Özel ağaçlandırma ve imar ihya başvuruları başladı

BOZUK ve açıklık vasıftaki devlet ormanlarında yapılacak olan özel ağaçlandırma ve özel imar ihya başvuruları e-Devlet sistemi üzerinden 1 Nisan itibarıyla alınmaya başladı, özel ağaçlandırma ve özel imar ihya amacıyla izin verilen sahalar, alan ve tür çeşidine göre uygun arazi kullanım bedeliyle 49 yılığına kiraya verilecek. Kullanılan ağacın idare müddetine göre bu süre 49 yıllık periyodlar halinde uzatılabilecek. Yaşadıkları yerlerdeki uygun sahalara başvurularda orman köylüleri öncelikli olacak, özel ağaçlandırma projeleri desteklenecek. Orman Genel Müdürlüğü (OGM), özel ağaçlandırma çalışmalarında orman köylüsüne proje yatırım bedelinin yüzde 65’ine, diğer gerçek ve tüzel kişilere yüzde 25’ine kadar hibe destek verecek.

ARTIK SAHALAR İLAN EDİLMİYOR

Bozuk ve açıklık vasıftaki devlet ormanlarında yapılacak olan özel ağaçlandırma ve özel imar ihya müracaatları, ilgili mevzuatı gereğince her yıl Nisan ve Eylül ayı içerisinde yapılabiliyor. OGM, daha önce özel ağaçlandırma yapılacak alanları ilan şeklinde duyuruyordu. Yapılan mevzuat değişikliği ile artık başlangıç aşamasında özel ağaçlandırma yapılacak sahalar ilan edilmiyor. Özel ağaçlandırma müracaatında bulunacak gerçek ve tüzel kişiler, serbest mühendislik ve müşavirlik büroları aracılığı ile e-Devlet sistemi üzerinden gerekli evraklarla birlikte müracaatlarını yapabiliyor.

Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, 2020 başvuru döneminde, İzmir, Manisa, Kahramanmaraş, Denizli, Uşak, Bursa ve Mersin’in en çok başvuru yapılan iller olduğunu vurguladı. 2020 müracaat sayısı toplamına bakıldığında ortalama müracaat başına tekabül eden saha büyüklüğü miktarının 10 hektar civarında olduğunu ifade eden Karacabey, başvuru yapılan sahalarda hangi türler ile ağaçlandırma yapılacağı hususunun, yapılacak toprak tahlilleri ve uygulama projeleri sonucunda ortaya çıkacağını kaydetti. Nisan döneminde de hangi illere yoğun başvuru olacağını, ne kadar kişinin kaç hektar sahaya başvuruda bulunacağını özel ağaçlandırma girişimcilerinin tercihlerinin ortaya çıkaracağını dile getiren Karacabey, “Hep birlikte bekleyip göreceğiz” dedi.

ÖNCELİK ORMAN KÖYLÜSÜNDE

Yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre, özel ağaçlandırma ve özel imar ihyaya konu başvuru sahası orman köyü mülki hudutları içerisinde kalması halinde, son bir yıldır o köyde oturan ve o köy nüfusuna kayıtlı orman köylüsünün, sahaya özel ağaçlandırma veya özel imar ihya çalışması yapmak gayesiyle müracaat etmek istediğinde önceliği bulunuyor. Orman, Hazine ve sahipli arazilerde; gerçek kişiler, köy tüzel kişilikleri, belediyeler, kamu kurum ve kuruluşları, her türlü tüzel kişiliği olan; dernekler, vakıflar, sendikalar, meslek odaları, köye hizmet götürme birlikleri, kooperatifler, ticari şirketler vb. özel ağaçlandırma yapabiliyor.

Devlet ormanı statüsündeki alanlarda, özel ağaçlandırma müracaatında bulunu-labilecek sahaların bozuk veya açıklık vasıfta olması gerekiyor. Bu sahaların hangi sahalar olduğu orman amenajman planlarında mevcut olduğu gibi fiiliyatta da yerinde tespitler yapılarak, planlar üzerinde de kontrol edildikten sonra başvuru yapılabiliyor. Vatandaşların bu hususta hata yapmamaları için serbest orman mühendisleri aracılığı ile müracaatlarını yapmak zorunda olduğunu vurgulayan Karacabey, “Vatandaşlarımıza orman işletme müdürlükleri ve şefliklerimiz gerekli bilgilendirmeleri yapıyor” dedi, özel ağaçlandırma müracaatında bulunacakların, müracaat etmek istedikleri sahayı müracaat öncesinde serbest orman mühendisleri ile birlikte mutlaka yerinde görmeleri, gerekli etüt ve incelemeleri yapmaları öneriliyor.

UYGUN BEDELLİ ARAZİ KİRALAMA

Özel ağaçlandırma ve özel imar ihya alanları uygun arazi kullanım bedeli ile kiralanıyor. Karacabey’in verdiği bilgiye göre arazi kullanım bedeli orman arazilerinde odun dışı (meyveli) orman ürünü veren ve hızlı gelişen türlere ait ağaç ve ağaççıklarda yapılacak özel ağaçlandırma ve özel imar ihya sahalarında ilk beş yıl dekar başına 5.50 TL, altıncı yıldan sonra 11 TL. Asli orman ürünü veren türlerde ise, dekar başına ilk beş yıl 2.75TL, altıncı yıldan sonra ise 5.50 TL arazi kullanım bedeli alınıyor. Devir konusunda, izin sahibi birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişi ise saha tesliminden sonra ortaklar birbirlerine devir yapabiliyor. İzin sahibi, saha teslimi yapıldıktan sonra ortak alabilmekte ve alman bu ortağa sahanın devredilebilmesi için ilk saha tesliminden itibaren iki yıl geçmesi ve sahanın başarılı olması şartı aranıyor. İznin üçüncü şahıslara devredilebilmesi için ilk saha tesliminden itibaren üç yıl geçmesi ve sahanın başarılı olması gerekiyor.

Devlet ormanlarında ve sahipli arazilerde, özel ağaçlandırma ve özel imar-ihya çalışmalarında alt sınır 0.5 hektar, Hazine arazilerinde ise 2 hektar. Hazine arazilerinde imar planı içinde kalan ve ağaçlandırılacak alan olarak ayrılan sahalarda 2 hektar büyüklüğü aranmıyor. Hazine ve sahipli arazilerde gerçek ve tüzel kişilere bir defada en fazla 300 hektar saha için özel ağaçlandırma ve özel imar-ihya izni verilebiliyor. Devlet ormanlarında, özel ağaçlandırma ve özel imar-ihya çalışmalarında saha izni üst sınırı gerçek kişiler için 50 hektar. Devlet ormanlarından 50 hektar ve üstü saha izni verilmiş gerçek kişilere bu sahaları devretmiş olsalar dahi yeniden özel ağaçlandırma ve özel imar-ihya gayesi ile saha izni verilmiyor. Tüzel kişilerde ise her proje için izin verilebilecek saha büyüklüğü maksimum 300 hektar.

Bekir KARACABEY / Orman Genel Müdürü
“Proje yatırım bedelinin yüzde 65’ini hibe veriyoruz”

Özel ağaçlandırma ve özel imar ihyaya konu başvuru sahası orman köyünde ise, son bir yıldır o köyde oturan ve o köy nüfusuna kayıtlı orman köylüsünün, sahaya özel ağaçlandırma veya özel imar ihya çalışması başvurularında önceliği bulunuyor. Bozuk ve açıklık vasıftaki orman arazileri ile tapulu arazilerde veya Hazine’den tahsis edilen arazilerde ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişileri destekliyoruz. Orman köyü nüfusuna kayıtlı olan ve o köyde ikamet eden vatandaşlara, meyvesinden faydalanılan türler ile 30 dekara kadar yapacağı özel ağaçlandırma çalışmalarında yaklaşık proje yatırım bedelinin yüzde 65’ini hibe olarak veriyoruz. Diğer gerçek ve tüzel kişilerde ise hibe desteği yüzde 25. Ödemeler iş yapıldıktan sonra yapılıyor. Hibeye konu iş kalemleri, ihata bedeli, arazi hazırlığı, dikim veya ekim çalışmasına ait işçilik bedeli, tohum, aşı kalemi, aşı gözü ve aşı yapılması ile fidan bedeli, damlama sulama tesis bedeli ile üç yıllık bakım ve proje yapım bedeli tutarları toplamından oluşuyor.

Yavuz TANER / Alara Fidan’ın kurucusu ve eski sahibi
Üzümsü meyvelerin kazancı yüksek

Devlete ait arazilerin tarıma, ağaçlandırmaya açılması doğru bir yaklaşım. Dünyada gelişmekte olan trende baktığımızda yaban mersini (blueberry) ve ahududu gibi üzümsü meyveler grubunda tüketim hızla artıyor. Türkiye üzümsü meyvelerin üretiminde maalesef geri kaldı. Blueberry 20 yıl önce Türkiye’ye giriş yapmasına karşın, henüz istenilen sıçramayı yapamadı. Oysa ki bunlar asitik toprağa sahip küçük tarım arazilerinde fizibıl üretim sağlayan bir tür. Devletin vereceği küçük tarım alanlarında bu ürünler yetiştirilebilir. Asitik toprak olmayan yerlerde ise üzümsü meyvelerin, özellikle yaban mersininin asitik topraklı saksı içerisindeki üretimi yapılabiliyor. İstediğiniz bölgeye götürüp, istediğiniz iklim koşullarında, farklı çeşitler olmak kaydıyla üretim yapabiliyorsunuz. Dekar başına 20-30 ağaç değil, 400-500 ağaç, hatta bine varan bitki yetiştiriciliği söz konusu. Ürünler değerli olduğu için kazançlı. Geçen yıl kilosu 50-60 TL’ye satıldı.

Ceviz, badem, zeytin öne çıkıyor

2020 Nisan ve Eylül döneminde toplamda 31 bin 692 adet özel ağaçlandırma başvurusu yapıldı. OGM verilerine göre, 2020’de bu kapsamda 4 bin hektar alan tahsis edildi. 5 bin hektar alan için onay süreci devam ediyor. Bugüne kadar toplamda 105 bin hektar devam eden özel ağaçlandırma projesi bulunuyor. Özel ağaçlandırmalarda, Mersin, İzmir, Manisa, Edirne, Adıyaman, Balıkesir gibi iller öne çıkıyor. Daha önceki yıllarda odun üretimi maksatlı orman ağacı türleri ağırlıkta iken son yıllarda ceviz, badem, zeytin gibi meyvesinden faydalanılan orman ağacı türleri öne çıkıyor. En çok getirisi olan türler ise ceviz ve badem.

Ahmet UYANIK / Fidan Sepetim Kurucusu
“Ticari bahçe kurulumları arttı”

Pandemi dönemde, insanlar doğa, bitki ve iyi beslenmeye önem verdiği için hobi bahçelerinde ve ticari bahçe kurulumları arttı. Ceviz, badem, Trabzon hurması, avokado ve narenciye çeşitlerine talep var. Bir hektar alana bahçenin detayına göre yaklaşık 350-400 adet ceviz dikilir. 10-12 bin TL gibi fidan tedariki sağlanır. Badem ve hurma çeşitlerinde de maliyet yaklaşık bu şekilde. Bu hesap uygulama yapılacak arazinin durumuna göre değişir. Toprağın ön hazırlığı, sulama sistemleri ve sabit giderler için Ar-Ge yapılması sonucu fidan ücretinin 1-1.5 katı kadar ek harcama ön görülebilir. Minimal ölçekte (1 hektar] başlayıp sürecin kontrollü bir şekilde yürütülmesi ve ilk 5-6 sene bakım harcamalarına hazır olunması tavsiye edilir.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA