KDV indirimi mobilya sektörünü coşturdu

KDV indirimi mobilya sektöründe üretim mucizesine yol açtı. İlk dokuz ayda sektörün üretim endeksi yüzde 66.3 arttı. Sektör temsilcileri bunun yarısının reel üretim artışından, kalanının ise kayıtdışı firmaların kayda girmesinden kaynaklandığını söylüyor…

2017 yılının bitmesine bir buçuk ay kaldı. Ekonomide rakamlar geriden gelse de bu yıl imalat sanayinin yıldızının mobilya sektörü olduğunu söylemek güç değil. Önceki hafta açıklanan dokuz aylık sanayi üretim rakamları mobilyanın bu yıl gösterdiği performansın büyük bir alkışı hak ettiğini ortaya koyuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in verilerine göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, eylülde yıllık bazda yüzde 10.4 artarken, sanayi üretimi ise eylülde bir önceki aya göre yüzde 0.6 arttı.

İmalat sanayinin bu dönemde alt sektörleri incelendiğinde ise mobilyanın muhteşem bir performans gösterdiği ortaya çıktı. Mobilya’nm eylül ayında yıllık bazda üretimi yüzde 66.3 artarken, aylık bazda üretimi ise yüzde 14.7 artış gösterdi. Mobilyanın hem iç pazarda hem de dış pazarda yılın ilk dokuz ayında aldığı mesafeler üretim rakamlarına yansımış durumda.

SEKTÖR BÜYÜYOR

Mobilya sektörü aslında son 15 yılda iç pazarda altı kat, ihracatta yedi kat artış sağladı. Sektör büyüklüğü 15 milyar dolara yaklaşan mobilyanın, bu yılki hızlı büyümesinin nedenlerini araştırdık. Şunu baştan söyleyelim ki mobilya sektörünün üretimini ilk dokuz ayda yüzde 66.3 artırmasında sektöre sağlanan KDV indiriminin etkisi büyük. Hatırlanacağı üzere şubat ayında mobilyadaki KDV, yüzde 18’den 8’e düşürülerek sektörün satışlarına büyük bir destek verilmişti.

Sektör temsilcileri uzatılmasını çok istese de KDV indirimi, 30 Eylül itibariyle sona erdi. Ancak “yüzde 66.3” mucizesini tek başına bununla açıklamak mümkün görünmüyor. Sektör temsilcileri KDV indimi nedeniyle sektörde satışların yüzde 25-30 arttığım söylüyor. Buna bağlı olarak üretimin de en fazla yüzde 30 arttığı görüşündeler. Peki, TOÎK’in rakamlarındaki yüzde 66.3’lük artış nereden kaynaklanıyor? Sektör temsilcilerine göre, kayıtdışı firmalar KDV indiriminden yararlanmak için kayıt altına girdiler. Öte yandan ilk dokuz ayda ihracatın da yüzde 10 civarında artmasının üretim rakamları üzerinde olumlu etkisi olduğunu belirtelim.

“ARTIŞ REEL DEĞİL”

Doğanlar Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkam Davut Doğan da mobilya sektöründe üretim rakamlarında görülen artışm tümünün reel olmadığını belirtiyor. TOBB Mobilya Meclisi Başkanlığı yaptığı dönemde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Yıldırım’a da sunduğu üzere, mobilya sektöründe kayıtdışılığm yüzde 50’yi bulduğunu söylüyor. Üretim rakamlarının yarısına yakınının kayıtdışı firmaların kayıt altına girmesinden kaynaklandığım belirten Doğan, “KDV indiriminden yararlanmak için birçok firma yıllardır kesmediği faturaları kesti. Geçmiş yıllardaki stoklarını ellerinden çıkardılar. Zamanında kesilmeyen faturalar kesildi. Mobilya sektöründe KDV indirimi kalıcı olursa devlet de kazanır, sektör de… Sektörde haksız rekabetin önlenmesi için KDV indiriminin kalıcı hale getirilmesini istiyoruz” diye konuşuyor. Mobilya sektöründe bu yıl yüzde 25-30 arası büyüme beklediklerim belirten Doğan değerlendirmelerini şöyle sürdürüyor:

“Biz Doğtaş ve Kelebek markalarıyla sektörde faaliyet gösteriyoruz. Grubumuzda mobilya üretiminde bin 500 kişi çalışıyor. Bize fason çalışan firmaları, bayilerimizi de katınca 5 bin kişilik bir aileyiz. 2016’da büyüyemedik ama bu yılı KDV’nin düşürülmesinin de etkisiyle yüzde 50 büyüme ile kapatacağımızı biliyoruz. Bu yıl ihracattaki büyümemiz yüzde 10 civarında olacak. Afrika ülkeleri ve Körfez ülkelerine ihracatımızı artırdık.”

KAYITDIŞI AZALDI AMA…

Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Nuri Öztaşkm, mobilya sektörünün bu yıl sekiz ay süren KDV indiriminden olumlu etkilendiğini söylüyor. İndirim ile birlikte ertelenmiş mobilya talepleri doğrultusunda sektörün hareketlendiğini belirten Öztaşkm, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Satışlarda tüm ürün gruplarında marka bazlı adetsel oranda yüzde 20 ila 60 oranında artış yaşandı. Düzenleme sayesinde sektör, ülke istihdamına da katkı sağladı. Yaklaşık 500 bin kişiyi istihdam eden sektörde KDV indirimin etkisiyle ilave 60 bin yeni iş yaratıldı. Ancak sektör çok fazla kayıtdışı çalışıyor. Bunun önüne geçmenin yolu da KDV’yi yüzde 8’lerde tutmaktan geçiyor. 2017 sonu itibariyle KDV’nin etkisi dolayısıyla 13.5 milyar dolar piyasa hacmi oluşması hedefleniyor. Sektörün yüzde 50’si kayıtdışı. Geçtiğimiz yıllara kıyasla bu sene KDV indiriminin etkisi ile ka-yıtdışı oranını yüzde 80 azalttık ama KDV indiriminin bitmesi ile yine aynı oranlara dönüleceğini düşünüyoruz.”

“İNDİRİM ANLAŞMAZLIĞI”

Mobilya sektörüne KDV indirimi iyi geldi. Bu nedenle sektör temsilcileri indirimin devam etmesini ya da kalıcı hale gelmesini talep ediyorlar. Ancak Ankara’dan KDV indiriminin devam edeceği yolunda bir yeşil ışık alınamıyor. Öte yandan, Maliye’nin üreticilerin üzerindeki KDV yükünü kaldırmaya ve bunu da tüm sektörlere uygulamaya yönelik hazırlıklarının olduğu duyumları var. Bu gerçekleşirse devlet bir taşla iki kuş vurmuş olacak. Hem kayıtdışılığı azaltacak, hem de üreten kesime can suyu sağlamış olacak.

Sanayicilere yönelik KDV düzenlemesinin ne zaman yapılacağı bilinmez ama mobilya sektöründe KDV indirimi nedeniyle taşların yerinden oynadığı kesin. İndirimin bitmesiyle özellikle üretimde ciddi bir azalma olduğu ve sektörde işlerin ekim ayından itibaren azaldığı belirtiliyor. Tüketici de psikolojik olarak alımı kesmiş durumda. Buna karşın sektörü domine eden büyük firmalar kendi çabalarıyla yüzde 10 indirimi devam ettiriyorlar ve bunu tüketicilerine “KDV indirimi devam ediyor” diye duyuruyorlar. Bunlar arasında TMSF’nin el koyduğu Bellona ve İstikbal markaları da var. Bu durumdan rahatsız olan orta ölçekli firmaların, KDV indirimi reklamı yapan firmaları Rekabet Kurumu’na şikayet etmeyi düşündükleri söyleniyor. Konu sektörün derneklerinde ve federasyonda konuşuluyor.

“2018’DE DE BÜYÜRÜZ”

Lüks mobilya üreticisi Art Design’m Yönetim Kurulu Başkam Turgay Terzi de KDV indiriminin sektörde kalıcı hale getirilmesini istiyor. KDV indiriminin sektörün satışlarının artmasına etkisinin yüzde 20-25 civarında olacağını düşünen Terzi, değerlendirmelerini şöyle sürdürüyor:

“Geçtiğimiz yıllarda ertelenen talep devreye girdi. 2015 ve 2016’yı sıkıntılı geçiren firmalar olmuştu. KDV indirimi sektöre çok iyi geldi” diye konuşan Art Desing olarak biz katma değeri yüksek ve tasarıma yönelik ve kişiye özel ürünler üretiyoruz. 2015-2016 sektörümüz için çok iyi geçmese de lüks mobilyada tüketim ertelenmedi. 2016’da yüzde 18 büyüme kaybetmiştik. Bu yıl ise sektördeki genel rüzgardan da yararlanıp yüzde 25-30 arası bir büyüme bekliyoruz. Döviz kurlarının artmasıyla hammadde fiyatlarında ciddi bir artış yaşandı. Bu bizim karlılık oranımızı olumsuz etkiledi. Biz KDV’nin en azından yüzde 8’de kalmasını talep ediyoruz. Kumaşın KDV’si yüzde 8 iken, bunu koltuk yapınca yüzde 18 oluyor. KDV indiriminin devamı kayıt dışı ekonominin azaltılmasına da katkı sağlar. KDV indiriminin de etkisiyle sektörde ertelenmiş taleplerin bir kısmı karşılandı ama henüz pazar doymuş değil. Talep önümüzdeki dönemde yeniden yükselecektir. Ekonomik ve siyasi anlamda önemli bir sarsıntı yaşamazsak, 2018’de de mobilya sektörü büyüyecektir.”

“YEDİ YILDA BİR DEĞİŞTİRİYORUZ”

Türkiye’de mobilya sektörünün büyüklüğü 15 milyar dolara yaklaşırken bunun 12 milyar dolarının iç piyasadan geldiği biliniyor. 2000 yılında 1.2 milyar dolar olan iç pazar büyüklüğünün 15 yılda 10 katma çıkması, Türkiye ekonomisinin ve kişi başına gelirin artmasıyla doğru orantılı. Türk halkı halen yedi yılda bir mobilya değiştiriyor. Gelişmiş ülkelerde mobilya değişiminin 3-4 yılda bir olduğu düşünüldüğünde Türkiye’de iç pazarın potansiyeli de ortaya çıkıyor. TÜİK araştırmasına göre, hane halkı gider kalemleri içerisinde mobilya 5.9 ile beşinci sırada yer alıyor. Türkiye’de evlilik ve yeni ev değişimi nedeniyle kumlan hanelerin sayısının artması da mobilya sektörünü büyütüyor.

İHRACAT ARTIYOR

Mobilya sektörü iç pazarda büyürken, ihracatta çıtayı günden güne yükseltiyor. Sektör yıla başlarken 3 milyar dolar ihracat hedefi koymuştu. Geçen yal 170 ülkede 2.5 milyar dolar ihracat yapan sektörün ilk on aylık performansına bakınca hedeflerini tutturacağı tahmin ediliyor. Türkiye’nin Ocak-Ekim döneminde mobilya, kağıt ve orman ürünleri ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6.2 artarak 3 milyar 585 milyon dolara ulaştı. Bunun zaten 2.5 milyar dolarlık bölümünün şimdiden mobilya olduğu belirtiliyor.

Nuri GÜRCAN / MOBSAD (Mobilya Sanayi İşadamları Derneği) Başkanı
Büyükler Rekabet Kurumu’na şikayet edilebilir

Mobilya sektöründeki dokuz ayda yüzde 66.3’lük üretim artışı birkaç nedenden kaynaklanıyor. Gerçekte KDV indirimi boyunca satışlar arttı. Satışlarını yüzde 60 artıran firmalar bile oldu.

Ama üretim artışının tamamını bununla açıklamak mümkün değil. Aynı zamanda bir kayıt altına girme durumu olduğunu da söylemeliyiz. Bu dönemde stoklar da eritildi. Birçok firmada mesailerin arttığını, bayilerden gelen taleplere yetişmekte zorlanıldığını biliyoruz. KDV indiriminin bitmesiyle kapasite kullanım oranları yüzde 30-40 düşmüş durumda. Çalışanlarına ücretsiz izin veren firmalar bile var. Psikolojik olarak durağan bir döneme gerildi. Tüketici de bir geçiş dönemi yaşıyor.

Üç ay içinde toparlar diye düşünüyorum. KDV indiriminin devam etmesini istiyoruz ama görünürde bir şey yok. Bu arada büyük firmalar KDV indirimine devam ediyorlar. TMSF’ye geçen markalarla birlikte büyüklerden bazı firmalar reklamlarında indirimlerini duyuruyorlar. Bu orta ölçekli firmaları zor durumda bırakıyor.

Zaten döviz artışı nedeniyle cila malzemesi, sünger gibi hammaddelerde yüzde 50’ye varan maliyet artışları oldu. Orta ölçekli bazı firmaların Rekabet Kurumu’na KDV indirimine devam eden büyük firmaları şikayet etmeyi düşündüklerini duyuyoruz.

Ercan ATA / TOBB Mobilya Sektörü Meclisi Başkanı
Üretici KDV yükünden kurtulmalı

Sektörümün bu yıl, hızlı büyümesinde KDV indiriminin etkisi oldu. Maliye Bakanlığımızın üreticinin üzerindeki KDV yükünün çözülmesi için tüm sektörleri kapsayan çalışması olduğunu biliyoruz. KDV, tüketiciden alınmalı. İngiltere modelinin mobilyaya da uygulanmasını bekliyoruz.

Bilindiği üzere KDV indirimi şubatta başlamıştı. Nisan ayıyla birlikte de bizim sezonumuz başlar. Evlenmelerin yoğunlaştığı düğün mevsimine indirimin gelmesi ev mobilyası satışlarını artırdı. Düğün yapacak olanlar KDV indirimi sürecinde mobilyalarını aldılar. Hatta düğünü ileri tarihli olanların bile aldığını biliyoruz. KDV indiriminin bitmesiyle mobilya sektöründe işlerin biraz yavaşladığı muhakkak. İç piyasa işler nisana kadar biraz yavaş gidebilir. Ancak bu dönemde ihracat fuarlarımız ağırlık kazandı.

2023’teki 10 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşmamız için tasarıma ve markalaşmaya önem vermemiz gerekiyor. Sektörümüzde halen yedi tasarım merkezimiz, dokuz ar-ge merkezimiz var. Bunlardan ikisi hem ar-ge hem tasarım merkezi niteliğinde.

Sektör olarak, tasarım merkezlerimizin de TÜBİTAK desteklerinden yararlanmasını istiyoruz. Hükümetimiz, yüksek istihdam gücü, emek yoğun bir sektör olması ve 15 yıldır da dış ticaret fazlası vermemiz nedeniyle mobilyaya önem veriyor. Sektörümüze verilen kalıcı desteklerle 2023 hedeflerimizi rahatlıkla gerçekleştirebileceğimize inanıyoruz.

Ahmet GÜLEÇ / MOSFED Başkanı ve İstanbul Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhr.Btr. Başk.
2023’te dünya ihracatından yüzde 2.5 pay almayı hedefliyoruz

Türkiye Cumhuriyetimizin 100’üncü yılını kutlayacağımız 2023 yılında her alanda heyecan verici hedefler belirledi Bu hedefler arasında ihracatçıları en fazla heyecanlandıran konu dünya ihracatından yüzde 1.5 pay almak. Mobilya sektörü ise 2023’te dünya ihracatından alacağı payı yüzde 2.5 olarak belirledi. 2007 itibarı ile dünya ihracatından yüzde 0.8 pay alan mobilya ihracatımız, 2016 yılında payını yüzde 1.4’e çıkarma başarısını göstermişti. 2023 yılı hedefimiz ise dünya mobilya ihracatından yüzde 2.5 veya üzerinde pay almak.

Yaptığımız analiz ve değerlendirmelere göre, 2023 yılında 320 milyar dolar civarında bir ihracat hacmine ulaşacak olan dünya mobilya pazarından almayı hedeflediğimiz pay yaklaşık 10 milyar dolarlık ihracata karşılık gelmektedir.

Bu ihracat hedefimize ulaşmak üzere uygun stratejileri üretmek; üretim odaklı olmaktan çok pazar odaklı olmak için yoğun bir şekilde çalışıyoruz.

Mobilya ihracat hacmi hedefimize ilave olarak kilogram başına değeri de 7 dolara çıkarmayı hedefliyoruz. Bu hedefimize ulaşmak üzere tasarıma ağırlık veriyor ve kalite anlayışımızı sürekli olarak geliştiriyoruz. Bu başarı sayesindedir ki mobilya ihracatçılarımız ‘bölgesel’ oyuncudan ‘küresel’ oyuncu olmaya geçti ve pazar payları düşük de olsa dünyada 200’den fazla gümrük bölgesine ihracat yapmaya başladı. Biz bu hedeflere ulaşacağımıza yürekten inanıyoruz. Çünkü bakış açımızı değiştiren ‘zihinsel bir devrim’ ile ‘ezber bozan’ stratejiyi benimsedik.

Rahime Baş Uçar