Endonezya’da İş Yapmak İçin Fırsatları Değerlendirin
Nuri GÜRCAN / Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
“Umut vaat eden pazarı”
Özellikle son 12 yıldır mobilya üreticilerimiz dünyada ayak basmadık ülke bırakmıyor. Bizden kaynaklanmayan nedenlerden dolayı pazar kaybettiğimiz ülkelerin yerine hızla yenilerini eklemek için büyük bir gayretle çalışıyoruz. DEİK’in hedef pazar olarak gösterdiği ülkelere sektör olarak biz çok önceden girdik. Bu pazarlarda belli bir tecrübeye ulaştık.
Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya da deneyim kazandığımız bu pazarlar arasında yer alıyor. Endonezya’ya yaklaşık 2 milyon dolarlık ihracatımız var. Henüz yeni girmiş olduğumuz bu pazarda potansiyelin yüksek olduğunu düşünüyoruz. Nitekim bu yıl Endonezya’ya ihracatımızda artış bekliyoruz. Şu anda potansiyelin çok altındayız fakat Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya ülkelerine ihracatımızı artıracağız. Bu pazarlardan biri olan Hindistan’a da ihracatımız artıyor. Bu ülkeye geçen yıl yaklaşık 9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Çin’e ihracatımız 17 milyon doları geçti. Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya ülkeleri umut vaat ediyor.
Burak ÖNDER / Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği Başkanı
“İhracatımız sembolik seviyede”
Son dokuz aylık verilere göre Türk ev ve mutfak eşyaları ihracatı 2018’de yakaladığı 2.49 milyar dolarlık performansını 2019 sonunda yüzde 15 iyileştirerek 2.9 milyar dolarlık bir hacme ulaşacak. Global ölçekte baktığımızda bu yaklaşık yüzde 2.3’lük bir pazar payına denk.
Dünya ev ve mutfak eşyaları pazarı yaklaşık 99.8 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip ve ASEAN ülkelerinin payı 4.1 milyar dolar ile yüzde 4 düzeyinde. ASEAN üyesi ülkeler içinde en fazla ithalatı 1.27 milyar dolar ile Vietnam gerçekleştirirken Endonezya 503 milyon dolar ile dördüncü en büyük pazar.
Türkiye’nin ASEAN ülkelerine yaptığı ihracat ise 11.3 milyon dolar gibi sembolik bir seviyede. Endonezya’ya 2014-2018 döneminde ihracatımız yaklaşık yüzde 54 artmış olsa da toplam sektör ihracatımız neredeyse Nijerya’ya gerçekleştirdiğimiz ihracata denk. Endonezya genç ve yoğun nüfusu ile kuşkusuz Asya ülkeleri arasında önemli bir pazar. Ancak ülkenin coğrafi yapısı ve lojistik dağıtımdaki zorluklar pazara girişte zorluklara sebep olmakta. Endonezya’ya ihracatın arttırılması için uzun dönemli projelerin yürütülmesi ve daha sık aralıklarla üreticilerimizi potansiyel alıcılar ile buluşturmamız gerekmekte. Bu konuda Türkiye’de ilk kez hayata geçirdiğimiz ve sonrasında Latin Amerika pazarında denediğimiz ve başarılı olan “Invitation Only” konseptimizi 2020’de Endonezya ve bölge ülkelerine yapmayı planlıyoruz. Asya’da merkezi bir ülke seçerek Endonezya dahil bölgedeki tüm potansiyel alıcıları Türk üreticiler ile bir araya getirecek bu programın bölgeye ihracatımıza olumlu katkıda bulunacağını düşünüyoruz.
Sinan ÖNCEL / Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı
“İki markamızın 25 mağazası var”
Birleşmiş Markalar Derneği üyesi markalarımızın Haziran sonu itibarıyla 125 ülkede toplam 4 bin 396 mağazası var. Ayrıca markalarımızın ürünleri dünya genelinde 12 bin 884 satış noktasında satılıyor. Yani dünyanın dört bir yanma yayılmış durumdayız. 265 milyon nüfusu ile Endonezya da coğrafi uzaklığına rağmen markalarımızın radarında yer alıyor. Halen iki markamızın Endonezya’da 25’e yakın mağazası ve satış noktası bulunuyor. Organize perakendemizin gücünü Güneydoğu Asya’da da gösterdiğimiz için gurur duyuyoruz.
Uğur KURT / Ejder Turizm Sahibi
“Spa’ları çok ünlü”
Endonezya yıllardır iş yaptığımız büyük bir ülke. Vizesiz seyahat yapılabiliyor. Ejder Turizm olarak yılda 300 kişi kapasite ile çalışıyoruz. 2020-2021’de hedefimiz bu sayıyı bin kişiye çıkartmak. Başkent Cakarta’dan başlayarak en aşağıda Bali’ye kadar uzanan rotaları takip ediyoruz.
Bu güzergah içerisinde müzeler, ormanlar, yanardağlar, sahil her şeyi bulabiliyoruz. Çok renkli bir coğrafyası var; Türk dostu topraklar olması da ayrı bir avantaj sağlıyor. Hem Cakarta’ya hem de Bali’ye ulaşım rahat ve ucuz, her bütçe ile günlük uçuş bulabiliyoruz. Hemen her havayolu uçuş yapıyor. Spa kültürü Güney Doğu Asya’da çok yayın. Bali’nin spa’ları da çok ünlü. Ülkemizde de çok seviliyor. Bölgeye giden herkesin aklına bir tane de Türkiye’de spa açmak geliyor. Ama Endonezya’yı sadece Bali’den ibaret görmek yanıltıcı olur. Bandung, Baturdan Boromo Yanardağı, Ache, Surabaya, Lombok ve Batı Papua gibi bölgeler var. Örneğin, Papua yerli kültürünü en güvenli bir şekilde Wamena’da yaşarsınız (Jayapuralrian Jaya). Kabile hayatı ve vadileri görmeyi herkese tavsiye ederim.
Eren Günhan ULUSOY / Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu Başkanı
“İhracatımız eski seviyelerine ulaşabilir”
Endonezya, Türkiye un sanayisinin dünya ticaretinde zirveye adım adım yaklaştığı dönemde sektörün en önemli pazarlarından biriydi. 462 bin ton ile Endonezya’ya en fazla un ihracatını 2010 yılında yaptık. Daha sonra bu ülkenin iç pazarındaki üretimine yönelik yaptığı yatırımlar, un ithalatına uyguladığı kısıtlama ve 2008’den bu yana süren anti-damping soruşturması nedeniyle ihracatımızda her yıl kademeli olarak azalmalar yaşadı.
2018 yılında 24 bin 500 ton un ihraç ettiğimiz Endonezya’ya bu yılın ilk dokuz ayında 37 bin ton ihracat gerçekleştirdik. Endonezya pazarında ticaret hacmimizi artırma ve yeniden pazarın hakimi olma konusunda gerek firma bazında gerekse kamu ayağında çalışmalarımız devam ediyor.
Mevcut sorunların çözülmesiyle bu ülkeye olan un ihracatımız tekrar istenilen seviyelere kolaylıkla ulaşabilir.
Prof. Dr. Mahmut Erol KILIÇ / Türkiye Cumhuriyeti Endonezya Büyükelçisi
“Her türlü ürüne talep var”
Ekonomik ve ticari ilişkilerin artırılmasına en büyük katkıyı yapacağına inandığım Serbest Ticaret Anlaşması’nm [STA] imzalanması amacıyla iki ülke arasında müzakereler devam ediyor. STA’ya ek olarak, iki ülkenin D-8 üyesi olduğunu, her ne kadar Endonezya tarafınca henüz uygulamaya konulmamış olsa da bu anlaşma kapsamında bir tercihli ticaret anlaşmasının da tesis edilmiş olduğunu belirtmekte fayda var. Endonezya pazarının en büyük avantajları arasında, çok geniş bir iç pazara sahip olması, ekonomisinin hızlı ve istikrarlı bir biçimde büyümesi, hane halkı gelirlerinde yaşanan artışlar, orta gelir grubunda yer alan ve harcama alışkanlığı olan tüketici gruplarının sayısının gelecekte önemli düzeye ulaşmasının beklenmesi, Endonezya pazarına yapılan her yatırımın esasında ASEAN başta olmak üzere Asya’nın birçok ülkesine serbest ticaret imkanını beraberinde getirmesi gibi – hususlar ifade edilebilir.
Endonezya’nın Türk yatırımcılara özellikle altyapı, enerji projeleri ile konut ihtiyacına yönelik müteahhitlik hizmetleri başta olmak üzere savunma sanayi, turizm, helal gıda, tesettür giyim ve moda dahil tekstil ve konfeksiyon ürünleri, makina ve ekipmanları, beyaz eşya ve elektrikli ev aletleri, doğal taş ve gıda/tarım ürünleri gibi alanlarda önemli fırsatlar sunduğunu belirtmekte fayda var.
Özellikle son beş yılda, altyapı projeleri Endonezya’nın yatırım gündeminde ilk sırada yer alıyor. 2015’te başlatılan altyapı yatırımları seferberliğinin önümüzdeki dönemde de aynı hızla devam ettirilmesi planlanıyor. Endonezya pazarı, yüksek nüfusu ve alım gücü birbirinden çok farklı kalabalık tüketici gruplarından oluşması hasebiyle, farklı fiyat düzeylerinde satışa sunulan her türlü ürüne yüksek talep yaratabilen bir yapıda. Bu nedenle farklı kalitede, farklı fiyatlarda satışa sunulan benzer ürünlerin tümü için pazarda yer bulabilme imkanı var. Yoğun rekabet ortamı ve pazardaki ürün çeşitliliği de dikkate alınmak suretiyle fıyat/kalite dengesini tutturabilen ve rekabetçi olabilen ihraç ürünlerimizin Endonezya pazarında başarılı olabileceğine inanıyorum.
Dünyanın birçok ülkesinde kendi markalarıyla varolan, satış mağazaları açan hazır giyim, ayakkabı, aksesuar vb. ürünlerin satışını yapan firmalarımız için Endonezya pazarı önemli pazarlardan. Cakarta, her fiyat ve kalitede ürünlerin sergilendiği, dünyanın en fazla alışveriş merkezine sahip şehirlerinden birisi. Söz konusu alışveriş merkezleri ve daha düşük gelir guruplarına hitap eden pazar benzeri satış alanları başta olmak üzere kozmetik, cam/porselen/ çelik mutfak eşyaları, beyaz eşya/ elektrikli ev aletleri, yer kaplamaları (halı, kilim, seccade), ev tekstili, tekstil/konfeksiyon, ayakkabı gibi ürünlerin Endonezya pazarında önemli satış potansiyeli var. Özellikle başkentin Cakarta’dan taşınması konusu ile ülkenin geniş ölçekli ve yüksek bütçeli altyapı yatırım programının müteahhitlik hizmetleri ve ilgili diğer sektörlerde sunacağı fırsatları takip ediyoruz. Bunun yanı sıra savunma sanayiinde potansiyel var, her an yeni fırsatlar çıkabilir. Ülkede yıl boyu hüküm süren tropikal iklimin giyim kuşam tercihleri, yeme içme alışkanlıkları, ulaşım koşulları, mobilya, halı vb. gibi ürünlere yönelik tercihler üzerindeki etkileri göz ardı edilmemeli.
Bir takımadalar ülkesi mensupları olarak EndonezyalIlara turizm açısından deniz/sahil gibi paketler bir seçenek olmaktan çıkıyor, yerine kültür turizmi, dini turizm geçiyor. Bu manada İstanbul, Bursa, Konya, Kapadokya, Pamukkale gibi tarihi zenginliklerimizin ciddi şansı olduğunu düşünüyorum. Tabii ki bir de karı unutmamalıyız; kar görmek isteyen çok insan var burada.
ÖZBEY MEN
