Çiftçi Destekleri 2016

HÜKÜMET tarım desteklerinde değişikliklere gitti. Mazot ve gübre desteği birleştirildi, dekara 11 TL destek verilecek. Anaç hayvan desteği kaldırıldı, buzağı desteği temel destek olarak benimsendi. 2017’de buzağı desteği olarak her bir baş için 350 TL, soy kütüğüne 500 TL verilecek. Sütte kalite, soğutulmuş ve regülasyon desteği ödenecek. Su kısıtı olan yerlerde mercimek ve nohut için fark ödemesi desteğine, fiğ, macar fiği, mürdü-mük için yem bitkileri desteğine yüzde 50 ilave destek ödenecek.

Birlikler üzerinden ödenen hayvancılık destekleri üreticilere doğrudan ödenecek. Fark ödemesine konu ürünlerde dekara verilecek primlerde yeni düzenlemelere gidilerek artış sağlandı. Bu kapsamda kilogram başına verilen 65 kuruş olan kütlü pamuk fark ödemesi desteği 75 kuruşa çıkarıldı. Ayçiçeği 40 kuruşa, soya fasulyesi 60 kuruşa, kanola 50 kuruşa aspir 55 kuruşa ve zeytinyağı 80 kuruşa yükseldi.

GÜBRE ANALİZİ DESTEĞİ KALKTI

Bakanlar Kurulu’nun 1 Ocak itibarıyla yürürlüğe giren “2016 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere ilişkin Karar’ına göre alan bazlı destekler arasında yer alan mazot ve gübre desteği birleştirildi.

2016’da Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) dahil çiftçilere dekar başına 11 TL mazot ve gübre destekleme ödemesi yapılacak. Gübre ve mazot desteğinin ön şartı olarak geçen yıl dekar başına 2.5 TL olan toprak analizi desteği ise kaldırıldı.

KOVAN BAŞINA 10 TL

ÇKS’ye ve Organik Tarım Bilgi Sistemi’ne kayıtlı olarak organik tarım yapan çiftçilere “üretim kategorilerine” göre destek verilecek. Buna göre 1. kategoride dekar başına 100 TL, 2. kategoride 70 TL, 3. kategoride 30 TL, 4. kategoride 10 TL destek ödenecek. Organik büyükbaş, küçükbaş hayvan ve su ürünleri yetiştiriciliğinde organik tarım yapan çiftçilere verilen desteklere devam edilmeyecek.

Organik hayvancılık desteği çerçevesinde arı yetiştiriciliği yapanlara bu yıl kovan başına 10 TL destek verilecek.

İyi tarım uygulamaları desteklerinde değişikliğe gidilmedi, tyi tarım uygulamaları yapan çiftçilere geçen yıl olduğu gibi ÇKS’de oluşturulacak icmaller üzerinden meyve sebzede dekar başına 50 TL, örtüaltı üretim için 150 TL, süs bitkileri, tıbbi aromatik bitkiler için 100 TL destek ödemesi yapılacak.

FARK ÖDEMESİ YAPILACAK

Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen tarım havzalarında 2016 üretim sezonunda üretilen ve satışı yapılan ürünlere fark ödemesi desteği yapılacak. Yapılacak ödemeler, her bir havza için belirlenen ürünlerle sınırlı olacak.

Buna göre kilogram başına yapılan fark ödemesi desteği bu yıl, yağlık ayçiçeğinde 30 kuruştan 40 kuruşa, kütlü pamukta 65 kuruştan 75 kuruşa, soya fasulyesinde 50 kuruştan 60 kuruşa, kanolada 40 kuruştan 50 kuruşa, aspirde 45 kuruştan 55 kuruşa, kuru fasulye, nohut ve mercimekte 20 kuruştan 30 kuruşa, zeytinyağında 70 kuruştan 80 kuruşa, çayda 12 kuruştan 13 kuruşa çıkarıldı. Kilogram başına dane mısırda fark ödemesi destekleri 4 kuruştan 2 kuruşa gerilerken, buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikalede 5 kuruşluk, çeltikte 10 kuruşluk düzeyini korudu.

2016’da sözleşmeli yağlık ayçiçeği, aspir, kanola ve soya fa- i sulyesi üretiminde fark ödemesine ilave destek ödenecek. Kilogram başına yağlık ayçiçeğinde 6 kuruş, soya fasulyesinde 3 kuruş, kanolada 4 kuruş, aspirde 9 kuruş ilave destek verilecek.

MERCİMEK VE NOHUTA İLAVE DESTEK

Yeraltı suyu kullanılan ve su kısıtı olduğunun tespit edildiği yerlerdeki parsellerde ekimi yapılan dane mısır alanları, fark ödemesi desteğinden yararlandırılmayacak. Söz konusu alanlarda mercimek ve nohut için fark ödemesi desteğinde yüzde 50 ilave destek ödenecek.

Patates siğili hastalığı görülen 14 ilde ve güvenlik kuşağında alternatif ürün olarak aspir, kanola, soya fasulyesi ve yağlık ayçiçeği üretimi yapan üreticilerin aldığı fark ödemesi desteğine yüzde 50 ilave yapılacak.

BUZAĞI DESTEĞİ GETİRİLDİ

Hayvan başına yapılan anaç hayvan desteği kaldırılarak, buzağı desteği temel destek olarak benimsendi. Buna göre aşıları ta-mamlanmak kaydıyla dört ay ve üzeri buzağı ve malaklara 350 TL, soy kütüğüne kayıtlılara 500 TL destek ödemesi yapılacak. Döl kontrolü kapsamında testlerini tamamlamış boğaların buzağılarına ise ilave 50 TL destek verilecek.

Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı, yurtiçinde doğmuş, besi süresini tamamlamış manda dahil erkek sığırlarını, mevzuata uygun kesimhanelerde kestiren ve sözleşmeli besicilik yapanlara 1-300 baş arası kestirdikleri hayvan başına 200 TL destekleme ödemesi yapıla cak.

ÇOBAN DESTEĞİ

Çoban desteği kapsamında 250 küçükbaş ve üzeri koyun-keçi anaç hayvan varlığına sahip işletmelere 5 bin TL ödenecek. Geçen yıl destekte işletme büyüklüğündeki alt sınır 300’dü.

Birliklere ödenecek hizmet bedelleri arttırılarak örgütlülüğün desteklenmesine devam edilecek. 2017’de birlikler üzerinden ödenen hayvancılık destekleri üreticilere doğrudan ödenecek. Damızlık koyun-keçi yetiştiriciliği yapan, yetiştirici birliklerine üye, hayvanlan kayıt sistemlerine kayıtlı yetiştiricilere anaç

hayvan başına verilen destek 3 TL artırılarak 25 TL’ye yükseltildi. Üretmiş oldukları tiftiği, Tiftikbirlik ve bağlı kooperatifler veya Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliklerine satan yetiştiricilere ise geçen yıl olduğu gibi kilogram başına 22 TL ödenecek.

Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği’ne kutu başına, ürettiği yaş ipekböceği kozasını satan yetiştiricilere belirlenen miktarda ödeme yapılacak. Buna göre ipekböceği desteği geçen yıla göre tohumda adet bazında 40 TL’den 50 TL’ye, yaş kozada kilogram bazında 30 TL’den 40 TL’ye yükseltildi.

Arı yetiştiriciliği yapan ve merkez birliği düzeyinde örgütlenmiş yetiştirici birlikleri veya üretici birliklerine üye olan üreticilere, Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı olma şartı ile kovan başına 10 TL arılı kovan desteği verilecek.

GENETİK KAYNAKLAR KORUNACAK

Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi amacıyla Bakanlıkça uygulanan proje kapsamındaki yetiştiricilere de birim başına 40 TL ile 850 TL arasında destekleme ödemesi verilecek.

Bakanlıkça programlanan aşı uygulamaları sonrasında oluşan atıklar için hayvan sahiplerine aşılama sonrası her bir baş için; büyükbaş hayvan atıklarına 400 TL, küçükbaş hayvan atıklarına 100 TL atık desteği verilecek.

MÜDAHALE İÇİN EK ÖDENEK

ihtiyaç duyulması halinde Et ve Süt Kurumu’nun piyasaya müdahale amacıyla yaptığı alımların bedelinin ödenmesi için 2016 tarımsal destekleme bütçesine “müdahale alım ları desteği” adı altında 45 milyon TL’ye kadar ek ödenek verilecek.

Belirli şartları taşıyan süt üreticilerine Bakanlığın belirleyeceği dönemler ve birim fiyatlar üzerinden ödeme yapılabilecek, ayrıca ıslah amaçlı kalite standardına ilave ödeme gerçekleştirilecek. Üretmiş olduğu çiğ sütü üretici örgütleri aracılığıyla Et ve Süt Kurumu’na satan veya süt tozuna çevirten üreticiler, çiğ süt desteklemesinden yararlandırılacak. Sözleşmesini Süt Kayıt Sistemi’ne kayıt ettirmeyenler çiğ süt desteklerinden faydalanamayacak. Süt regülasyonu uygulamasına yönelik destekleme 2016 yılından başlamak üzere iki yıl süreyle uygulanacak.

HASTALIKTAN ARİ İŞLETME DESTEĞİ

Hastalıklardan ari işletmeler için sağlık sertifikasına sahip süt sığırı işletmelerinde bulunan, damızlık boğalar dışındaki altı ay yaşın üzerindeki erkek hayvanlar hariç tüm sığırlar için hayvan sahiplerine her bir baş için verilecek hastalıktan ari işletme desteği 375 TL’den 200 TL’ye indirildi. Ari sığır başına ödeme birim miktarları 500 başa kadar tam, 501 baş ve üzeri için yüzde 50’si-ne kadar ödenecek.

Onaylı Süt Çiftliği Sertifikası’na sahip işletmelerdeki ari işletme desteği alan tüm sığırlar için ilave olarak hayvan başına 60 TL ilave onaylı süt çiftliği desteği verilecek. Geçen yıl onaylı süt çiftliği desteği her bir baş için 50 TL’ydi. Bakanlıkça belirlenen programlı aşılamalar için uygulayıcılara 50 kuruş ile 1.5 TL arasında değişen miktarlarda ödeme yapılacak.

AŞI DESTEĞİ

Bakanlıkça belirlenen programlı aşılamalar için uygulayıcılara aşı desteği verilecek. Her bir baş için şap aşısı desteği büyükbaş hayvanlarda 75 kuruş, küçükbaş hayvanlarda 50 kuruş, brucellosis aşısı desteği büyük baş hayvanlarda 1,5 TL, küçükbaş hayvanlarda 50 kuruş olarak uygulanacak. Bu yıl küpe uygulamaları desteği olarak hayvan başına 1 TL ödenecek.

FİĞ VE MÜRDÜMÜKE İLAVE

ÇKS’ye kayıtlı araziler üzerinde kaba yem üretmek amacıyla yem bitkileri ekimi yapanlara, yapay çayır mera için üretim yaptıkları ilk yıl, çok yıllık yem bitkilerinden yonca için dört yıl ve korunga için üç yıl süreyle, tek yıllık yem bitkileri eki-lişlerinde ise üretim yaptıkları yıl için belirlenen destekleme birim fiyatları üzerinden, dekar başına destek verilecek. Dekar başına sulu yoncaya verilen destek yılda 50 TL’den 60 TL’ye, kuru yoncaya 30 TL’den 35 TL, korungaya 40 TL’den 45 TL’ye, tek yıllık yem bitkilerine 35 TL’den 40 TL’ye, silajlık tek yıllıklara 50 TL’den 55 TL’ye, sulu silajlık mısıra 75 TL’den 90 TL’ye, kuru silajlık mısıra 35 TL’den 45 TL’ye, yapay çayır meraya 100 TL’den 150 TL’ye çıkarıldı.

Yeraltı sularının yetersiz seviyede ve su kısıtı olan yerlerdeki parsellerde, 2016’da ekimi yapılan fiğ, Macar fiği, burçak ve mürdümük için yem bitkisi desteğine ilave olarak yüzde 50 destek ödenecek.

Patates siğili hastalığı görülen 14 ilde ve güvenlik kuşağında alternatif ürün olarak yem bitkileri üretimi yapan üreticilere 2016 için yem bitkileri desteğine ilave olarak yüzde 50 destek verilecek.

Patates siğili görülen alanlar ile patates siğili için oluşturulan güvenlik kuşağındaki alanlarda, karantina önlemi olarak alternatif ürün yetiştirilmesi veya nadasa bırakılması durumunda ÇKS’ye kayıt olan çiftçiler, dekar başına 110 TL ile desteklenecek. Destekleme ödemesi aynı parsele üç yılda bir ödenecek. Üç yılı kapsayacak ödeme 2016’da yapılacak.

SU ÜRÜNLERİNDE DEĞİŞİKLİK

Sağlanan desteklerin AB Mevzuatı çerçevesinde su ürünleri ihracatına olumsuz etkisini göz önüne alan Bakanlık, 2003 yılından bu yana desteklenen su ürünleri yetiştiriciliğine verilen destekleri yeniden düzenledi. Bu yıl çipura ve levrek doğrudan destek kapsamından çıkarılırken, kapalı sistem üretimi kapsama alındı. Karara göre su ürünleri yetiştiriciliği yapanlara, su ürünleri kayıt sistemine kayıtlı olmak şartıyla kilogram başına doğrudan üreticiye olmak üzere destekleme ödemesi yapılacak.

Bir işletmenin faydalanabileceği en fazla miktar yılda 500 bin kilogram olup, 250 bin kilograma kadar kısmına belirlenen miktarın tamamı, 250 bin 1-500 bin kilogram olan kısmı için ise yüzde 50’si tutarında destekleme ödemesi yapılacak. Alabalığa 250 bin kilograma kadar 65 kuruş, yeni türlere 250 bin kilograma kadar 1 TL destek verilecek.

Su ürünleri ruhsat tezkeresine sahip 10 metre ve üzerindeki balıkçı gemisi sahiplerine gemilerinin avcılıktan çıkarılması karşılığında gemi boyuna göre 10 bin TL ile 35 bin TL arasında destek verilecek.

ZEYTİN BAHÇELERİNİN REHABİLİTASYONU

Geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu desteği kapsamında ÇKS’de kayıtlı çiftçilere dekar başına 100 TL destek verilecek.

ÇKS’de kayıtlı ve sertifikalı sanayiye yönelik meyve çeşitleri fidanı kullanan çiftçilere, patates siğili görülen 14 ilde ve güvenlik kuşağında sertifikalı standart fidan kullananlara ilave olarak dekar başına aldığı standart ile sertifikalı fidan desteğine yüzde 50 oranında ilave destek verilecek.

Tohumculuk sektörünün uluslararası rekabete uygun bir şekilde gelişmesini sağlamak amacıyla da ÇKS’ye kayıtlı gerçek ve tüzel kişilere belirli şartlar dahilinde destek verilecek. Ayrıca, adet bazında aşılı fidanlara 1 TL ve aşısız fidanlara ise 0.5 TL destek sağlanabilecek.

Biyolojik ve biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılması ile kimyasal ilaç kullanımının azaltılması amacıyla örtü altında ve açık alanda dekar başına 35 TL ile 460 TL arasında değişen biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği verilecek.

6 BİN İŞLETMEYE 425’ER TL

Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemi’nin yaygınlaştırılması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla, 81 ilde örnek olarak seçilen işlemler arasından belirlenecek 6 bin işletmeye, işletme başına 425 TL ödenecek.

Bakanlıkça yetkilendirilerek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti sunan ziraat odası ve üretici örgütlerine, işletme bazlı danışmanlık yapmak üzere istihdam ettiği azami iki tarım danışmanı için destekleme ödemesi yapılacak. İstihdam edilen her bir tarım danışmanı için 20 bin TL tarımsal yayım ve danışmanlık desteği 12 aylık hizmete bağlı olarak eşit iki dilim Sİ halinde ödenecek.

Tarım Sigortaları Havuzu’na hasar fazlası desteği

Tarım Sigortaları Havuzu’na, devlet tarafından taahhüt edilecek hasar fazlası desteğine ilişkin prim oranları belirlendi. Karara göre Tarım Sigortalan Havuzu tarafından 1 Ocak 2016-31 Aralık 2018 tarihleri arasında imzalanan sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan, ancak reasürans ve retrosesyon yoluyla transferi yapılamayan risklerin prim oranları tespit edildi. Her bir yıl itibarıyla hasar prim oranı.

havuzun üstünde kalan kısım için yüzde 75-90 arasında, havuzun ve havuza iş temin eden sigorta şirketlerinin üzerinde taşıdıkları kısım için yüzde 150 üzeri, münhasıran don, şap hastalığı riski, sera ve su ürünleri branşları ile ilgili olarak yüzde 180’i aşan kısmı için tamamı itibarıyla hasar fazlası desteği taahhüt edildi. Söz konusu tutar, ihtiyaç halinde bakanlık bütçesinden Tarım Sigortaları Havuzu’na aktarılacak.

Şemsi BAYRAKTAR /Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı
“Bazı noktalar gözden geçirilmeli”

Tarımsal desteklerde bazı noktaların gözden geçirilmesi gerekiyor. Yağlık ayçiçeği, kütlü pamuk, kuru fasulye, nohut, mercimek, zeytinyağı, soya fasulyesi, kanola ve aspirde 10 kuruş artış yaşandı. Bunu olumlu buluyoruz. Buğday, arpa, çavdar ve tritikalede prim desteği değişmedi.

Dane mısırda prim desteği 4 kuruştan 2 kuruşa indi. Son yıllarda üretim artsa bile mısırda üretim açığı veriyoruz. Mısırda, 2015 yılı ithalat miktarı 1 milyon 487 bin ton. Mısır prim desteğinin tekrar gözden geçirilmesini ta,eP ediyoruz. Hayvancılık desteklerindeki artış yerin . Buzağı ve malaklarda dört ay yaşatmak zorunluluğu ve soy kütüğü getirilmesi önemli. Mazot ve gubr desteği yaklaşık aynı kaldı. Toprak analizi desteğinin kaldırılması gübrenin bilinçli kullanımını olumsuz etkileyecek. Burada istihdam edilen z’raat mühendislerinin de işsiz kalmasına neden olacak, o açıdan 2.5 TL’lik toprak analız desteğinin tekrar verilmesini talep ediyoruz. Desteklemeler kapsamında Et ve Süt Kurumu’nun yapacağı müdahalelerde kullanılmak üzere Hayvancılık Genel Müdürlüğüne 45 milyon TL ödenek ayrılması yerinde bir karar. Tarım danışmanlarının sayısına sınırlama getirildi, ikiye düşürüldü. Bu kararın da gözden geçirilmesi gerekir.

İhracatçı sevindi

Levrek ve çipurada verilen doğrudan desteklerin kaldırılması, ihracatçıları sevindirdi. İstanbul Su ürünleri ve Hayvansal Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Tuncay Sagun yaptığı açıklamada, desteklerin kaldırılması nedeniyle, yaklaşık bir yıl önce AB tarafından başlatılan sübvansiyon soruşturmasının gerekçesinin de ortadan kalktığını belirterek, balıkçıların artık rahat bir nefes alacağını dile getirdi. Bir süredir ihracatta sektöre dezavantaj sağlayan doğrudan desteklerin kaldırması için yaptıkları girişimlerin sonuç verdiğini belirten Sagun, alınan bu kararın sektörün önünü açacağını vurguladı. AB pazarında Türk ürünlerine ilginin yoğun olduğuna dikkat çeken Sagun, “Çipura ve levrek, Türkiye’nin AB ülkelerine fazla ihracat yaptığı balık türlerinin başında geliyor. AvrupalIlara Türk balığı’ olarak benimsettiğimiz çipura ve levreğin önündeki engeller kalktı. Bundan böyle ihracatımız hızlı bir şekilde artacak” dedi.

Yatırım projelerinin süresi uzatıldı

Kırsal kalkınma yatırım projelerinin tamamlanma tarihi dört ay uzatıldı. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ yürürlüğe girdi. Buna göre, program kapsamında yürütülen projelerin daha önce 1 Haziran olarak belirlenen bitiş süreleri 3 Ekim’e uzatıldı. Bu tarihe kadar tamamlanamayan projeler, yatırımcıların talebi ve il müdürlüğünün uygun görüşüyle kendi kaynaklarıyla 90 günü aşmamak üzere verilecek süre içinde tamamlanacak.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in verdiği bilgiye göre, bu destek kapsamında 5 bin 777 ekonomik yatırım projesi desteklendi. 261 bin 147 makine ekipman yatırımı ve 10 bin 507 basınçlı sulama tesisine destek verildi. Proje sahiplerine toplam 2.7 milyar TL hibe ödenirken, 52 bin 442 kişiye istihdam sağlandı.

Elektrik borcun varsa destek yok

Tarımsal sulamaya ilişkin elektrik borcu bulunan çiftçilere, destekleme ödemeleri yapılmayacak. 11 Mayıs 2016 itibarıyla yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararına göre tarımsal sulamaya ilişkin elektrik borcu bulunan çiftçilere, bu borçları Ödeninceye kadar yıl içinde yapılması gereken tarımsal destekleme ödemeleri verilmeyecek.

“KAYIP KAÇAK” BLOKAJI

Bu yıl, Dağıtım Sistemi’ndeki Kayıtların Azaltılmasına Dair Tedbirler Yönetmeliği’nde belirtilen yüksek kayıplı elektrik dağıtım şirketleri kapsamına giren ve 2016’da Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerinde tarımsal amaçlı sulamada kullanılan elektrik için; fark ödemesi desteklerine çiftçilerin alacağı bitkisel üretime konu destek ödemelerine ödeme zamanında bloke konulacak. Çiftçinin muvafakati ile dağıtım şirketine aktarılacak. Kalan kısmı çiftçiye ödenecek.