kararında belirlenen yatırım süresi içinde ve tesisin işletme dönemi boyunca gerçekleştirilmesi gereken taahhütlerin takibi Ekonomi Bakanlığı’nca yapılacak. Yatırımcı tarafından talep edilmesi, yatırımın tamamlandığının ve destek kararında belirtilen istihdam sayısına beş yıl süreyle uyulduğunun belirlenmesi halinde tapuda, Hazine adına tescilli olup irtifak hakkı tesis edilen taşınmazların mülkiyeti yatırımcıya bedelsiz devredilecek.

Bu arada 23 Haziran’da yayımlanan diğer bir tebliğ ile imar planı bulunmayan veya imar planında tarımsal amaca ayrılan Hâzineye ait tarım arazilerinin kullanıcılarına kiralanması ve satışına ilişkin usul ve esaslar da belirlendi. Tebliğ kapsamında Hâzineye ait tarım arazileri 31 Aralık 2017’den önce en az üç yıl süreyle tarımsal amaçla kullandığı idare belirlenmiş hak sahiplerinin talepleri dikkate alınmak suretiyle 10 yıla kadar doğrudan kiralanabilecek. Başvurular 19 Kasım 2018’e kadar yapılacak. Tebliğ kapsamında yapılacak kiralamalarda ilk yıl kira bedeli cari yılda bedel tespit komisyonunca tespit ve takdir edilen ec-rimisil bedeli varsa bu bedelin yarısı, cari yıl ecrimisil bedeli yoksa taşınmazın yakınında emsal olabilecek nitelikteki taşınmaza ait cari yıl ecrimisil bedelinin yarısı olarak belirlenecek. Tebliğ kapsamında on yıl süreyle sözleşme hükümlerine uygun olarak kullanılan Hâzineye ait tarım arazileri talep edilmesi halinde kiracılarına doğrudan satılabilecek.

SÜPER PROJELERE SÜPER DESTEK

10 Nisan’da Cumhurbaşkanlığı’nda yapılan törenle sertifikaları verilen bazı proje bazlı teşvik projelerine ilişkin kararlar da 5 Haziran ve 23 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlandı. Hatırlanacağı üzere 2017’de hazırlıkları tamamlanan petrokimya, savunma sanayisi, ulaşım sistemleri, enerji teknolojileri, havacılık ve uzay gibi sektörlerde yatırım tutarı yaklaşık 135 milyar TL olan 23 projeyle ilgili 19 firmaya teşvik belgeleri verilmişti. Söz konusu projelerin hayata geçirilmesiyle yaratılacak doğrudan istihdamın 34 bin kişinin, dolaylı istihdamın ise 134 bin kişinin üzerinde olması bekleniyor. Anılan yatırımların hayata geçirilmesiyle cari açık üzerinde yıllık 19 milyar dolar olumlu etki yaratılacağı öngörülüyor.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında Alvimedica, Assan, Atayurt, BMC (4 adet proje), CFS, Dowaksa, Ekore, Ersan, SASA (2 adet proje), İpek Mobilya, Most Makine, Siirt Bakır. Metcap Enerji, TUSAŞ, Oyak Renault, Yıldız Metalürji, Vestel, Sütaş ve Tosyalı firmaları teşvik belgelerini almıştı.

Resmi Gazete’de yayımlanan kararlara göre stratejik projelerin yararlanacağı “süper teşviklerin” ayrıntıları netleşti. Buna göre söz konusu projeler genel olarak KDV istisnası ve iadesi, gümrük vergisi muafiyeti, kurumlar vergisi indirimi, 10 yıl süreyle gelir vergisi stopajı desteği, azami tutar sınırı olmaksızın 10 yıl süreyle sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanacak. Projeler çerçevesinde verilen nitelikli personel desteği, projeye göre değişmekle birlikte, her bir nitelikli personel için asgari ücretin aylık brüt tutarının 20 katını geçmemek üzere beş yıl süreyle uygulanacak. Enerji desteği, yatırım yeri tahsisi gibi diğer destekler ise projeler bazında ayrışacak.

PETROL İŞLEME RAFİNERİSİ

Proje bazlı destek kapsamında Ersan Petrol Sanayi’nin Kahramanmaraş’ta yapılacak toplam 3 milyar 472 milyon TL sabit yatırım tutarlı ham petrol işleme rafinerisine ve ham petrol işleme rafinerisinin yatırım süresi, 1 Ağustos 2017 olan başlangıç tarihinden itibaren beş yıl olacak. Faiz veya kar payı desteği kredi kullanım tarihinden itibaren 10 yıl süresince 555 milyon TL’yi aşmayacak. 30’u nitelikli olmak üzere 600 ilave istihdamın sağlanacağını proje çerçevesinde azami 86 milyon TL nitelikli personel desteği verilebilecek. Enerji tüketim harcamaları desteği 555 milyon TL’yi geçmeyecek. Yatırım süresi sonunda tesiste yıllık 637 bin ton motorin, 335 bin ton benzin, 70 bin ton jet yakıtı, 293 bin ton bitüm, 16 bin ton sülfür üretilecek.

Sasa Polyester’in Adana’da yapacağı 1.5 milyar TL sabit yatırım tutarlı polimer/çips üretim tesisine, verilecek faiz veya kar payı desteği 10 yıla kadar azami 105 milyon TL olacak. Yatırım çerçevesinde 12’si nitelikli olmak üzere bin 207 kişinin ilave istihdamı sağlanacak. Yatırım süresi sonunda tesiste yıllık 1 milyon 102.5 bin ton polimer/çips üretilecek. Proje çerçevesinde nitelikli personel desteği 10 milyon TL’ye kadar çıkabilecek. 105 milyon TL’yi aşmayacak şekilde faiz veya kar payı desteği, 10 yıla kadar 300 milyon TL’yi aşmayacak şekilde enerji desteği verilecek. Proje başlangıç tarihi 24 Ekim 2017 olarak, yatırım 1 süresi ise 6 yıl olarak belirlendi.

Yalova’da Dovvaksa İleri Kompozit Malzemeler Sanayi’nin yapacağı toplam 2.2 milyar TL sabit yatırım tutarlı karbon elyaf ve ara ürünlerinin üretimine yönelik yatırımda 10’u nitelikli 434 ilave istihdam sağlanacak. Nitelikli personel desteği azami 25 milyon TL’yi aşmayacak. Faiz veya kar payı desteği 330 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren azami 10 yıl olacak. Enerji tüketim harcamaları desteği 657 milyon TL’yi aşamayacak. Söz konusu proje çerçevesinde yatırım yeri tahsisi de yapılacak. Başlangıç tarihinin 24 Nisan 2017 olarak belirlendiği proje kapsamlında yatırım süresi sekiz yıl olarak belirlendi.

HİBRİD ARAÇ MOTORU ÜRETİLECEK

Oyak Renault Otomobil Fabrikalarının Bursa’da yapacağı hibrid araç için motor, batarya ve alüminyum motor bloğu döküm üretim tesisi yatırımına proje bazlı devlet desteği sağlanacak. 520 milyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarına sahip olacak proje kapsamında 63’ü nitelikli olmak üzere 110 kişilik ilave istihdam sağlanacak. Yılda 360 bin adet alüminyum motor bloğu dökümü, hibrid araç için 300 bin adet araç motoru ve 80 bin adet bataryanın üretileceği proje kapsamında nitelikli personel desteği azami 42 milyon TL olacak. Proje çerçevesinde işletmeye geçiş tarihinden itibaren 10 yıla kadar 40 bin TL’yi aşmamak üzere enerji tüketim harcamalarının yüzde 50’si desteklenecek. Karar 16 Mart 2018 tarihinden geçerli olacak. Proje, başlangıç tarihinden itibaren 4 yıl içinde tamamlanacak.

Assan Alüminyum tarafından Sakarya’da yapılacak toplam 3.7 milyar TL sabit yatırım tutarlı direkt soğutmalı slab döküm ve sıcak haddeleme yöntemi ile alüminyum yassı mamul üretimine yönelik entegre üretim tesisinin (tesis için gerekli olan liman yatırımı dahil), yatırım süresi 25 Ağustos 2017 olan başlangıç tarihinden itibaren sekiz yıl olacak. 60’ı nitelikli olmak üzere 640 kişilik ilave istihdamın sağlanacağı tesisin yatırım süresi sonunda yıllık kapasitesi 260 bin ton olacak.

Proje çerçevesinde faiz veya kar payı desteği 780 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren azami 10 yıl olarak belirlendi. Söz konusu şirkete verilecek enerji desteği ise 580 milyon TL’yi aşmayacak. Azami 150 milyon TL nitelikli personel desteği sağlanacak. Proje çerçevesinde doğalgaz hattı ve demiryolu sistemine bağlantı yatırımları için altyapı desteği verilecek.

Kayseri’de İpek Mobilya’nın yapacağı 1.1 milyar TL sabit yatırım tutarlı cevherden elektrolitik çinko metali üretim tesisinde 20’si nitelikli olmak üzere bin 20 kişilik ilave istihdam öngörüldü. 20 Aralık 2017’den itibaren başlayan projenin yatırım süresi beş yıl olacak. Yatırım süresi sonunda tesiste yıllık 120 bin ton külçe çinko, 198 bin 910 ton sülfürik asit üretilecek.

Projenin faiz veya kar payı desteği 250 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren 10 yıl olacak. Nitelikli personel için azami 38 milyon TL verilecek. Enerji desteği olarak 10 yıla kadar 400 milyon TL’yi aşmamak üzere enerji tüketim harcamalarının yüzde 50’si karşılanacak.

SAVUNMA SANAYİNE YATIRIM

BMC Otomotiv Sanayi tarafından Sakarya ve İzmir’de yapılacak toplam 440 milyon TL’lik sabit yatırım tutarlı savunma sanayine yönelik muhtelif sistemler ve araçlar (te-„ kerlckli muhtelif zırhlı araçlar, insanlı/ insansız silah sistemleri, komuta kontrol sistemleri vb.) üretim tesisinin yatırım başlangıç tarihi 1 Haziran 2017 olarak belirlendi. Yatırım süresi yedi yıl olacak. Proje çerçevesinde sağlanacak faiz veya kar payı desteği 103 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren azami 10 yıl olacak. 28’i nitelikli olmak üzere 600 kişilik ilave istihdamın sağlanacağı proje kapsamında şirkete azami 80 milyon TL nitelikli personel desteği sağlanırken, verilecek enerji desteği 10 yıla kadar 10 milyon TL’yi geçemeyecek. Proje kapsamında yılda bin 500 adet savunma sanayine yönelik muhtelif kara araçları üretilecek. İlave kapasite ise yıllık 500 adet olacak. İlave kapasite çerçevesinde yıllık bin adet taktik tekerlekli zırhlı araç, 600 set savunma sistemleri üretimi yapılacak.

Aynı şirket tarafından Sakarya’da yapılacak toplam 1 milyar 24 milyon TL sabit yatırım tutarlı savunma sanayine yönelik muhtelif sistemler ve araçlar üretim tesisine, 1 Haziran 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yedi yıllık yatırım süresi belirlendi. 48’i nitelikli olmak üzere ilave bin kişilik istihdamın sağlanacağı yatırıma 135 milyon TL’ye kadar nitelikli personel desteği verilecek.

Proje çerçevesinde 200 milyon TL’ye kadar faiz veya kar payı desteği sağlanacak. Proje çerçevesinde sağlanacak enerji desteği, 30 milyon TL’yi aşmamak üzere işletmeye geçiş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle verilecek ve işletmelerin toplam enerji tüketim bedelinin yüzde 50’sini geçmeyecek.

Most Makine Enerji Taahhüt Sanayi ve Ticaret AŞ tarafından İzmir’de yapılacak savunma sanayi, makine, tıbbi cihaz, gemi inşa, otomotiv ve enerji sektörlerine yönelik muhtelif ürünlere yönelik tesis, 1.8 milyar TL sabit yatırım büyüklüğüne sahip olacak. 15’i nitelikli, 800 nitelikli ilave istihdamın sağlanacağı yatırım çerçevesinde azami 40 milyon TL nitelikli personel desteği verilecek. Yatırım süresi sonunda; savunma sanayi, makine, tıbbi cihaz, gemi inşa otomotiv ve eneıji sektörlerine yönelik muhtelif ürünler çerçevesinde tesisin yıllık kapasitesi 165 bin ton olacak. Proje çerçevesinde 425 müyon TL’yi aşmamak üzere faiz veya kar payı desteği, işletmeye geçiş tarihinden itibaren de 10 yıla kadar 450 milyon TL’yi aşmayacak şekilde enerji tüketim harcamaları desteği verilecek. Proje çerçevesinde yatırım yeri tahsisi yapılacak.

Başlangıç tarihi 7 Şubat 2018 olan projenin yatırım süresi beş yıl olacak.

ENERJİ VE KALBE YATIRIM

Eko Temiz Enerji’nin Niğde’de yapılacak toplam 3.8 milyar TL sabit yatırım tutarlı fotovoltaik güneş paneli üretimi tesisinin yıllık fotovoltaik güneş paneli kapasitesi yıllık bin MWp olacak. 25’i nitelikli olmak üzere bin 500 kişinin ilave istihdam edileceği proje çerçevesinde projeye 350 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren 10 yıl süresince faiz veya kar payı desteği verilecek. Eko Temiz Enerji’nin fotovoltaik güneş paneli üretimi tesisine verilecek enerji desteği ise 500 milyon TL’yi aşmamak üzere enerji tüketim harcamalarının yüzde 50’si olacak. Nitelikli personel desteği ise azami 72 milyon TL olacak. Başlangıç tarihi 20 Aralık 2017 olan projenin yatırım süresi altı yıl olacak. Ekonomi Bakanlığı tarafından bu serinin yarısı kadar ek süre verilebilecek.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında Atayurt înşaat’ın Malatya’da yapacağı foltovoltaik güneş paneli üretim tesisine verilecek desteğin detayları ise 5 Haziran’da belli olmuştu. 1.6 milyar TL sabit yatırım tutarlı projenin başlangıç tarihi 11 Aralık 2017 olacak. Yatırım süresi altı yıl olarak belirlenen projede, 20’si nitelikli olmak üzere bin 590 ilave istihdam sağlanacak. Nitelikli personel desteği azami 57 milyon TL olacak. Faiz veya kar payı desteği 300 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren azami 10 yıl olacak. Enerji desteği olarak işletmeye geçiş tarihinden itibaren 10 yıla kadar 260 milyon TL’yi aşmamak üzere enerji tüketim harcamalarının yüzde 50’si desteklenecek. Alvimedica Tıbbi Ürünler Sanayi ve t Dış Ticaret AŞ tarafından İstanbul’da yapılacak muhtelif stent, kateter ve 5 kalp kapakçığı üretim tesisi yatırımına sağlanacak desteğin detayları da 5 Haziran’da belli olmuştu. Söz konu-t su yatırımının süresi, başlangıç tarihi olan 11 Nisan 2017’den itibaren 8 yıl öngörüldü. Toplam sabit yatırım tutarının 1 milyar 744 milyon TL olduğu tevsi, modernizasyon ve ürün çeşitlendirme yatırımı çerçevesinde, ilave istihdam 4 bin ve nitelikli personel sayısı 300 olacak. Söz konusu yatırım için belirlenen destekler şöyle: “10 yıl sigorta primi işveren hissesi, azami 200 milyon TL nitelikli personel ve 980 milyon TL’yi aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren 10 yıl süreli faiz veya kar payı desteği sağlanacak.

Sanayiciye hammadde müjdesi

Resmi Gazete’de yayımlanan bakanlar kurulu kararına göre Ekonomi Bakanlığının sanayinin üretim imkânlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaları kapsamında, 1 Temmuz 2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Türkiye’de üretimi bulunmayan bin 882 adet hammaddede gümrük vergileri sıfırlandı.

Bu kapsamda bazı özel tanımlı kimyasal, tekstil, demir-çelik, elektrik-elektronik ürünler yer alıyor. Ekonomi Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, söz konusu karar ile sanayicilerin düşük maliyetli hammadde temin edebilmesine imkân tanınarak uluslararası alanda rekabetçiliklerinin artırılmasının hedeflendiği vurgulandı.

 

 

Tank TEZEL / SETBIR Yönetim Kurulu Başkanı
“Entegre hayvancılık desteğe ihtiyaç duyuyor”

Entegre hayvancılığa yönelik desteklere büyük ihtiyaç vardı. Sektör uzun süredir talep ediyordu. Malum özellikle ette büyük sıkıntılar yaşanıyor. Sütte uluslararası platformda daha rekabetçi olabilmemiz, et üretiminde kendi kendine yeter düzeye çıkıp, ardından da küresel piyasalarda rekabet edebilmemiz için bu alanda verilecek desteklere ihtiyaç duyuluyor. Belirli bir süreliğine de olsa böyle desteklere ihtiyaç var. Ayrıca Türkiye’nin besicilikte uluslararası platformda daha rahat hareket etmesine, büyük bir manevra alanı kazanmasına fırsat verecek adımlar atıldı. Uluslararası piyasaların değişkenlik gösterdiği, özellikle iç piyasaları da etkilediği bir dönemden geçilirken, yüksek kapasiteli entegre hayvancılık yatırımlarında faiz desteklerinin oranlarının ve tutarlarının da yükselmesi çok önemli.

Harun ÇALLI / Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Başkanı
“Kırmızı et hayvancılığı destek bekliyor”

Türkiye’de kırmızı ette büyük sıkıntılar yaşanıyor. Türkiye ithalatçı konumda olduğu için, kırmızı et hayvancılığının büyümesi için desteklenmesi gerekiyor. Kırmızı et hayvancılığının büyümesi, dişi doğanların süt hayvancılığına ayrılması nedeniyle ‘süt hayvancılığına da katkısı oluyor. Bu nedenle büyük ölçekli yatırımların öncelikli yatırım kapsamına alınması çok önemli.

Büyük hayvancılık yatırımlarına düşük faizli kredi verilmesi, entegre hayvancılık yatırımlarına ilişkin 2018’de düzenlenecek teşvik belgelerinin  daha yüksek oranda vergi indimi desteğinden yararlanması da hayvancılığın gelişimine katkı sağlayacak.

Müslüm YANMAZ / Sera Yatırımcıları ve Üreticileri Birliği (SERA-BİR) Yönetim Kurulu Başkanı
“Jeotermal sera yatırımları unutulmamalı”

Otomasyona sahip modern sera yatırımlarının öncelikli yatırımlar kapsamına alınmasını önemsiyoruz. Verilen desteğin kapsamının biraz daha geliştirilmiş olmasını isterdik. Özellikle Türkiye’de jeotermal sera yatırımlarının geliştirilmesi, her türlü hibe ve teşvikten faydalanması gerektiğini düşünüyoruz. Türkiye’nin jeotermal zenginliği varken, enerji maliyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle başka alanda yatırım yapmanın çok mantıklı olmadığı görüşündeyiz. Jeotermal enerji varken, kömürlü sera ısıtmasını çok mantıklı görmüyoruz. O nedenle bu alanda yatırımların desteklenmesini talep ediyoruz. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın hibe destekleri ile Ekonomi Bakanlığı’nın yatırım teşvik uygulama desteklerinde koordinasyon sağlanması gerektiğini düşünüyoruz. Her fırsatta hibe desteği alan bir yatırımcının teşvik desteğinden de yararlanması gerektiğini dile getiriyoruz.

Psikolog Ahmet DEMİRBAŞ / Nezih Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetim Kurulu Başkanı
“Devletin vereceği katkı önemli”

Devletin yaşlılara ve engellilere yönelik yatırımlara ilişkin adım atması oldukça önemli. Bu işi yapan birçok kurum var. Ancak yaşlılara hizmet veren yerler genelde apartmanlardan, villalardan dönme. Artık bu işlerin daha profesyonel olması ve ihtiyaca göre yapılan binalarda hizmet vermesi gerektiğini düşünüyorum. Yaşlı bakımı gerçekten çok pahalı. Bakım merkezinde 24 saat hizmet veriyorsun, doktor hemşire bulunduruyorsun.

Sadece yer açayım, iki bakıcı alıp, yemeğini, bakımını sağlayayım demek yetmiyor. Yaşlıların bu kurumlardan hizmet alabilmesi için devletin vereceği destekler de önemli. Yaşlıların bakım hizmetlerine maliyeti 3 bin TL. Bin 500 TL; emekli maaşıyla yaşlılar bu hizmetten nasıl yararlanabilecek. Devletin yatırım yeri tahsisi, mekan tahsisi yapması, doğalgazdan, elektriğe ve suyuna KDV desteği verilerek, maliyetlerin düşürülmesi gerekiyor. Nüfusun yüzde 10-12’si civarında alzheimer ve demanslı. Çoğu evde bakım alıyor. Bakım merkezlerine gelebilmesi için devletin katkı sağlaması gerekiyor. Sağlık hizmetlerinin desteklenmesi gerekiyor. Bugün kurumlarda doktor bulunduruyoruz ama doktorların reçete yazma yetkisi yok. Devletin konuya bakış açısı önemli.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA