Franchise Pazarında Kendi İşinizi Kurma Fırsatı

150 popüler marka ortak arıyor

Yıllık hacmi 35 milyar dolara ulaşan franchise pazarı hızlı büyümesini sürdürüyor. Dinamik pazarın öncü firmaları yeni şubeler açmak için Türkiye genelinde girişimci ve yatırımcı arıyor. İşte, kendi işinizi kurma fırsatı ve yatırım koşulları…

TÜRKİYE franchise pazarında adeta altın çağını yaşıyor. Zira tam anlamıyla bir franchise patlaması var. UFRAD (Uluslararası Franchising Derneği) verilerine göre, Türkiye franchise pazarının yıllık hacmi 35 milyar dolara ulaştı. Pazar dünyada eşine az rastlanacak bir türde büyüyor. Franchise pazarında faaliyet gösteren yerli ve yabancı menşeli şirketler muazzam bir büyüme performansı gösteriyorlar. Yerel firmaların ulusal pazara girişleri oldukça başarılı bir şekilde devam ediyor.

Evet, Türkiye gerçek anlamda franchise’ı, yani “marka ortaklığı”nı benimsedi. Bunu özellikle yeni firmaların hızla yayılmasından anlayabiliyoruz. Sistemin yaygınlaşmasında bir diğer etken de girişimciliği teşvik eden kredi sistemi. Artık neredeyse tüm bankalar bayilik veya franchise için özel krediler veriyor.

Söz konusu krediler, franchise giriş bedelinden demirbaş teminine, tabeladan mağaza dekorasyona her türlü harcamayı kapsıyor. Tabii kredi koşullarının cazip olması ve fuarlara rekor katılım, her markanın bayiliği ve franchise’ı alınabilir anlamına gelmiyor. Girişimci, çok titiz araştırmalardan sonra yatırım kararı vermeli. Hatta mümkünse bu konuda uzman kişi ve kuruluşlardan danışmanlık desteği almalı, işte, biz de bu gerçeklerden yola çıkarak, yeni iş kurmak isteyenlere yönelik kapsamlı bir dosya hazırladık.

Bu konuda işin uzmanlarına danıştık. Talebin hızla arttığı, gelecek potansiyeli olan alanları tespit ettik. Bu çalışmada cazip koşullarla franchise veren tam 150 markanın franchising koşullarını bulacaksınız.

SÖZLEŞMENİZİ DOĞRU YAPIN

Franchise alırken bazı konulara dikkat etmenizde yarar var. Örneğin, ilgili firmanın ya da markanın deneyimli olması çok önemli. Ayrıca, işin tam detaylı olarak tanımlanması gerekiyor, işi yürütebilmek için gerekli optimal çalışma saati ve personel adedi de önemli. Franchisor (franchise veren) kimdir?

Geçmiş deneyimleri nedir? Çalıştırdığı yöneticilerin mesleki tecrübeleri yeterli midir? Bu sorulara açık ve net bir şekilde yanıt alınmadıkça marka ortaklığı yapmamakta yarar var. Sistem içindeki diğer franchise alanların işi nasıl yürüttükleri, yatırım bedeli, devam eden yatırım maliyetleri gibi unsurlar işin geleceği açısından büyük önem taşıyor. Franc-hisor’dan alınması gereken ürün ve hizmetler varsa, kimden ve nasıl alınacağı net bir şekilde ortaya konulmalı. Franchise ilişkisinin nasıl düzenleneceği ve nasıl yenileneceği sözleşmede açıkça belirtilmeli. Bu noktada, daha önce sistemden ayrılan franchise varsa nedenlerini öğrenmekte yarar var. işletmenin finans sistemine bakılması ve bu konuda tecrübesi olan bir avukat yardımıyla sözleşmelerin imzalanması gerekiyor.

BAYİLİK ALIRKEN DİKKAT

Özellikle sınırları belirlenmiş ve “yetkili” sıfatı taşıyan bayilikleri tercih edin. Bu tür bayiliklere “münhasır bayilik” de denir. Bayilik sözleşmesinde bu niteliklerin açıkça belirtilmiş olmasını isteyin. Bayilik sözleşmesini dikkatle okuyun. Standart maddelerin altına sizin hareket sahanızı genişletecek ifadelerin eklenmesini isteyebilirsiniz. Eğer isteniyorsa, bayilik sözleşmesi karşılığında verilecek teminatların hangi şartlarda çözülebileceğini “ek protokol” başlığı altında sözleşmeye ekletin. Herhangi bir teminat vermişseniz sizin için bir “kredi limiti” konması gerekiyor. “Kredi limiti” size hangi sınıra kadar “açık hesap” mal sev-kiyatı yapılacağını gösterir. Bu değerin verdiğiniz teminatın gerçek ya da itibari değeri altında olmayacağını yine ek protokolde veya sözleşme maddelerinin içinde belirtin. Eğer mümkünse sözleşmelerin en son maddesini teşkil eden “uyuşmazlık” halinde hangi ilin mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin ifadeyi “Türk mahkemeleri” şeklinde genelleştirin. Ticari hareket sahanızı daraltmamak için mümkün olduğunca teminat olarak gayrimenkul ipoteği vermemeye gayret edin. Çoğu bayilik için çalıştığınız bankaların vereceği güvence yeterli olabilir.

TAZMİNAT YÜKÜNE GİRMEYİN

Bayiliğin sona ermesi halinde sizi tazminat yükümlülüğü altına sokabilecek maddelerin sözleşmeye eklenmesine karşı uyanık olun. Tam tersine sözleşme hükümlerinde bulunsa bile haksız fesih hallerine (bayiliğin haksız olarak iptali hali) kar ve ticari itibar kaybınızın telafisi amacıyla bir güvence maddesi koydurmaya gayret edin.

Bayiliğini alacağınız firmayı ve ürünlerini çok iyi tanımanız gerekir. Bu amaçla bir eğitim sürecinden geçmeye çalışın. Bayilik veren firmanın ürün garantisi verip vermediğine ve reklam yapıp yapmadığına dikkat edin. Çoğu firma bu iki konuyu “vaat” olarak sözle ifade edebilir. Bunları tarihsel ve akçalı değerler olarak bir ek protokolle güvence altına alın. Mümkünse bu konuda tazminat seçeneğini anlaşmaya ilave edin. Bayilik için tüm faaliyetinizi kapsayacak alanları seçin. Mevcut işinize bir ek olsun diye bayilik alıyorsanız riske giriyorsunuz demektir. Bayilik sözleşmesinin yenilenmesini veya iptalini tarafların rıza ve oluru şartına bağlayın. Tek taraflı feshin (iptalin) önüne geçmiş olursunuz. Eğer bölge bayiliği alıyorsanız; mutlaka alt bayiliklerin kurulmasını siz üstlenin. Ana firmanın bu işe kalkışması bölge bayiliğinizin sulandırılması anlamına gelir. Bu konuda duyarlı olun.

İLİŞKİLERİNİZİ ÜST DÜZEYE TAŞIYIN

Bayiliğin hukuki mirasçılarınıza devredilebilmesini sağlayacak maddenin sözleşmede yer almasını sağlayın. Hastalık ya da vefat hallerinde işletmenin sağlıkla yürümesi için bu küçük ayrıntı önem taşır.

İlişkilerinizi üst düzeydeki yetkililerle paylaşın. Bayiliğini aldığınız firmanın üst düzey yöneticileri ve patronlarına ulaşmaktan çekinmeyin. Bu sizin için fırsatlar ve yeni güven unsurları yaratacaktır. Unutmayın ki siz şirket hiyerarşisinin dışında özerk bir kurumsunuz…

Peki, hangi firma, ne koşulda franchise veriyor? Ne kazandırıyor? Bu ve benzeri soruların yanıtlarını bu haberimizde bulacaksınız, işte ayrıntılar…

Mustafa AYDIN / UFRAD [Uluslararası Franchising Derneği) Başkanı
Üyelerimize güçlü destek oluyoruz

Franchising sistemi yatırımcıya, marka sahibinin yıllarca kurumsallaşmak için geliştirdiği bilgi birikiminden yararlanarak bir iş sahibi olmasını sağlar. Bunun yanında firmalar sadece yurtiçinde değil, yurtdışında da firmalarını tanıtma fırsatı bularak ülkeye döviz girişini sağlıyorlar.

Biz UFRAD olarak bugün sayısı 200’ü aşan güçlü markayı çatımız altında topluyoruz. Franchise sisteminin ülkemizde doğru bir biçimde öğrenilmesini, temel kuralların belirlenmesini ve uygulanmasını sağlıyoruz. Firmalarımızın gerek Türkiye içinde gerekse uluslararası platformlarda işbirlikleri oluşturmasına destek oluyoruz.

Derneğimiz Türk firmalarının dünya pazarında ihtiyaç duydukları hukuki, kültürel ve mali konularda en önemli paylaşım merkezi konumunda. Dünya Franchising Konseyi [WFC] aktif üyeliğimiz ile Karadeniz Franchise Federasyonu (Black Sea Franchise Federation-BSFF) kurucusu ve yönetim kurulu başkanıyız. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) kurucu üyesiyiz.

Ayçan HELVACIOĞLU / Medyafors Fuarcılık Genel Müdürü
Girişimciler, bu fuarı kaçırmasın

Bu yıl Bayim Olur musun Franchising Fuarı, 13-16 Ekim 2016’da 14. kez kapılarını açacak. Fuarın en büyük özelliği, başarısının ölçülebilir olması.

Katılımcı firmaların fuarda yaptıkları ön anlaşmalar, yıllık franchise hedeflerinin oluşmasını sağlıyor. Her sektöre yönelik bayilik ve franchising taleplerinde büyük bir artış olduğunu görüyoruz. Bunun, insanların dışarıda yemek yeme alışkanlıklarının artması, toplumun sosyalleşme alışkanlıklarının değişmesi, AVM sayısındaki artış, insanların yoğun iş temposu sebebiyle temizlik, boya, tamir gibi bazı hizmetleri dışarıdan almaları, gelişen konut piyasası vb. gibi sayılabilecek birçok nedeni var.

Bu bağlamda 2016-1017’de gıda, hizmet ve gayrimenkul sektörünün yine lokomotif sektörler olacağını öngörüyoruz. Bunların yanı sıra tekstil-hazır giyim, kafe, eğitim, mobilya, mağazacılık, kişisel aksesuar, kozmetik, hediyelik eşya, spor merkezleri, e-ticaret, teknoloji gibi alanlar franchising sektöründe öne çıkacak.

Sektör temsilcilerinin görüşleri

Bahar ÖZÜRÜN / Restoran Yatırımları Genel Müdürü: Döner, ülkemiz hazır yiyecek pazarının yüzde 60’ını kapsıyor. Dolayısıyla ilk olarak ürün seçimimiz çok doğru. Arkasından bu çok sevilen ürünün geleneksel tadını ve özelliklerini koruyarak modern bir konseptte sunmuş olmamız geliyor. Kasap Döner’lerde sunduğumuz ürün tamamen bifteklik etten yapılıyor. Ürünümüzde et alanındaki geçmiş tecrübemizi kullanıyoruz. Döner, Türkiye’nin milli yiyeceği olmasına rağmen ne yazık ki bugüne kadar markalaşamamıştı. Bizim en büyük başarımızın döneri markalaştırma çalışmamız olduğuna inanıyoruz.

Çetin TEKDEMİR / Komagene Yönetim Kurulu Başkanı: Biz kendi alanımızda dünya markası olma vizyonuyla yola çıktık. Bunun için çok titiz bir çalışma yürütüyoruz. Örnek bir franchising sistemimiz var. Franchisee’lerimizin de kazandığı bir sistem oluşturduk, işimizde sürekli değişim ve gelişim sağlıyoruz. Bu yıl bir ilke imza atarak, markamızı uluslararası standartlara kavuşturmak amacıyla ürün, ekipman, inşaat ve yönetim standartlarımızı oluşturarak bir “operasyon kitabı” oluşturduk. Türkiye genelindeki tüm işletmecilerimizle franchisee toplantıları yaparak bu konuyu paylaştık. Kendi pazarımızda 28 kişiden oluşan saha ekibine sahip tek markayız. Saha ekibimiz franchisee’lerimize destek olmak, yönlendirmek ve onların işlerini geliştirmek üzere çalışmalarını sürdürüyor.

Azmi SARI BAY / TURYAP Yönetim Kurulu Başkanı: Ekonomiye kazandırılamayan gayrimenkuller sadece şahıslar için değil ülke ekonomisi için de ciddi kayıplara neden oluyor. Yalnızca mirasa konulu ihtilaflar nedeniyle ortaya çıkan ekonomik kaybın 167 milyar dolar olduğu tespit ediliyor. Atıl durumda kalmış gayrimenkulleri ekonomiye katmayı hedefliyoruz. Kurduğumuz sistemle hem mahkemelerin iş yükü hafifleyecek hem de taraflar birbirini kırmadan, harç, mahkeme giderleri, vergi gibi maliyetlerle karşılaşmadan, doğru ekspertiz ve yönlendirme ile seri ve az masraflı bir şekilde çözüme ulaşacak. İkna yöntemi, psikoloji, müzakere teknikleri, beden dili, iletişim teknikleri gibi eğitimler alan arabulucular kararı verdikten sonra gayrimenkul satılıp paylaştırılacaksa ya da taraflardan biri alacaksa biz değerinde satılmasına ya da kiralanmasına aracılık edeceğiz ve hakkaniyetle paylaştıracağız.

Bülent POLAT / Baydöner Genel Müdürü: Hizmet ve gıda sektöründe verilen hizmet, daha çok insan odaklı. Bu noktada hizmet kalitesini her şubede aynı düzeyde tutmak için gereken kalifiye eleman gereksinimi, gıda sektöründe faaliyet gösteren şirketler açısından oldukça önemli.

Sektörde altyapısını ve tedarik zincirini, şube destek birimlerini (pazarlama, eğitim, denetleme vs.) oluşturmadan, bu konuda profesyonel bir altyapıya sahip olmadan franchise veren pek çok şirket ile karşılaşıyoruz. Bu noktada herhangi bir konsept yaratıp, tabela parası altında franchising vermeye çalışan yapılar olduğunu gözlemliyoruz. Bu tarz şubeleşmeler kısa ömürlü olduğu için franchising yolu ile yatırım yapmak isteyen pek çok yatırımcının hayal kırıklığı yaşaması piyasada sık rastlanan bir durum. Baydöner olarak her şubemizi ilk açtığımız şube kalitesinde tutmaya ve bu yönde yatırım yapmaya bir titizlikle devam ediyoruz. Hedefimiz döner alanında bir dünya markası yaratabilmek.

İlknur Tükek OMAY / İlkiz İş Geliştirme ve Yatırım Kurucu Ortağı: Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de doğal malzemelerle üretilen mobilyalara ilgi artıyor. Biz de mobilyalarında dünyaca tanınan kuruluşların sertifikalarına sahip Nanan markasını Türkiye pazarına sunuyoruz. Nanan çocukların sağlığını ve konforunu düşünen, aynı zamanda tasarımlarıyla öne çıkan bir marka. Mobilyadan, tekstil ürünlerine, aksesuarlardan yeni doğan kıyafetlerine kadar 0-6 yaş arası bebek ve çocukların ihtiyacı olan her şeyi aynı mağazada ebeveynlere sunmak yatırımcılar için büyük bir fırsat olacak.

Sencer SALBAŞ / Pizza Hut Genel Müdürü: 2016 yılının başından beri çift haneli büyüme gerçekleştiriyoruz. Amacımız başarımızı artırarak sürdürmek. Pizza Hut Türkiye olarak ülkemizdeki potansiyeli en iyi şekilde değerlendirmek istiyoruz. İlk franchise restoranımızın açılışını geçtiğimiz yıl Temmuz ayında Gaziantep’te gerçekleştirdik. Yeni bölgelerde restoranlar açmak üzere adaylarla görüşmelerimiz devam ediyor. Beş yıl içinde 400 restorana ulaşmayı hedefliyoruz. Önümüzdeki dönem Marmara, Ege, Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde restoran açılışlarımıza hız kesmeden devam edeceğiz.