OSB’lerde Elektrik Üretiminin Önü Açıldı

TÜRKİYE sanayisinin gelişmesine büyük katkı sağlayan, geri kalmış bölgelerin kalkınmalarını teşvik ederek sanayi yatırımlarını bu bölgelere çekmeyi hedefleyen Organize Sanayi Bölgelerine (OSB) yönelik yeni düzenlemeler hayata geçirildi. 1.9 milyon kişiye iş imkam sağlayan “istihdam deposu” OSB’ler arasına yenilerini eklemek amacıyla 2020 Yılı Yatırım Programı’nda 23 yeni OSB projesine yer veren Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, sanayicinin taleplerini dikkate alarak OSB uygulama yönetmeliğinde değişikliğe gitti. Sanayi üretimini güçlendirecek, rekabet gücünü artıracak düzenlemeler içeren yönetmeliğine göre OSB’lerde elektrik üretiminin önü açıldı. OSB’lerde geri dönüşüm ve bertaraf tesisi kurulmasına imkan tanındı. Emsal artışıyla, sanayi parsellerinde inşaat alanı kullanım kapasitesi artırıldı. Ayrıca Cumhurbaşkanı Karan ile yurtdışında OSB kurulması, kurulmuş olanlara ortak olunması, bunların işletilmesi ve bu OSB’lerde Türkiye’de yerleşik şirketlerce yapılacak yatırımlara yönelik devlet yardımları düzenlendi. Sanayicinin dış pazarları daha iyi şekilde değerlendirmesinin yolu açıldı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, OSB’lerde üst yapıya yönelik devreye sokmayı planladıkları destek mekanizmasına yönelik bilgi verdi. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nda yer alan “OSB’lere faaliyetleri için gerekli olan ve Bakanlıkça uygun görülecek projeler için kredi verilebilir’ hükmü kapsamında OSB içerisinde emek yoğun sektörlerde faaliyet gösterecek tip projelere uygun üretim tesislerinin yapımı için de OSB’lere kredi verebilmeyi planladıklarını açıklayan Varank, hazırlıkların devam ettiğini ifade etti.

YURTDIŞINDA OSB KURULABİLECEK

14 Nisan tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı Kararı ile yurt dışında OSB kurulması, kurulmuş olanlara ortak olunması, bunların işletilmesi ve bu OSB’lerde Türkiye’de yerleşik şirketlerce yapılacak yatırımlara yönelik devlet yardımları düzenlendi. OSB’lerin kurulması ve desteklenmesinde; Türkiye’nin kamu politikaları belgelerinde yer alan hedef ve stratejilere uygunluğu, ülke dış ticaretine katkısı, yatırım ortamını iyileştirmesi, uluslararası düzeyde marka değerini artırması, yatırımların katma değerini artıracak nitelikte olması ve Türkiye’nin OSB uygulama deneyimini yaygınlaştırması ilkeleri dikkate alınacak. OSB tüzel kişiliklerinin yurtdışında OSB kurabilmesi, işletebilmesi veya ortak olabilmesi için OSB’nin Genel Kurul ile yönetilmesi ve 25 milyon TL’dcn az olmamak üzere öz sermayeye sahip olması gerekecek. Ankara Sanayi Odası’nın (ASO) Rusya ve Kazakistan olarak yurtdışmda iki OSB girişimi bulunuyor.

Yurtdışmda OSB kuracak, kurulmuş olanlara ortak olacak veya işletecek OSB tüzel kişilikleri ve Türkiye’de yerleşik şirketler için OSB’lerin planlanmasına, kuruluşuna, yapılaşmasına ve işleyişine ilişkin mevzuat ve Bakanlığın mevcut imkanları çerçevesinde eğitim verme, danışmanlık sağlama gibi kurumsal nitelikli ve kapasite geliştirici faaliyetlere ilişkin teknik destek verilebilecek. Söz konusu OSB tüzel kişi-S liklerine Bakanlığın bütçe imkanları çerçevesinde kredi verilebilecek. Kredilendirilmesi uygun görülen projeler, Bakanlık tarafından yatırım programına alınması için Cumhurbaşkanlığına teklif edilecek.

İNŞAAT ALANI ARTTI

16 Nisan’da yayımlanarak yürürlüğe giren Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile sanayi parsellerinde inşaat alanı kapasitesi arttırıldı. Toplam bölge büyüklüğünün en az yüzde 10’u kadar ortak kullanım alanı ayrılan bölgelerde sanayi parsellerinde emsal 1.00 olarak belirlenmesine imkan tanındı. Ayrıca, emsal harici bodrum ve asma katların toplamının parselin toplam emsale esas alanının yüzde 30’unu aşmaması şartı ile zemin altı ilk bodrum kat ve tek asma kat gibi unsurlar emsal hesaplamasının haricinde tutuldu.

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, OSB’lerin imar planı tadilatı yaparak yüzde 10 karşılığım ayırmak suretiyle emsali l’e çıkarabileceğine dikkat çekerek, “Böylece sanayicilerimiz yatırımlarına daha fazla yer ayırabilecekler” dedi.

OSB’LERDE ELEKTRİK ÜRETİMİ

Yönetmeliğe göre, OSB’de yer alan sanayi ve hizmet destek parselinin boş kalan kısımlarında katılımcının kendi ihtiyacı için gerekli olan rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurulabilecek. Güneş ve rüzgâr eneıjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri, katılımcıya ait destek ünitesi kapsamında değerlendirmeye alınacak. Katılımcıya ait destek ünitelerinde; tesisin çalışması ve işletilmesi için gerekli olan, LPG tankı, yangın suyu deposu, arıt- ma tesisi, güneş ve rüzgâr enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri ve benzeri destek üniteleri parsel içi ring yolu veya çevre yeşili üzerinde yer alamayacak. Güneş enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri, öncelikle çatı ve cephede kurulacak. Statik ve mimari açıdan çatı ve cephe uygulamasının yapılamaması ya da ilave kapasiteye ihtiyaç olması halinde yerde kurulacak tesisin taban alanı, parsel alanının yüzde 25’ini geçemeyecek.

GERİ DÖNÜŞÜM TESİSİ

OSB’ye ait teknik altyapı alanında olması ve OSB müteşebbis heyet veya genel kurul kararı alınması şartı ile geri dönüşüm ve bertaraf tesislerinin OSB’lerde kurulmasına imkân tanındı. “Geri dönüşüm sektöründen gelen talepleri duyduk” diyen Bakan Vaıank, sanayicinin mağdur olmasını engellemek adına, OSB’de kurulmasına izin verilmeyen tesisler hakkında nihai kararı Bakanlığa bıraktıklarını dile getirdi.

OSB organlarının görevlerinde ve işleyişinde düzenlemelere gidilen yönetmelikle OSB’lerin işleyişinde dijitalleşmeye ve bürokraside sadeleşmeye gidildi. Artık özel OSB kurulmasına ilişkin taleplerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na iletilmesinde tapu ibrazı istenmeyecek. Süre uzatımı verilmesi uygulamasına yapı kullanma izni almış ancak henüz iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alamamış katılımcıları da dâhil edildi. Bakanlık kredisinin, uluslararası anlaşmalar çerçevesinde dış finansman ile sağlandığı OSB yapım işi ihalelerinde, kredi veren kuruluşun ihale usul ve esaslarının uygulanmasına ilişkin düzenlemeler yapıldı.

Müjdat KEÇECİ / Denizli Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
“Sanayinin geleceği açısından önemli”

Sanayicilerin yatırımlarda en çok sıkıntı çektiği konulardan biri arazi fiyatları. O nedenle, OSB’lerde sanayi parsellerinde inşaat alanı kapasitesinin artırılması sanayici açısından önemli. OSB’lerde geri dönüşüm ve bertaraf tesisi kurulması yönünde uzun süredir bir beklenti vardı. Bugün dünyanın en önemli konusu ‘geri kazanım.’ Maalesef, kentsel arıtmadan sanayi arıtımına kadar geri dönüşüm ve bertaraf konusu en çok ihmal ettiğimiz konuların arasında yer alıyor. 0 nedenle geri kazanımların yapılabildiği ortamları ve üretimi mutlaka desteklemek lazım. Bu tür tesislerin olabildiğince kurulmasını sağlamak lazım. Bu tesislerin kurulması, Türkiye’nin, sanayinin geleceği ve yaşamımız açısından çok önemli. Her arıtılacak çıktı için ayrı arıtma tesisi ve işlemi gerekiyor. Bu nedenle her işletme kendi bildiği çıktısına göre kuracağı tesis ile daha faydalı arıtma yapacak ve çevreye bu nedenle zarar vermemeye dönük arıtma yapabilecek.

Mustafa VARANK / Sanayi ve Teknoloji Bakanı
“2.5 milyon OSB istihdamı hedefliyoruz”

OSB’lere Bakanlık olarak düşük faizli, uzun vadeli krediler veriyor ve sanayiciler için altyapısı tamamlanmış sanayi parselleri hazırlıyoruz. Bugüne kadar Bakanlığımız 317 OSB’ye tüzel kişilik kazandırdı. Üretime geçen OSB’lerde yer alan 53 bin 451 parselde yaklaşık 1 milyon 900 bin kişiye iş imkânı sağlanıyor. Bakanlığımız 2020 yılı Yatırım Programı’nda 23 yeni OSB projesi ile devam eden 102 adet OSB projesi bulunuyor. Bu yıl 9 OSB projesini tamamlayacağız. 2023 hedefimiz, Bakanlığımız 2020 yılı Yatırım Programı’nda yer alan 69 OSB projesini daha tamamlayarak sanayicilerimizin hizmetine sunmak ve tüm OSB’lerdeki istihdamın 2.5 milyona ulaşmasını sağlamak. Sanayi sitelerinin üstyapı ve altyapı inşaatlarını krediyle destekliyor; küçük işletmelere altyapısı ucuz, faaliyetlerine uygun büyüklükte sağlıklı çalışma koşullarına sahip işyerleri sunuyoruz. Bakanlıkça bugüne kadar 480 sanayi sitesini hizmete sunduk. Bu sayede 95 bin 749 işyerinde yaklaşık 480 bin kişiye, daha sağlıklı şartlarda çalışma imkanı sağladık. 2020 Yılı Yatırım Programı’nda; 3 bin 531 işyerilik 27 adet devam eden ve bin 453 işyerilik 13 adet yeni proje olmak üzere toplam 40 sanayi sitesi projesi yer alıyor. 2023 yılı sonuna kadar programda yer alan 30 sanayi sitesi projesini daha tamamlayıp, sanayicilerimizin hizmetine sunmayı planlıyoruz.

Halil DEMİRDAG / Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Başkanı
“Güzel bir başlangıç”

OSB’de güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurulabilmesi bizim talep ettiğimiz bir düzenleme. Kurulacak tesisin taban alanının, parsel alanının yüzde 25’ini geçemeyeceği kuralı getirilmiş. OSB’lerde arazinin yüzde 50’sine, yiizde 70’ine fabrikanın kurulduğu düşünüldüğünde, çok büyük bir kısıt değil. Güzel bir başlangıç. Çatılara yönelik yeterince proje yokken, arazide tesis kurulması için bu imkan önemli. Bu Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) ‘mahsuplaşma düzenlemesi’ ile uygun hale getirilmeli. Şu anda arazide mahsuplaşmadan sonra fazla üretim bedeli üreticiye ödenmiyor. Mahsuplaşmanın aynı barajdan bağlanan, aynı noktadaki bağlantı yapılacak santrallerle ilgili değişiklik beklentisi var. Bununla ilgili olarak da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın ve EPDK’nın yaklaşımını pozitif görüyoruz. İlk adım atıldı, ikinci adım da gelecektir. OSB’lerde yeşil enerji yatırımlarına da ilgi olacaktır.

Kutay KALELİ / Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü (GÜNDER) Başkanı
“GES kurmak isteyen sanayicilerin önü açıldı”

Uzun zamandır OSB’lerin beklediği bu önemli yönetmelikte, yeni bir yol haritası belirlendi. 12 Mayıs 2019 tarihli lisanssız üretim yönetmeliği ile sanayiciler için kapasite aranmaksızın sözleşme gücü kadar ve çatı ve cephede olmak kaydıyla GES kurabilme imkanı getirilmişti. Yine aynı yönetmelik kapsamında mahsuplaşma imkanı da tanınarak ihtiyaç fazlası enerji için satış yapabilecekleri belirtilmişti. Yapılan son düzenlemeye göre, OSB’Iere sağlanan kolaylıklardan birisi de güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üretmenin önünün açılması oldu. OSB’lerdeki güneş enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri, öncelikle çatı ve cephede kurulacak. İlave kapasiteye ihtiyaç olması halinde yerde kurulacak tesisin taban alanı, parsel alanının yüzde 25’ini geçemeyecek. GES kurmak isteyen sanayicilerimizin önü daha da açıldı.

Memiş KÜTÜKÇÜ / Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Başkanı
“OSB’lerin rekabet gücünü artıracak”

OSBÜK’ün talepleri arasında yer alan emsal artışı, OSB katılımcısının kendi ihtiyacı için elektrik üretim tesisi kurabilmesi gibi pek çok yeni düzenleme getiren yönetmelik, OSB’lerin rekabet gücünü artıracak. Organize sanayi bölgeleri Türkiye’de sanayi üretiminin yüzde 33’ünü gerçekleştiriyor. OSB’lerin sorunlarını çözmeye yönelik atılmış her adım son derece kıymetli. OSB Uygulama Yönetmeliğine katkıda bulunmak üzere sunduğumuz rapordaki taleplerimizin karşılanması son derece memnuniyet verici. Daha önce çatı ve cephe uygulaması ile sınırlanan OSB’lerde güneş enerjisi santrali kurulmasına dair yeni düzenlemeler de yapıldı. Yeni düzenlemeler son derece olumlu.

Tolga AKDAG / ITC Entegre Katı Atık Genel Müdürü
“Denetimler sıkı yapılmalı”

OSB müteşebbis heyet veya genel kurul kararı alınması şartı ile OSB’lerde geri dönüşüm ve bertaraf tesislerinin kurulmasına imkan tanınması gerekli ve doğru karar. Bu tesislerin ilgili düzenlemelere uygun bir şekilde yapılması, denetimlerinin sıkı bir şekilde gerçekleştirilmesi, aykırılık v durumlarında cezai yaptırımların hızlıca uygulanması gerektiğini düşünüyorum. Aksi halde, OSB’deki diğer sanayicilerin üretimini sekteye uğratacak şekilde zararları olabilir.

Bu sebeple geri dönüşüm veya ara depolama tesislerinin denetlenmesi ve doğru çalışmalarının sağlanması OSB sanayicileri için en hayati konu olmalı. Ülkemizde OSB’lerde özel izinle yapılmış birkaç nadir örneği dışında OSB’lerde geri dönüşüm ve bertaraf tesis bulunmuyor.