2022 yılında 25 milyar TL tarımsal destek ödemesi yapılacak
ÜRETİCİYE 2022 yılında 25 milyar 834 milyon TL tarımsal destek ödemesi yapılacak. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre 2022 yılı tarımsal destekleme bütçesinde en fazla artış öngörülen destek kalemleri; alan bazlı destekler arasında olan mazot desteği, arz açığı bulunan ürünlere yapılan fark (prim) ödemesi desteği ve iklim değişikliğinin yarattığı zararların karşılanması noktasında tarım sigortası destekleme hizmetleri oldu. Yüzde 3.4 artışla 7.6 milyar TL’ye çıkarılan hayvancılık destek ödemeleri ise toplam destek bütçesinden yüzde 29.5 ile aslan payını aldı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bu yıl hasat edilen buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için gübre desteklerini yüzde 25, 2022 üretim yılı için de hububat dahil tüm ürünlerde gübre desteklerini yüzde 100 artırarak ödeyeceklerini, 2022 üretim yılı için sertifikalı tohum kullanım desteğini buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale ve çeltik için yüzde 50 artışla dekar başına 24 TL’ye çıkardıklarım açıkladı. Pakdemirli, “Üreticilerimiz ve yetiştiricilerimiz, maliyetlerindeki artıştan endişe etmesin, gönülleri ferah olsun, onlar ekip biçmeye devam etsin” çağrısında bulundu.
TARIMA AYRILAN KAYNAK ARTIRILDI
2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre tarımsal destekleme bütçesi 2022’de, On Birinci Kalkınma Planı hedefleriyle uyumlu olarak bir önceki yıla göre yüzde 12.5 artışla 25 milyar 834 milyon TL olarak belirlendi. Tarımsal destek bütçesi 2020’de 21.94 milyar TL’ye, 2021’de 22.97 milyar TL’ye çıkarılmıştı. 25.8 milyar TL’lik tarımsal destek bütçesi büyüklüğü ile birlikte 2022 yılı merkezi yönetim bütçesinden tarıma ayrılan kaynak 57.6 milyar TL’ye çıkarıldı.
MAZOT DESTEĞİNE YÜZDE 14.1 ARTIŞ
Program’a göre 2022’de alan bazlı tarımsal destek ödemelerine 2021’e göre yüzde 23.8 artışla 7.3 milyar TL kaynak ayrıldı. Destekleme bütçesinde alan bazlı desteğin payı 2021’e göre 2.6 puan artışla yüzde 28.3 oldu. 2022’de mazot desteği için bütçeye yüzde 14.1 artışla 3 milyar 107 milyon TL kaynak aktarılması öngörüldü. Mazot desteğinin destekleme bütçesindeki payı yüzde 11.9’dan yüzde 12’ye çıkarıldı. Bakan Pakdemirli, yaptığı bir açıklamada mazot desteğini her üretim yılı için maliyetinin ortalama yüzde 50’si olacak şekilde ödemeye devam edeceklerinin altını çizmişti.
Programa göre alan bazlı tarımsal destek ödemeleri kapsamında olan fındık destek ödemeleri desteği 2022’de yıllık bazda yüzde 0.1 artışla 860 milyon TL’ye çıkarılırken, sertifikalı tohum ve fidan kullanımı desteği yüzde 8 artışla 418 milyon TL’ye yükseltildi. Geçen hafta tarımsal desteklere ilişkin açıklama yapan Bakan Pakdemirli, 2022 üretim yılı için ‘sertifikalı tohum kullanım desteğini’ buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale ve çeltik için yüzde 50 artışla dekara 24 TL’ye çıkardıklarını kaydetti. Pakdemirli, tarımsal ürünlerde ve girdilerde küresel bazda yaşanan artışlar dikkate alınarak, 2021 yılı başında sertifikalı tohum desteklerinin hububatta yüzde 88 ile yüzde 166 oranında artırıldığını hatırlattı.
GÜBREYE 1.6 MİLYAR TL AYRILDI
2022 yılı için bütçeden gübre desteği için ayrılacak kaynak 1 milyar 599 milyon TL olarak belirlendi. Geçen hafta tarımsal desteklere ilişkin açıklama yapan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakde-mirli, bu yıl hasat edilen buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için ‘gübre’ desteklerini yüzde 25 artırarak ödeyeceklerini belirterek, şunları kaydetti:
“2022 üretim yılı için de hububat dahil tüm ürünlerde gübre desteklerini yüzde 100 artırarak ödeyeceğiz. Buğday, arpa, çavdar, tritikale ve yulaf için 16 TL olan gübre desteğini 2021 yılı üretimi için dekara 20 TL, 2022 üretim yılı için de dekara 32 TL olarak ödeyeceğiz. Diğer ürünlerde ise gübre desteklerini 2021 üretim yılı için dekara 8 TL, 2022 üretim yılı için de dekara 16 TL olarak ödeyeceğiz.”
Bilindiği üzere artan gübre fiyatları karşısında mevcut gübre destekleri 5 Mart 2021’de Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile yüzde 100 artırılmıştı. Hububatta (buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale) dekara 8 TL olan gübre desteği 16 TL’ye, diğer ürünlerde dekara 4 TL olan gübre desteği 8 TL’ye çıkarılmıştı.
2018‘den itibaren başvurunun alınmadığı, geçen sene son ödemelerin gerçekleştirildiği Çevre Amaçlı Tarım Arazileri Koruma (ÇATAK) Destek Programı kapsamında ise 2022 bütçesinden destek öngörülmedi. Bütçeden ÇATAK kapsamında 2020’de 150 milyon TL, 2021’de 7 milyon TL destek aktarılmıştı.
Bu arada “verim kaybı” desteği adı altında ise 2022’de 1 milyar TL’lik destek bütçesi konuldu.
HAYVANCILIĞA 7.6 MİLYAR TL
Hayvancılık destek ödemelerine 2022’de 2021 yılına göre yüzde 3.4 artışla 7 milyar 620 milyon TL kaynak aktarılacak. Hayvancılık destek ödemelerinin toplam destek bütçesi içindeki payı 2.6 puan azalışla yüzde 29.5 oldu. Hayvancılık destek ödemesi 2020’de 7.86 milyar TL, 2021’de 7.37 milyar TL düzeyindeydi.
Kırsal kalkınma amaçlı tarımsal desteklemeler çerçevesinde 2022’de 1.85 milyar TL’lik destek ödemesi yapılacak. Bunun 550 milyon TL’si Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) hibe karşılığı olarak kullanılacak.
2022’de tarım sigortası destekleme hizmetlerine 202l’e göre yüzde 53.9 artışla 1.92 milyar TL kaynak ayrıldı. Tarım sigorta desteklerinin toplam destek bütçesindeki payı 2 puan artışla yüzde 7.4 oldu.
PRİM DESTEĞİ 5.5 MİLYAR TL
2022’de fark ödemesi (prim) desteği olarak 5 milyar 475 milyon TL kaynak öngörüldü. Programa göre 2022 yılı tarımsal destek bütçesinden hububat ve bakliyata prim desteği ödemesi olarak 1 milyar 874 milyon TL kaynak öngörüldü. 2022’de çayda prim ödemesi desteği olarak 190 milyon TL kaynak ayrıldı. Kütlü pamuk, zeytinyağı, dane zeytin, ayçiçeği, soya fasulyesi, kanola, aspir ve dane mısır gibi arz açığı olan ürünler için ayrılan kaynak 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 9 artışla 3.41 milyar TL olarak öngörüldü.
Hibe başvuruları başladı
Kırsal Kalkınma Destekleri kapsamında tarıma dayalı ekonomik yatırımlar ve kırsal ekonomik altyapı yatırımları destekleri için 2021-2022 dönemine ait başvuru süreci 31 Ekim 2021 itibarıyla başladı. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) kapsamında üreticiler hibe desteğinden yararlanacak. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, kullandırılacak toplam kaynak büyüklüğünü 1.3 milyar TL olarak açıkladı. Bakan Pakdemirli, Tvvitter hesabından yaptığı paylaşımda KKYDP kapsamında 74’ten fazla makine ve ekipmanın yüzde 50 hibe desteği ile çiftçilere can suyu olmaya devam edeceğini vurguladı. Pakdemirli, “Bu dönem mevcut çiftçilerimizin makine-ekipman ihtiyaçlarının karşılanması için KKYDP 2021-2022 dönem başvuruları, Altyapı A İş Planı kapsamında 300 bin TL’ye kadar yüzde 50 hibe desteği için başvurular başladı. 40 bin TL’ye kadar olan makine ve ekipmanlara öncelik verilecek. Bu dönem ilk defa proje başvurularında asil ve yedek liste açıklanacak böylece daha fazla proje hayata geçmiş olacak” ifadelerini kullandı. Ekonomik yatırımlarda son başvuru 21 Ocak 2022 günü saat 23.59’da, kırsal alt yapı için ise 17 Aralık 2021 günü saat 23.59’da son bulacak.
Yıldıray GENÇER / Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği [TSÜAB] Yönetim Kurulu Başkanı
“2023 sertifikalı tohum üretim hedefimiz 1.5 milyon ton”
Sertifikalı tohum kullanımının desteklenmesi, artan girdi maliyetleri yanında çiftçilerimizin sertifikalı tohum kullanımını teşvik edici yönde. Bitkisel üretimde sertifikalı tohumluk kullanımı çok önemli. Sertifikalı tohum kullanmanın artıları, hastalıklardan ari üretim, kalite artışı ve hasat sezonunda birim alanda verim artışı olarak karşımıza çıkıyor. Sertifikalı tohum üretim ve kullanım desteklerinin geçmişine baktığımızda 2005 yılında sertifikalı tohum kullanımı, 2008 yılında ise sertifikalı tohumunun üretiminin desteklenmesi üretim rakamlarına olumlu bir şekilde yansıdı. 2005’te 332 bin ton olan sertifikalı tohumluk üretimimiz, 2020’de 1 milyon 242 bin tona ulaştı. Sektörümüzün 2023 yılı için belirlediği 1 milyon ton sertifikalı tohum üretim hedefimize 2017’de ulaşarak 2023 hedefimizi 1.5 milyon ton olarak yeniden belirledik. Bu başarılı grafikte sertifikalı tohumluk üreticisi olan TSÜAB üyelerimizin ve sertifikalı tohumluk kullanıcısı olan çiftçilerimizin desteklenmesinin payı yadsınamaz. Sertifikalı tohum kullanım ve üretim desteklerinin artarak devam etmesi ve desteklerinin önceden belirlenen bir ödeme planına göre yapılması, 2023 hedeflerine koşan tohumculuk sektörüne katkı sağlayacak.
Modern sulamaya destek
Tarımda su tasarrufu sağlayan yağmurlama ve damla sulama gibi modern sulama sistemleri yaygınlaştırılacak. Program’a göre proje bazlı destekleme programları kapsamında 150 bin hektar alanda modern basınçlı sulama sistemlerinin kurulumu desteklenecek. Örtü altı yetiştiriciliğine yönelik modern seraların kurulmasının yanında mevcut seraların modernize edilmesi, büyütülmesi, paketleme tesisleri ve depo yapımı için yatırım ve işletme finansman desteği sağlanacak.
Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri Projesi kapsamında toplam 172 hektar alanda sera kurulumuna yönelik altyapı çalışmaları tamamlanarak yatırımcıların kullanımına sunulacak. Mevcut seraların modernizasyonu ve yeni sera kurulumlarına yönelik destek sağlanacak. Yeni potansiyel su ürünleri yetiştiricilik alanları belirlenerek girişimcilerin kullanımına açılacak, çeşitli devlet destekleri ile üretim teşvik edilecek.
Nihat ÇELİK / Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB ) Genel Başkanı
“Fahiş artışların önüne geçilmeli”
Toplam tarımsal desteklerin yaklaşık üçte biri hayvancılığa ayrılmış durumda. Tarımın ne kadar kapsamlı ve çok fazla destek kalemlerinin olduğunu da göz önüne alırsak bütçeden hayvancılığa ayrılan kaynağın küçümsenemeyecek boyutta olduğunu söyleyebiliriz. Hayvancılık için ayrılan bütçenin içerisinde küçükbaş hayvancılığın ne kadar pay alacağını ise tarımsal destekleme kararnamesinin yayınlanmasını müteakip göreceğiz. İnanıyorum ki hayvancılık desteklerinde küçükbaş hayvancılığın payı, geçmiş yıllara oranla artacak. Nitekim Bakanımız; hayvan başına 100 TL olan sürü büyütme ve yenileme desteğinin 125 TL’ye, 5 bin TL olan çoban istihdam desteğinin ise 6 bin TL’ye çıkarıldığını açıklamıştır. Küçükbaş hayvancılık açısından diğer destekleme kalemlerinde de artışların yapılacağı beklentisindeyiz. 2022 yılı için bütçede yer alan hayvancılık desteklerinin üretimin sürdürülebilirliği açısından yeterli olabilmesi için yem başta olmak üzere üretim girdilerinde de fahiş artışların önüne geçilmeli. Öte yandan halen başta çoban olmak üzere çeşitli sorunlarımızın da çözüme kavuşması halinde üretimin sürdürülebilirliğini sağlayabilir, hedeflere daha kolay ulaşabiliriz.
HÜLYA GENÇ SERTKAYA
