Franchise alarak yutdışında iş kurmak

Osman BİLGE / Girişim Uzmanı
Batı ve doğuda iş yapmak farklı

Yerli franchise zincirleri çok hızlı gelişiyor. Bölge ülkelerinden girişimcilerin dikkatini çeken bu gelişme doğal olarak zincirlerin yurtdışına açılmasını beraberinde getiriyor. Sorunlar yaşandıkça zincirler nasıl davranmak gerektiğini öğreniyorlar. Franchise zincirleri öncelikle Avrupa, Ortadoğu ve Orta Asya ülkelerinde yayılıyor. Batıda rekabet yoğun ve kurallar katı. Bu nedenle batı sistemli çalışmak gerekiyor. Doğuda ise rekabet az, kurallar gevşek. Doğuda güçlü ortağınızın olması size avantaj sağlıyor. Doğuda ya da batıda yatırım planlan olan yerli markalarımızda ne yazık ki sistem eksikliği var. Yurtdışında işi bilen girişimcilerimizin sayısı az. Haliyle bocalıyorlar. Batı ülkelerinde sistemsiz yürümek zaten mümkün değil. Devletin maddi destekleri sayesinde tek tük dükkan açıyor veya açtırıyorlar. Doğu ülkelerinde işi bilmeyen zayıf birine franchise verince yeterli desteği veremediği için hayal kırıklığı yaşanıyor. İşte bu ve benzeri riskleri hesaplayarak güvenilir adımlarla yurtdışına açılmak gerekiyor. Bana göre yurtdışında franchise vermenin sihirli formülü şu: Olabildiğince hazır ürünler gönderecek ve uzmanlık gerekmeyecek şekilde yapılanmak lazım. Tek dükkanı franchise verip işletecek yapılanmayla başlangıç yatırımları düşük tutulmalı. Marka tanındıktan sonra ülke bazında franchise vererek atağa kalkılmalı.

Ayçan HELVACIOĞLU / Medyafors Fuarcılık Genel Müdürü
“Katarlı firmalar geliyor”

Yurtdışı şirketlerimiz için yeni bir alan. Çok değil beş yıl öncesine kadar Türk markaları sadece iç pazara odaklanmışlardı. Oysa şimdi yeni bir döneme geçiş yapan çok sayıda marka var. Özellikle Türkiye’de gelişimini tamamlayan markalar yönünü yurtdışına çevirdi. Hizmet, gıda ve hazır giyim sektöründeki pek çok şirket yurtdışında adım adım ilerliyor. Türk menşeli markalar en çok Avrupa ve Ortadoğu’ya ilgi gösteriyor. Ortadoğu’nun koşulları ihracata daha uygun.

Türkiye’nin tek ve en büyük franchise fuarını düzenleyen Medyafors Fuarcılık olarak yurtdışında büyüme planları yapan şirketlere destek oluyoruz. Örneğin 2015’teki fuarımıza Suudi Arabistan ve Malezya’dan yatırımcıları getirdik. Bu yılsonunda düzenlenecek fuarımızın konuk ülkesi Katar olacak.

Emre VURAL / Destek Patent Genel Müdürü
“Franchising o kadar basit değil”

Son dönemde “bayilikler verilecektir” ifadesinden hareketle basitçe ele alınan franchising, bir iş modeli olarak göründüğünden çok daha karmaşık ve dikkat gerektiren bir büyüme modeli.

Marka değerinin, müşteri deneyiminin bir sözleşme ile bir başka firmaya kiralanması olarak özetleyebileceğimiz bu modelin, aynı zamanda bu varlıkları riske attığı da unutulmamalı.

Franchising modeline başlanmadan önce mutlaka ilgili markaların tescillenmiş, varsa ayırıcı teknoloji ve buluşların patentlenmiş olması kritik önlemlerden biri. Markasını distribütörüne veya franchisee’sine kaptıran çok yatırımcımız var.