Badem Yetiştiriciliği ve Badem Bahçesi Kurmak

Baharın ilk meyvesi çağla tezgahlarda yerini aldı. İlk ürünler 20-30 TL arasında satılırken bugünlerde fiyatlar 10 TL’nin altına geriledi. Badem içi ise 70-80 TL’den satılıyor. Badem çifte kazanç kapısı olan bir meyve…

Badem Bahçesi Kurmanın Maliyeti

• Badem fidanlarının fiyatı cinsine ve büyüklüğüne göre değişiyor.
• Klasik anaç badem bahçesi kurmak istediğinizde dekardaki fidan maliyeti 270 TL.
• Bodur ağaç tercih ettiğinizde ise 720 TL’lik fidan maliyeti söz konusu.
• Bahçenin yıllık bakımı, gübreleme gibi maliyetleriyle birlikte 1.000 TL’yi geçmiyor.
• 1 dekar bahçeden yılda ortalama 400 kilo badem elde ediliyor.
• 600 kiloya kadar çıktığı da oluyor. Kabuklu bademin kilo fiyatı ise 15 TL seviyesinde.
• Çağla olarak satarsanız tarladan çıkış fiyatı 10 TL seviyelerinde.
• 600 kilo verim elde ettiğinizde çağla olarak satarsanız 6 bin TL, kuru badem olarak satarsanız da 9 bin TL civarında gelir elde edebilirsiniz.
• Uzmanlar bu işe en az 10 dekarla girilmesini öneriyor. 50 dekar ve üstü olursa daha iyi kazançlar elde edebilirsiniz.

BAHAR geldi pazar ve manav tezgahlarını yeni sezon meyveler süslemeye başladı. Bahar ayıyla birlikte tezgahlara önce çilek, ardından erik gelirdi. Ancak bu yıl tablo değişmiş gibi görünüyor. Tezgahlarda badem ve kayısı çağlası geçmiş yıllara nazaran daha çok yer alıyor. Özellikle badem çağlası için baharın müjdecisi denir. Tezgahlara çağla düştüğü anda gerçek bahar başlamış sayılır. Tezgahlarda çağlaları görünce hem çağlayı hem de çağla sonrası bademin durumunu merak ettik.

Badem bahçesi kuranlar çifte kazanç yapıyor. Önce çağlasıyla nakit girişi sağlıyor; daha sonra kuru bademiyle ticaretini tamamlıyor. Çağla tezgaha ilk geldiği mart ayında 30 TL’nin üzerinde satılıyordu. Şu sıralar 10 ile 20 TL arasında gidip geliyor. Son yıllarda hızla artan badem bahçelerinin çağla arzında etkili olduğu görülüyor. Kuru badem fiyatları ise kırılmamış haliyle 10-15 TL arasında satılırken badem içinin toptan fiyatı 40 TL seviyesinde. Perakendede bu rakamlar 80 TL’ye kadar çıkıyor.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de yıllık 90 bin ton badem üretimi yapılıyor. Bu üretimin iç badem olarak karşılığı ise 50 bin ton. 2010’da 6 milyon olan ağaç sayısı bugün 12 milyon adede ulaşmış durumda. Bu ağaçların 5 milyonu henüz meyve vermeyen genç ağaçlardan oluşuyor. Bu ağaçların da meyve vermesi durumunda önümüzdeki bir iki yıl içinde badem üretimi 150 bin tonlara ulaşmış olacak.

https://www.youtube.com/watch?v=v7XDWfzHj-4

Badem Fidanı Dikimi

Badem fidanı dikimleri en çok Konya ve Adıyaman’da yapılıyor. Son 3-4 yılda sadece bu iki ilde 2 milyonun üzerinde ağaç dikimi yapıldı. Adıyaman’da son bir iki yılda 1 milyon ağaç dikimi gerçekleşmiş. Badem üretiminde öne çıkan diğer iller Bilecik, Muğla, Denizli, Balıkesir, Kahramanmaraş, Diyarbakır ve Gaziantep. Osmaniye bölgesinde de ticari anlamda badem bahçeleri kuruluyor.

Badem, ülkemizde ağırlıklı olarak kuruyemiş olarak tüketiliyor. Önemli bir kısmı da çikolata üretiminde, kozmetik ve ilaç sanayisinde kullanılıyor. Resmi rakamlara göre, yıllık iç badem üretimimiz 50 bin ton. Yine resmi rakamlara göre 20 bin ton da ithalat var. Ancak kaçak girişlerle birlikte içerideki üretim kadar ithalat olduğu tahmin ediliyor.

Badem Bahçesi Kuracaklara Tavsiyeler

Badem bahçesi son yıllarda moda oldu. İşi bilen bilmeyen, avukatı doktoru badem bahçesi satın aldı ya da yetiştiriciliğine başladı. Ancak bu işler uzaktan erişimle olmuyor. Her tarım ürünü, her meyve gibi bir emek ve bakım istiyor. Böyle yapılmadığı için birçok badem bahçesinin verimsiz hale geldiğini duyuyoruz. Kemal Cüce Tarım îşletmeleri’nin yetkilisi Bilal Cüce şu uyarıyı yapıyor:

“Badem bahçesi karlı bir yatırım. Yeni nesil fidanlarla kurulan bahçeler iki yılda ürün vermeye başlıyor. Dekarda 600 kilo verime ulaşılıyor. Ağaçların ömrü 50 yıl ama ticari ömrü 15-20 yıl. Böyle bir bahçe beş yılda kendini fazlasıyla amorti ediyor. Biz sadece fidan satışı yapmıyoruz; anahtar teslimi bahçe de kuruyoruz. Öncelikle bulunduğunuz bölgenin iklimi, toprağına göre dikilecek çeşit belirlenmeli. Ayrıca bahçenin bakımı düzenli yapılmalı. Tarım ürünleri içinde en zahmetsizi ve karlısı bademdir. Ancak bahçeyi kurup kenara çekilmek olmaz. İlaçlaması, bakımı, gübrelemesi zamanında yapılmalı. Bunları yaparsanız karlı bir yatırım.”

Fidan Seçimi Nasıl Olmalı?

Fidan seçimiyle ilgili de uyarılar yapan Cüce, “Dikimden sonra kötü bir sürprizle karşılaşmamak için mutlaka tüplü fidan tercih edilmeli. Bölgede bu işin uzmanından destek alınmalı. Amerikan tipi badem bazı bölgelerde riskli olabiliyor. Erken çiçek açar ve olası bir don durumunda sıkıntı yaşanır, meyve alamazsınız. Kabuk ince olduğu için ilaç kalıntısı da kalabilir. Saklaması zordur ve kolay güve oluşturur” diyor.

Osmaniye’nin ilk modern badem bahçesini kuran Yusuf Mart badem işine girmekten çok memnun. Sulu arazilerinde mısır üreten Mart, kıraç arazilerini de bademle değerlendirmiş. 800 ağaçlık bir badem bahçesi kuran Mart, kıraç araziler için bademin çok karlı bir yatırım olduğunu belirtiyor. Ancak bir uyarı yapmadan da geçmiyor: “Bu işi severek yapacaksanız, vakit ayırıp bahçe ile ilgilenecekseniz girin. Bu işe gireceklere bir uyarım da fidan seçimi. Bu konuda mutlaka uzmanlardan, bu işi bilenlerden destek alm.”

Datça Bademi 1 Numara

Badem deyince ilk akla gelen bölge Muğla’nın Datça ilçesi oluyor. Hatta Datça bademi “dünyanın en kalitelisi” olarak kabul görüyor. Kabuğu sert ve aroması farklı olan bu ürünün toptan satış fiyatı bile 50 TL’yi bulabiliyor, perakendede ise 90 TL’ye kadar ulaşıyor. Datçalılar bademi altın değerinde bir ürün olarak görüyor. Hatta bazı ailelerin bademi saklayıp, ihtiyacı olduğunda altın gibi bozdurduğu söyleniyor.

Halen Datça ve köylerindeki 1.400 hektar alanda 300 bin badem ağacı bulunuyor, ilçede yılda bin 200 ton kabuklu, 250 ton iç badem, 400 ton da çağla üretiliyor. Arazi darlığı nedeniyle ilçede ağaç sayısı sınırlı artıyor.

Acıpayam’ın Adı Var

Egeliler, özellikle de Denizli halkı bademi “payam” olarak biliyor. Zaten Denizli’nin Acıpayam ilçesi de ismini buradan almış. İlçenin dağı taşı yabani acıbademlerle dolu olduğu için bölgeye “Acıpayam” denilmiş.

Gerçi Acıpayam’da bugün çok fazla badem ağacı yok. Y aklaşık bin hektarlık alanda yılda 200 ton badem üretiliyor. Acıpayam Ziraat Odası Başkanı Ercan Yıldırım, “İlçemiz adını payamdan almış. Ancak eski üretim yok. Denizli’nin birçok ilçesinde badem yetişiyor. Komşu ilçelerde bile bizden fazla badem ağacı var” diyor.

Kayısı çağlası da yaygınlaşıyor

Çağla denince akla sadece bademin çağlası gelse de son yıllarda kayısının çağlası da tezgahlarda yer almaya başladı. Kayısı çağlasının kilosu 10-15 TL’den satılıyor. Kayısı denince akla Malatya gelse de bu bölgede üretilen kayısılar kurutmalık.

Sofralık kayısılar ise daha çok Mersin bölgesinden geliyor. Bugün piyasada satılan kayısı çağlası da büyük oranda Mersin orijinli.

Malatya bölgesinden ise çok az bir kısmı geliyor. -MalatyalIlar kayısıyı kuru olarak değerlendirmeyi tercih ediyor. Meyvenin çağla olarak toplanmasının ayrı bir önemi var. Sık meyvelerin gelişimi zayıf olur. Çağla döneminde meyveler seyrek hale getirilirse geride kalan meyveler daha iyi büyüyor ve ağaç verimi artıyor. Son yıllarda hem kayısı hem de badem çağlasının artmasında bahçelerde izlenen bu yol etkili.

Dafa fazla iş fikirleri için sayfalarımızı güncelliyoruz yeni iş fikirleri ve yetiştiricilik haberleri için bizi takipte kalın.

İdriz Çokal