İmalat Sanayinde Toparlanma Başladı
PANDEMİ sürecinde durma noktasına gelen imalat sanayinde mayıs ayında toparlanma başladı. Türkiye istatistik Kurumu’nun (TÜÎK) mayıs ayma ilişkin iki hafta önce açıkladığı sanayi üretim endeksi iyiye gidişin sinyallerini veriyor. TÜÎK verilerine göre, sanayi üretimi mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 17.4 artarken, yıllık bazda ise yüzde 19.9 azaldı. İstanbul Sanayi Odası’nın Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi’nin gidişatı da gelecek adına umut veriyor. ÎSO İmalat PMI endeksi haziran ayında yüzde 53.9’a yükselerek şubat ayından itibaren ilk kez eşik değer olan 50’nin üzerine çıktı. Pandemiye yönelik kısıtlamaların kaldırılarak normalleşme yolunda atılan adımlar, imalatçıların üretim hacimlerinin arttırdı. Üç aylık yavaşlama dönemi sona ererken, hem yurtiçinden hem de yurtdışındaki müşterilerden gelen siparişler çarkları döndürmeye başladı.
“POZİTİF AYRIŞIYORUZ”
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Twitter hesabından endeksi değerlendirirken, “Üretimin öncü göstergesi imalat PMI endeksi haziranda yüzde 53.9’a yükseldi. Bu şubattan beri en yüksek değer. Yeni normale geçişte imalat sanayi canlanıyor. Türkiye pozitif ayrışı yor” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin önde gelen sanayi odası başkanları ve sanayicileri de Bakan Varank gibi sanayicinin geleceği konusunda iyimserler. Mayıs ayında sanayide toparlanmanın başladığını belirten iş insanları, özellikle iç piyasadaki kredilerle sağlanan para genişlemesinin imalat sanayine olumlu yansıdığını düşünüyorlar.
İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan, pandeminin ülke sanayisi üzerindeki olumsuz etkilerinin sanayi ve üretim ayağında her geçen gün daha olumluya döndüğünü, bunun ise umut verici olduğunu söylüyor. Olumluya gidişin ilk işaretlerini İSO Türkiye Sektörel PMI Haziran raporunda da gördüklerini söyleyen Bahçıvan, Oda’nııı verdiği kapasite kullanım raporlarında da ciddi bir artış olduğuna dikkat çekiyor. Bahçıvan, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Haziran’da 747 firma Oda’mıza kapasite raporu müracaatında bulundu. Bu 2020 için koronavirüs öncesi aylara göre daha yüksek bir müracaat sayısıyken, Haziran ayı bazlarında da Oda tarihindeki en iyi sayı. Ayrıca sanayiye yönelik en önemli girdilerden olan doğalgaz fiyatlarında yüzde 12.5’lere varan indirim de önemli ve rekabet gücümüze katkı anlamında moral verici buluyoruz. Elektrik fiyatlarında da benzer bir indirimin olmasını bekliyoruz.”
“HIZLI TOPARLANDIK”
Tarım ve hayvancılığa dayalı sanayinin geliştiği Balıkesir, pandemi sürecinden büyük bir yara almadı. Bu nedenle normalleşmeyle birlikte hızlı bir şekilde toparlandı. Balıkesir Sanayi Odası Başkam Haşan Ali Eğinlioğlu, “Balıkesir sanayisi pandemi sürecinde yüzde 1.75’lik bir gerileme yaşadı. Bu nedenle hızlı toparlandık” diyerek sözlerine başlıyor. Bursa sanayisinde yüzde 50’ye yakın kayıplar olduğunu hatırlatan Eğinlioğlu şu değerlendirmeyi yapıyor: “Biz tarım ve hayvancılığa bağlı süt, peynir ve ayran gibi tarımsal sanayiye sahibiz. Pandemi döneminde bizim de ekonomik verilerimizde gerileme oldu ama ağır sanayi kadar değil. Hızlı bir şekilde toparlandık. Bundan sonraki süreçte de beklentilerimiz olumlu. ABD seçimlerin sonuçlan Türkiye’nin lehine olursa daha da iyi olacağını düşünüyoruz. Ayrıca bir de koronavirüste ikinci dalga tehdidi var. Bu da bizi olumsuz etkiler. Her şey umduğumuz gibi giderse, yılsonuna varmadan eski günlere dönüleceğini düşünüyorum.”
“İHRACATIMIZ ARTIYOR”
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin sanayi üssü konumunda olan Gaziantep’te de normalleşme sürüyor. Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adnan Ünverdi, “Normalleşme ile birlikte sanayi üretimi ve ihracat rakamlarının artmasını bekliyorduk. Nihayetinde iki alanda da artış kendini hissettirdi” diyor. Mayıs ayında normalleşmenin ilk adımlarının görüldüğünü vurgulayan Ünverdi, şöyle konuşuyor: “Haziran ayında kentimizin ihracatı aylık bazda yüz-ife. de 34.3 artışla hızlı bir geri dönüş gösterdi, ihracat yıllık bazda ise yüzde 51.9 artı. Temmuzda da ihracat artışımız devam ediyor. Yakında kayıpları telafi etmeye başlayacağız. Kentimizde tüm sanayiciler yılsonunu kayıpsız bir şekilde getirmek için çalışıyor.”
“STOK BİTTİ, ÜRETİM BAŞLADI”
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Global Üst Kurulu Başkam ve Adnan Bostan Mobilya Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bostan, pera kende satışlardaki artışla sanayide çarkların dönmeye başladığını söylüyor. Bostan, “Perakende satışların artmasıyla birlikte üreticiler mobilyada kalan stoklarının tamamım bitirdiler. Yeni üretime doğru yöneliş oldu. Panel mobilya kısmında hareketlilik var. Yeni evlenenlerin bekletilen talepleri de satışları artırdı. Düşük faizli kredilerle desteklenen satışlar, üretimi de artırdı” diye konuşuyor. Üretimdeki artışın devam etmesini bekleyen Bostan, ihracat tarafındaki beklentilerini ise şöyle açıklıyor:
“Yılsonunda gerçekleştirilecek fuarlarla eksilen ihracat artacaktır. Petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte Azerbaycan piyasası canlandı. Mal gönderdiğimiz Batı Afrika ülkelerde talep devam ediyor. Avrupa’ya satışlar pandemi sürecinde de durmadı. Evet, sevkiyat aksadı ama satışlar durmadı.”
Aroma Meyve Suları Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mahmut Atom Duruk da sanayide genel bir toparlanma olduğunun altını çiziyor. Gıda sanayinin pandemi sürecinde yüzde 20’ye yakın bir kayıp yaşadığını belirten Duruk, “Gıda sanayinin ev dışı tüketimi azaldı ama evde tüketim arttı. 2021 Nisan’a doğru eski günlere dönülebileceğini düşünüyorum. İnsanlar dışarı çıkmaya, seyahat etmeye, ülke değiştirmeye korkuyor. Bugün maskeleri bile çıkarsak, algının değişmesi 6-7 ayı bulur” şeklinde konuşuyor. Gıda sanayinde, özellikle de meyve suyunda ihracat olanaklarının artmaya başladığını söyleyen Duruk, şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Kurlar düşük olduğu için ihracatta daha fazla artış görebiliriz. Ayrıca dünyada dolar ve euro volatilitesi de arttı. Türkiye’de de düşük faizler nedeniyle otomotiv, inşaat gibi birçok sektörde talep arttı. Otomotiv sanayi tam planlama yapamadığı için açığa düştü. Otomobil kredisi faizlerinin yüzde 30’lardan yüzde 8.5’lara düşeceğini öngöremediler, şok oldular. Öyle bir sipariş geldi ki, fabrikalar tam kapasite çalışıyor.”
Ayhan ZEYTİNOĞLU / Kocaeli Sanayi Odası Başkanı
“Ağustos’ta üretim eskiye döner”
Öncü göstergelerde mayısta toparlanma sanayi üretiminde de görüldü. Mayıs pandemi nedeniyle duran firmaların yeniden üretime başladığı ay oldu. İhracat ve kapasite kullanımlarda da aylık yükselişler yaşandı. Zaten mayısta bir toparlanmanın olacağını tahmin ediyorduk. Nitekim sanayi üretimi aylık bazda yüzde 17.4 arttı. Yıllık bazda yüzde 19.9’luk gerileme var. Haziran rakamları geldiğinde sanayi üretiminde yıllık gerilemenin daha sınırlı olacağını düşünüyorum. Ağustos’tan sonra üretimde eski potansiyelin yakalanarak hem aylık hem de yıllık bazda artışlar görebileceğimizi öngörüyorum. Her sektörde toparlanma var. Sermaye malı artışları da olumlu.
Nurettin ÖZDEBİR / Ankara Sanayi Odası Başkanı
“İhracatta güvenilir bir partner haline geldik”
Mayıs ayında sanayide hareketlenmenin ilk işaretlerini gördük. Haziran ve temmuz da iyi geçiyor. Yılsonuna doğru hizmet sektöründe bir düzelme olursa yılı pozitif olarak tamamlayabileceğimizi tahmin ediyorum. Bu dönemde imalat sanayii son derece iyi koşuyor. Parasal genişleme ve verilen kredilerin olumlu etkisi var. Önümüzdeki süreçte dış siyasi gelişmelerde sıkıntı olmazsa, ihracatın da artarak devam edeceğini düşünüyorum. Pandemi sürecini iyi yönetmemiz Türkiye’yi dış ticarette güvenilir bir partner haline getirdi. Global üreticilerin bu yöndeki yaklaşımları olduğunu üyelerimizden de duyuyorum. Önümüzdeki aylarda hem iç piyasa hem de ihracat bacağının artarak devam edeceğini düşünüyorum.
İmer ÖZER / Koruma Temizlik Genal Müdürü
“Sanayi hızlanacaktır”
Pandemi döneminde 4-5 katına çıkan temizlik, hijyen ürünleri ve dezenfektan satışları normale döndü. Sektörde mart-nisan aylarında 4-5 katına çıkan bir talep oldu. Pandemi çılgınlığı yaşandı. Mayıs ayında ise talep normale döndü. Bu sene turizmde doluluk yüzde 60-70.
Geçen sene işler daha iyiydi. Öngörümüz Bakanımızın dediği gibi 31 Ağustos’ta okullar açılırsa bütün sanayinin daha da hızlanacağı yönünde. İhracatta mayıs ayında sevkiyata başladık. Talepte yoğunluğu Amerika çekiyor.
Rahime Baş Uçar
