Kârlı ve Sürdürülebilir İnternet Girişimleri

Girişimci adaylarının, kritik kitle (İngilizce’de ‘critical mass’) kavramını doğru bir şekilde yorumlaması önemlidir. Girişimci açısından kritik kitle, arzu edilen sonuca ulaşmak için var olması gereken asgari pazar koşullarına işaret eder. Türkiye bu bakımdan birçok yenilikçi iş modelinin uygulanmasında girişimcilerin Önünü açan olumlu pazar koşullarına sahiptir.

Ülkemizde yaşayan vatandaşlarımıza ek olarak, Suriye, Türkmenistan, Afganistan gibi Türkiye’ye büyük göç vermiş ülkelerden gelen yabancı misafirlerimizi de bir arada değerlendirirsek, Türkiye sınırları içinde yılın herhangi bir gününde en az 85 milyon kişinin bulunduğunu düşünebiliriz. İstanbul, Ankara, İzmir gibi nüfusu ve nüfus yoğunluğu yüksek şehirlerimizin bulunması, yeni iş modellerinin denenmesinde girişimcilerin kritik kitle endişesini gidermektedir. Geleneksel sektörlerden bir örnek verecek olursak, Köfteci Yusuf’u ele alabiliriz. Köfteci Yusuf, pazar konumlandırması ve iş modeli gereği yüksek yaya / araç trafiği olan noktalara ihtiyaç duyan bir restoran zinciridir. Yeni açtığı her bir restoranın kendi başına ayakta kalabilmesi için her gün servis etmesi gereken asgari porsiyon adedi oldukça yüksektir. Köfteci Yusuf’un Türkiye’de kritik kitle endişesi yaşamayacağı birçok lokasyon bulması mümkündür.

Geleneksel sektörlerde bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür. İnternet girişimlerinde ise henüz örnekler sınırlıdır. 2019’un popüler girişimlerinden olan Getir, iş modelini İstanbul’un demografik yapısının sağladığı avantajlara göre şekillendirmiş bir şirkettir. Getir’in nüfus yoğunluğu düşük olan illerde ticari olarak başarı göstermesinin önünde çeşitli zorluklar vardır, İstanbul ise iş modelinin uygulanması için ideal koşulları sunmaktadır. Bu ayki yazımda, ülkemizdeki iç pazarın büyüklüğünü arkadan esen rüzgara çevirmeyi başarmış, son 10 yıl içinde kurulmuş veya yükselişe geçmiş internet girişimlerinden bazılarını sizler için ilham kaynağı olması ümidiyle paylaşıyorum:

1- Çiçeksepeti.com: 2007 yılında Emre Aydın liderliğinde kurulan şirket, Türkiye’de alanında açık ara pazar lideri konumunda bulunuyor. Her yıl Şubat ayında Sevgililer Günü nedeniyle yılın en hareketli günlerini yaşayan girişimin web sitesinin Şubat 2019’da yaklaşık 15 milyon defa ziyaret edildiği tahmin ediliyor (Kaynak: Similarweb). İlk yıllarında çiçek gönderilmesine aracılık yapan platform artık çok geniş bir yelpazede farklı ürünleri kullanıcılarına sunuyor. Şirketin vergi levhasında 2017 vergi yılına ait matrah, beyannamenin verildiği dönem olan Nisan 2018’de 3.6 milyon dolar seviyesinde görünüyor. Girişim Türkiye’de yakaladığı başarıyı Lolaflora markasıyla yurt dışında tekrarlamayı hedefliyor.

2- Düğün.com: 2007 yılında Emek Kırbıyık liderliğinde kurulan şirket Türkiye’de alanında açık ara pazar lideri konumunda bulunuyor. Evlenecek çiftlerle düğün sektöründe faaliyet gösteren firmaları birbirine bağlayan Düğün.com’da herhangi bir ürünün satışı yapılmıyor. Çiftler, düğün.com üzerinde evlilikleriyle ilgili planlamayı yaparak ilgili tedarikçilerden fiyat teklifleri alıyor. Düğün.com, çiftlerle tedarikçiler arasındaki bu temasın kurulması için güvenli bir platform sağlıyor. Çiftler düğün.com’u tamamen ücretsiz olarak kullanıyor. Sektördeki firmalar ise düğün.com’da listelenmek ve çiftlerin taleplerini görebilmek için düğün.com’a tanıtım bedeli niteliğinde bir ücret ödüyor.

Düğün.com’un kendi açıkladığı istatistiklere göre Türkiye’de evlenen her 2 çiftten biri evliliğini düğün.com üzerinde planlıyor. Bu da yıllık yaklaşık 300 bin çifte denk geliyor. Şirketin vergi levhasında 2017 vergi yılına ait matrah, beyânnamenin verildiği dönem olan Nisan 2018’de 620 bin dolar seviyesinde görünüyor. Girişim Türkiye’de yakaladığı başarıyı Zahaf markasıyla Arap yarımadası ülkelerinde tekrarlamayı hedefliyor.

3- Enuygun.com: 2008 yılında Çağlar Erol liderliğinde kurulan şirket, son yıllarda internetten uçak bileti satışına odaklanarak bu alanda pazar lideri oldu. DHMİ Ekim 2018 verilerine göre Türkiye’de satılan her 1000 yurt içi uçak biletinden 93’ünü Enuygun satıyor. Şirketin vergi levhasında 2017 vergi yılına ait matrah, beyannamenin verildiği dönem olan Nisan 2018’de 4.5 milyon dolar seviyesinde görünüyor. Girişim, Türkiye’de yakaladığı başarıyı VVingie markasıyla yurt dışında tekrarlamayı hedefliyor.

4- Sefamerve.com: 2012 yılında Mehmet Metin fokur liderliğinde kurulan şirket bugün Türkiye’de tesettür giyim alanında faaliyet gösteren ilk 3 internet girişimi arasında yer alıyor. Dünya Gazetesi’nin 28 Haziran 2018 tarihli haberinde şirketin yıllık cirosu 60 milyon dolar olarak “belirtiliyor.

Sefamerve’nin vergi levhasında 2017 vergi yılına ait matrah, beyannamenin verildiği dönem olan Nisan 2018’de 1.9 milyon dolar seviyesinde görünüyor. Similarweb verilerine göre sefamerve.com’un ziyaretçilerinin yüzde 25’i Türkiye dışından geliyor.

Bildiğiniz üzere, içinde bulunduğumuz ay şirketlerimizin kurumlar vergisi beyannamelerini verecek olmaları bakımından önem taşıyor. “Vergi namustur” sözünü her daim hatırlayalım. Yazımda listelediğim 4 girişim, son yıllarda istikrarlı bir şekilde artan tutarlarda matrah beyan edip, üzerinden kurumlar vergisi ödemeyi başardığı için paydaş çevresinin takdirini topluyor. Diğer yandan, yazımda yer vermediğim matrah çıkaramayan girişimleri başarısız olarak nitelendirmiyorum. Zira, yüksek yatırım maliyetine katlanmak zorunda olan bazı işletmelerin matrah çıkarması uzun yıllar alabiliyor. Bu bekleme süresini mümkün olan en kısa seviyeye düşürebilen girişimcileri tebrik ediyorum.

Cem Ener