Franchising Yatırım Fırsatı Sunan 100 Şirket’in 2019 Hedefleri

Ekonomideki daralmanın fazlasıyla hissedildiği bu dönemde doğru yatırım yapmak her zamankinden daha önemli hale geldi. Bu ortamda daha az riskli olarak görülen franchise sistemine ilgi artıyor. Gıdadan gayrimenkule, otomotivden eğitime pek çok farklı alanda yatırım fırsatı sunan 100 şirket 2019 sonuna kadar 2 bin 573 şube açmayı hedefliyor.

Türkiye’de franchising, gıdadan gayri-menkule, otomotivden eğitime günden güne birçok sektörde büyüyen bir sistem. Farklı sektörlerden birçok farklı markanın franchise uygulamalarıyla daha da geliştiğini ve büyüdüğünü görüyoruz. Franchising sistemi, yatırımcıya, marka sahibinin yıllarca kurumsallaşmak için çalıştığı bilgi birikimini kullanarak, bulunduğu bölgede fırsat eşitliği yaratarak, düşük maliyetle iş sahibi olma fırsatını sağlıyor. Franchising sisteminin bu kadar hızlı büyümesinin nedenleri arasında, sistem için gerekli sermaye tutarının düşük olmasını, girişimcinin motivasyonunu sağlamasını, sistemin standart olmasını, kabul görmüş bir marka ve kontrol mekanizması bulunmasını sayabiliriz.

Türkiye’deki zincir işletmelerin sayısı 3 bin 500’e ulaşırken, zincir işletmelere bağlı şube sayısı da 65 bini buldu. Master franchise vererek yurtdışına açılan 215 Türk markası bulunuyor. Bu rakamlar da gösteriyor ki Türk markaları artık sadece hizmet ihracatında önemli bir oyuncu değil ülke ekonomisinin kalkınması ve ülkemizin yurtdışında tanınması için de önemli bir aracı haline geldi.

2018 yılında franchising sektörünün büyüklüğü 43 milyar dolara ulaştı. Yine geçtiğimiz yıl franchise sektörünün istihdam sayısı ise 250 bin kişiyi aştı. 2019 yılında franchising ekosisteminin yarattığı büyüklüğün 50 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

KAHVECİLERİN YÜKSELİŞİ

Franchising sektörüne olan ilginin hızlı bir artış içinde olduğuna dikkat çeken UFRAD Başkanı Mustafa Aydın, yiyecek ve içecek sektöründe yoğunluğun olduğu ülkemizde son yıllarda özellikle kahve ve çay markalarının ilgi gördüğünü söylüyor. Aydın, inşaat sektöründe 10 yılı aşkındır yaşanan yükselişe paralel olarak gayrimenkul sektörünün büyümesi ve yabancı yatırımcıların pazara girmesiyle gayrimenkul danışmanlığı alanında da franchise sistemine büyük bir ilgi olduğunun altını çiziyor.

Bu alanların dışında oto yıkama ve kuru temizleme gibi hizmet alanlarında, spor, eğlence ve eğitim sektöründe franchise alan yatırımcılar için büyük fırsatlar sunuluyor. Mustafa Aydın, “Franchising sistemiyle faaliyet gösteren 20’nin üzerinde sektör var. Artık gıdadan gayrimenkul danışmanlığına, eğitimden otomotive, yönetim danışmanlığından temizlik hizmetlerine kadar birçok sektör markalaşarak franchise sistemiyle büyüyor” diyor.

ODAKTA UYGUN FİYAT VAR

Ekonomideki küçülme sinyalleri elbette franchise konseptlerine de yansıyor. Örneğin son dönemde pek çok sektörde olduğu gibi gıdada da uygun fiyatlı ürünler öne çıkıyor. Geçen yıl başlayan pide konseptlerinin sayısındaki artış da bunun göstergelerinden biri. Geçen yıl Pidem markasıyla HD Holding, Pideor markasıyla Aktaşlar pide işine girerken, Bay Döner de Pide by Pide markasıyla sektöre adım attı.

Uzmanlar girişimcilerin bu süreçte her zamankinden daha dikkatli olması gerektiğine dikkat çekiyor. Franchise Danışmanı Mehmet Dikbaş, bu konuda şu önerilerde bulunuyor: “Paranız az ise sağlam kapıya yaptığınız yatırımla riski tamamen siz alın. Eğer paranız çok ise bir kısmını yatırmayın, riski bölüştürün. Her mücadele sonunda kazanç ve kayıplar çıkıyor. Bugün değer yargılarının kaybolduğu zor ve acımasız bir rekabetin içindeyiz. Teknolojiyi ve çevrenizi kullanmayı bilin.”

ALTERNATİFLER ARTIYOR

Mevcut ortamda daha az riskli olduğu için birçok markanın büyümek için franchise yöntemini tercih ettiğini söylemek mümkün. Bu anlamda girişimciler için çok sayıda alternatif ortaya çıkıyor ve birçok seçenek arasından seçim yapmak mümkün hale geliyor. Dolayısıyla girişimcilerin her işte olduğu gibi detaylı fizibilite ve pazar araştırması yapmaları şart.

Ayrıca yeni gelişen konseptlerin iyi araştırılması gerekiyor. Ekonominin dışında franchise sektörünü etkileyen pek çok farklı trend var. Bu noktada tüketici beklentilerindeki değişimi, teknolojiyi yakından takip etmek gerekiyor. Uzmanlar, e-ticaret ve değişen tüketici alışkanlıkları nedeniyle perakende sektörünün sadece Türkiye’de değil tüm dünyada köklü bir değişim sürecinde olduğuna dikkat çekiyor. Markaların gelecek için planları ve yatırımları girişimcileri doğrudan etkilerken, markanın girişimciye en büyük katkılarından biri de bilgi birikimi ve tüketici verileri. Bunu önemseyen, titizlikle toplayan ve detaylıca anlamlandırabilen markaların önümüzdeki dönemde daha da başarılı olması bekleniyor.

LİSTEDE KİMLER ÖNDE?

Bu yıl da her yıl olduğu gibi Franchise 100 listesiyle franchise sektörüne ışık tutmaya çalıştık. Listede Oses Gıda bu yıl da birinciliği korurken son dönemde hızlı büyümesiyle öne çıkan Yataş’ın listeye hızlı bir giriş yaptığını görüyoruz. Yine listede gayrimenkul, kahve markaları ve mobilya şirketleri öne çıkarken tatlı ve pastane konseptleri de büyümesiyle dikkat çekiyor.

AYÇAN HELVACIOĞLU FRANCHİSE COMPANY ORTAĞI
“Yeni nesil iş fikirleri artacak’

“Bu yıl gıda ve hizmet başta olmak üzere offline ve online’da birlikte katma değer yaratacak konseptler ön plana çıkacak.

Özellikle yaz sezonunun açılmasıyla kıyı bölgelerinde iş yapabilecek konseptler ön planda olacak. Kafe, tatlı, kuru temizleme, özel temizlik hizmetleri bunlara örnek olarak gösterilebilir. Özellikle belirli dönemlerde markalar şubeleşme atağında birçok promosyon yapıyor. Promosyonlar sezon ve sektör durumuna göre değişiklik gösterebiliyor. Franchise bedeli talep etmeyen sektör genelde gıda gibi görünse de hizmet sektöründe de bu durumu gözlemliyoruz. Özellikle yeni nesil iş fikirlerinde hızlı büyüme adına artış olacağını söyleyebiliriz.”

TUĞRA GÖNDEN CUSHMAN & WAKEFIELD YÖNETİCİ
“Eğitim ve deneyim öne çıkacak’

“Dünyada ve Türkiye’de yeni olsa da 21’inci yüzyıl eğitim sisteminin temel fikirlerinden biri olan ‘edutainment’ bir başka deyişle eğlendirerek eğitim konseptlerini çocuk ve aile odaklı oluşumlar olduğu için önemsiyorum. Diğer taraftan yeme-içme kategorisinde özellikle yurtdışında deneyim merkezli atölye olarak adlandırılan ‘eatertainment’ konseptlerinin de başarılı şekilde büyüdüklerini görüyoruz. AVM’lerdeki eğlence alanları artarken eğlence konseptli geliştirilen projelerin de arttığına yakın zamanda tanıklık edeceğiz. İş yapmak isteyen girişimciler içinse en kritik nokta AVM seçimlerinde konsepte uygun hedef kitlenin olmasına dikkat edilmesi. Diğer taraftan ilk yatırım maliyetlerinin yanı sıra kira ve işletme maliyetleri de belirleyici nitelik taşıyor.”

TARKAN ANDER JONES LANG LASALLE (JLL) TÜRKİYE YÖN. KR. ÜYESİ
Maliyeti düşük konseptlere odaklanın

“Franchise özelinde yatırımcıların bu yıl yatırım maliyeti düşük konseptlere yönelmesini öneriyorum. Bir tane büyük bir mağaza açmaktansa birçok alanda küçük alanlı konseptleri tercih etmelerini tavsiye ederim.

Şu anda pazarda en çok ihtiyaç duyulan konseptler aksesuar ve hediyelik eşya gibi yatırım maliyeti daha düşük girişimler. Stok maliyeti daha düşük olan, kâr marjı yüksek ürünlerin yer aldığı markalar incelenmeli. Özetle 2019 için ana fikir, küçük metrekare, düşük kira, az stok maliyeti ve yüksek kârlılık olmalı. Franchise sistemi geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da şüphesiz büyümesini sürdürecektir. Buradaki önemli husus makro ekonomik koşullara göre hareket etmek. Bunu hem franchise zinciri açısından hem de girişimci açısından düşünmek gerekir. 2019 perakende sektörü için ‘optimizasyon’ yılı olacak. Bu bağlamda franchise sistemi için de aynı durum geçerli. Temkinli ancak emin adımlarla yürümek en doğru yol olacaktır.”

Girişimci adaylarına 4 öneri

Franchise şube açacak girişimciler özellikle lokasyon konusunu çok önemsemeli. Doğru lokasyonda doğru işi yapmak bu işin kilit noktalarından biri ve en önemlisi.

Bunun yanında kârlılığı iyi analiz etmeleri gerekiyor.

Yatırımcılar, “yatırım ne kadar zamanda geri döner, bu yatırımı karşılayacak bütçe mevcut mu?”gibi soru ve hesaplamaları mutlaka iyi yapmalılar.

Girişimcilerin franchise alacağı konseptin S sürdürülebilir olması çok önemli, gerçekten yatırım yapmaya değer bir model olmalı.

Büyük fuar ekimde

UFRAD’ın desteklediği “Bayim Olur Musun Franchising ve Markalı Bayilik Fuarı” her yıl Türk ve dünya markalarını yurtiçi ve yurtdışı girişimcilerle bir araya getirmesi açısından önemli bir platform. Fuar, hem Türkiye pazarını hem de franchise vermek isteyen markaları etkin bir şekilde uluslararası girişimcilere tanıtıyor. Bu noktada franchise vermek isteyen markalar, bu tür etkinliklerle çok sayıda yerli yabancı girişimcileri bir arada değerlendirerek, marka değerlerine ve büyüme stratejisine uygun hareket edebilecek girişimciler arasından seçim yapabiliyor. Girişimciler açısından da yatırım yapılması düşünülen alanlarla ilgili fizibilite yapılması, dünyadaki iş trendlerinin görülmesi, yeni iş alanlarının keşfedilmesi konusunda büyük fırsatlar sunuluyor. Franchise vermek isteyenle girişimcinin ikili görüşmeler yapması, birbirlerini tanımaları, işbirliği potansiyellerini görmeleri, iş ortaklığının temellerini ortaya atmaları açısından faydaları bulunuyor. Bu yıl fuar 10-13 Ekim tarihleri arasında CNR EXPO’da gerçekleşecek.

BURCU TUVAY / AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN