Girişimciler devir işlemlerini fırsata çevirmeye başladı

DEVRETMEK, hemen her sektörde sıkça duyduğumuz bir kelime. Emlak, restoran, kafe, kozmetik, eğitim, spor, mobilya, ev tekstili, oyuncak, tekne, büfe, gıda, otomobil… Bu liste uzadıkça uzuyor. Girişimciler, işletmelerinden bekledikleri verimi alamadıklarında devretme ya da satma yöntemine başvuruyor. Hal böyle olunca, bu durumdan ilham alam girişimciler devir işlemlerini fırsata çevirmeye başladı. Farklı sektörden firmaları tek bir çatı altında toplayan platformlar kurarak, girişim yapmak isteyen yatırımcılara fırsat yaratıyorlar. Bu platformlarda kendisi için doğru iş alanını aramak, risk faktörlerini azaltmak ve yatırımın hızlı geri dönüşünü sağlamak için uzmanlarca hazırlanmış içerik yer alırken, ücretsiz danışmanlık hizmetleri de veriliyor. Türkiye’nin her ilinden devirli işletmeleri görebileceğiniz online platformlara, her yıl binlerce girişimci ücretsiz olarak üye oluyor.

ÖNCE İŞLETMEYİ İNCELİYOR

Franchise & More Danışmanlık, 20 yılı aşkın süredir franc-hise sistemlerini kuran, satan ve devreden bir firma. Yiyecek ve içecek alanındaki işletmeleri bir araya topladığı Devirsepeti. com isimli yeni bir girişimi var. Online platform üzerinden markalı zincir, işletme ve girişimcilere cazip gelebilecek şubelerin devredilmesine aracılık ediyor. “Hazır işletme arayanların doğru bilgiye ulaşması zor. Bunu sağlamak için Devirsepeti.com sitesini kurarak işe başladık” diyen Franchise & More Danışmanlık Kurucusu Osman Bilge, site hakkında şu bilgileri veriyor: “Online platformumuza üye olmak için herhangi bir ücret talep etmiyoruz. Ancak devreden kişiler kendi ilanlarını kendileri ekleyemiyor. F&M temsilcileri, devredilecek işletmeyi inceliyor, fiyatını makul, işini kazançlı bulursa ilanı yayınlıyor. Hazır iş devralmak isteyenlerin, güvenilir bilgi alacakları kaynaklar çok kısıtlı. Devirlerde genellikle kazanç abartılır, riskler saklanır. ‘Kazanıyorsa neden devretsin’ denir ama devredenlerin birçok haklı nedeni olabilir.”

Her dönem belli başlı işler moda olur ve franchise satışı artar. Modası geçmeye başladığında ise devirler artar. Bilge’ye göre bu dönemde devir arzının en fazla yaşandığı sektör kafeler. Ayrıca caddelerdeki basit gıda işletmeleri ve AVM içerisindeki stantlar da rağbet görüyormuş.

5 BİN ZİNCİR İŞLETME

Devirsepeti.com’un aktif üye sayısı 80 binin üzerinde. Yılda 100 bin civarında ziyaretçi siteyi inceliyor. İstatistiktik tutulmadığı için Bilge verileri piyasa deneyimine dayanarak verdiğini söylüyor ve Türkiye’de 2 binden fazla zincir ve 50 binden fazla franchise işletmesi olduğu bilgisini paylaşıyor. “Oturmuş zincirlerde devir oranı yılda yüzde 3, hızlı gelişen zincirlerde ise yüzde 5 ile 8 arasındadır. Türkiye genelinde yılda 5 bin kadar zincir işletmenin devrettiğini söyleyebiliriz” diye belirtiyor.

Platformda devir işlemi ve prosedürleri için F&M ekibi özgün bir yöntem geliştirmiş. Devreden işletmeyi konunun uzmanı F&M temsilcileri inceliyor ve raporluyor. Devralana, karar vermeye yetecek bilgiyi, yıllık ciro, kar, kira rakamlarını veriyor. Alıcı, işi dışardan gözlemliyor, devralmak isterse satıcıyla fiyat konusunda anlaşıyor. Bu aşamada bedel ödenmiyor, işletmenin geçmişine ilişkin ticari bilgiler aktarılıyor.

Alıcı inceliyor, verilen bilgiler doğru çıkarsa devralıyor. Bilge, “F&M devir modelinde eksik ve yanlış bilgiye yer yok. Zarar eden veya karlılığına göre çok pahalı kalan işletmeleri portföyümüze almıyoruz. İstenirse ekspertiz yapıyoruz. Yerin karlılığını, risklerini, makul değerini hesaplıyoruz” diyor.

YENİ GİRİŞİM DEVREDİYORUM.COM

Devredilen iş yerleri ve franchise fırsatlarını barındıran Devrediyorum.com yakın zamanda yayın hayatına başladı. Kurucuları Eren Sağlam ve Ömer Sağlam. 2017 Ekim’de fikir olarak planlanmaya başlanan girişim, Türkiye’nin en büyük devirli iş ilanlarını barındıran web girişimi olmayı hedefliyor. Kurulduğu ilk ayda 3 bin devirli ilan sayısına ulaşmış. Türkiye’nin her ilinden devirli işletmelerin görülebileceği platforma ilan vermek ücretsiz. Kuaförden markete, satılık oyun salonundan pide salonuna, restorandan internet kafeye kadar pek çok ilanın bulunduğu platformda, uzmanlar tarafından hazırlanmış içerikler de yer alıyor. Franchise uzmanı danışmanlar girişimcilere marka seçme konusunda, ücretsiz hizmet veriyor. Bugüne kadar herhangi bir yatırım almayan Devrediyorum.com, ‘Roket’ adını verdikleri özellik satışları ile gelir elde ediyor. Ana Sayfaya Roketle, Kategori Üst Sıraya Roketle ve Acil Roketle gibi seçenekler sunan site, franchise veren kurumsal markalara ise ‘Gold’ ve ‘Platin’ olmak üzere iki farklı paket seçeneği sunuyor.

DEVRALACAĞINIZ MARKALARI ARAŞTIRIN

Markalar, bayilerine ve franchise girişimcilerine, iş başlangıcında bir protokol imzalatıyor. Protokol çerçevesinde markanın onayı olmadan bayinin bir başkasına devretme hakkı bulunmuyor. İş yapamayan ve çeşitli sebeplerden dolayı markaya zarar veren bayi ve franchise’ların, yeni adaylara devredilmesi için bizzat kendileri devreye giriyor. Medyafors Fuarcılık Yönetim Kurulu Başkanı özhan Erem, “Devretmek isteyen bayi, o dükkan için markaya özel yapmış olduğu fiziksel yatırımı geri alarak oyundan çıkmak isterken, markalar ise bölgedeki varlıklarını korumak ve yeni bir enerjiyle markaya ivme kazandıracak yeni franchise adaylarına yöneliyor” diyor ve sürecin uzamasından kaynaklı olarak bu durumun gerginliklere sebep olabileceğinin altını çiziyor.

Sektörde, her iki tarafında haklarını koruyan tecrübeli hukukçular olmasına rağmen sıkıntılı devir operasyonlarıyla çok sık karşılaşılıyor. Pek çok markanın kendi bayi ve franchise’larıyla mahkemelik oldukları da bir gerçek. Erem, konu hakkında şunları anlatıyor:

“Her iki tarafın da haklarını koruyacak biçimde ayrılmayı sağlayacak çözüm, aslında McDonalds’daki sistem gibi lokas-yonların belirlenmesi ve kira sözleşmelerinin bayi değil, markaya ait olmasında yatıyor. Bir diğer olumsuz konu da, bazı markaların sermaye yetersizliği sebebiyle ve acele kurulan franchise sistemleriyle bayilerine söz verdikleri yeterli hizmet karışımını sunamamaları.

Böyle markaların devredilen bayilerini devralacak yatırımcılara tavsiyemiz, acele etmeden her anlamda inceleme ve araştırma yapmalarını tavsiye etmek olacaktır. Markalara tavsiyemiz ise, işlerin ekonomik sebeplerle yolunda gitmediği lokasyon ve bayilerde, sil baştan bayi bulmak yerine, mevcut bayiye ortak olacak yatırımcı adayları bulmalarıdır. Biz bu konuda markalara profesyonel destek veriyoruz.”

Girişimciler için devir alınacak siteler

• devirsepeti.com
• devrediyorum.com
• devredenlersatanlar.com
• cesitliilanlar.com
• franchisemore.com

İsmail HAZNEDAR / Girişim Hareketi Türkiye Ülke Direktörü, Gain Global Kurucu Başkanı ve Girişimci
“Devren işyerleri girişimciler için bir fırsat”

Devretme yöntemi, şirketler için dönem içerisinde yapılmış bilgi ve sermaye yatırımını geri alabilmenin bir yöntemi olarak karşımıza çıkıyor. İşletmenin bu yöntemi seçmesinin gerekçelerini incelemek faydalı olacaktır. Bir iş geliştirilmiş, farklı iş ağı, bilgi ve deneyim avantajları ile iş kurulumu sonrasında devredilmesi, bu işe yatırım yapmak isteyecek kişiler için avantaj ve fırsatlar sunuyor. Diğer devir nedenleri, kişisel veya profesyonel gerekçeler olabilir. Devir alınacak işletmeyi incelerken sermaye miktarı, lokasyon, ciro ve girişimcinin konuya uyumluluğu konusundan incelenmeli. Devredilen işletmeler, emlak siteleri ağırlıklı olmak üzere danışmanlar veya aracılar vasıtası ile bu süreçte yatırımcı veya girişimci arayışı içerisinde bulunuyor. Bu alanda uzmanlaşmış kişilerin veya çözümlerin ticari yaklaşımı sonuca ulaştırması daha yüksek olasılıktır. Yeni seçenekler ve bu alanda uzmanlaşmaya giden aracılar pazarı büyütüyor ve markalar için devir konusunu daha ulaşılabilir hale getiriyor. İlan sitelerine bakarsak bu türde 10 binin üzerinde işletme görüyoruz. Türkiye’de toplam 1 milyon işletmenin olduğunu düşünürsek ve bunların dörtte birinin aktif işletmeler olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, yüzde dörtlük bir pazar büyüklüğünden söz edebiliriz. Devren satılık işyerleri, hızlı iş kurmak isteyen girişimciler için bir fırsat niteliğindedir.

AYŞEGÜL KÜÇÜKKURT ZOR