Kozalak girişimcilerin radarında

GENELLİKLE soba ve mangal yakarken ateşin kolay tutuşması için kullanılan kozalaklar artık yepyeni bir rol üstlendiler. Bugünlerde çam kozalaklarına yoğun bir talep var. Instagram başta olmak üzere tüm sosyal medya kozalak bitkisinin ürünleri ile dolu. Çok sayıda küçük işletme kozalak ürünlerini üretip satıyor, insan sağlığı için faydalı olduğu düşünülen bu ürünler pandemide çok sevildi. Reçelinden macununa, şurubundan pekmezine kadar uzayan bir ürün listesi var. Toplaması ve yapılışı zahmetli bir ürün ama sonucuna değiyor. Ormanlık alanlardan özel izinlerle toplanan kozalaklar dönüştürülüyor. İşletmesini kurmak isteyene destek kapıları açık, öte yandan, izinsiz kozalak toplayanlara ise idari para cezası uygulanıyor. Solunum yolu hastalıklarından diş eti problemlerine kadar birçok derde deva olan bu mucizevi bitkiyi sizler için araştırdık.

8 BİN 200 TON ÜRETİM

Orman Genel Müdürlüğü’nden aldığımız bilgiye göre Amasya, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Erzurum, Eskişehir, İsparta, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kütahya, Mersin gibi illerde kozalak envanter ve faydalanma planlan çalışmaları yapılıyor. Envanter ve faydalanma planları çalışmalarına göre ormanlık alanlarda 32 bin hektar alanda 8 bin 200 ton faydalanılabilir kozalak bulunuyor ve envanter planlama çalışmaları devam ediyor. Boş kozalak toplaması Mayıs ile Kasım ayları arasında yapılıyor. 2021 yılı odun dışı orman ürünlerine ait tarife bedeline göre her çeşit boş kozalak fiyatı 0.20 TL.

Orman Genel Müdürlüğü’nün kozalak ürünleri için herhangi bir teşvik çalışması bulunmuyor. Ama ormanlık alanlardan toplanan kozalak ve diğer odun dışı orman ürünleri işlenerek başta kapı süsü olmak üzere Avrupa ülkelerine ihraç edilerek ülke ekonomisine katkı sağlandığı bilgisi veriliyor.

İzinsiz kozalak toplanması konusunda ne tür önlemler alındığı ile ilgili bilgi paylaşan kurum, ormanlara yönelik kanun dışı müdahalelerle mücadele edilmesi için orman işletme şefliklerine bağlı koruma ekipleri kurulduğunu, izinsiz kozalak toplanması fiillerini takip ettiklerini ve “Ormanların Kanun Dışı Müdahalelerden Korunması Esasları” tebliği yayınladıklarının bilgisini paylaşıyor.

KOSGEB DESTEĞİYLE FİRMA KURDU

Ankara doğumlu olup halen Nazilli’de yaşayan iki çocuk annesi Nilgün özkurt yıllar önce antibiyotik alerjisi olan kızına şifa bulmak için kozalak reçeli yapmaya başlamış. İyi geldiğini görünce seri üretime geçmiş ve KOSGEB’den aldığı destekle kendi işletmesini kurmuş. Ege Bölgesi’nin kozalak bakımından çok zengin olduğunu dile getiren Özkurt Doğal Ürünler firmasının kurucusu Nilgün Özkurt, “Nazilli’nin etrafı orman ve dağlarla kaplı” diyor, özkurt, ilk zamanlar kozalakları kendilerinin topladıklarım şimdilerde ise Orman Dairesi’nden aldıkları izin ile kesilen yaşlı ağaçların kozalaklarını kilogramı 4 TL’den toplattırmaya başladıklarını ifade ediyor. Kozalak reçelinin özellikle akciğer ve solunum yolu hastalıklarında çok etkili olduğunu hatırlatan öz-kurt, “Pandemide bu ürünlere çok rağbet oldu. Covid geçirenlerden aldığımız geri bildirimlere göre, bu reçeli kullananlar hastalığı daha hafif atlattıklarını söylediler” diyor.

Artan taleple beraber Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvurarak KOSGEB’den aldığı 92 bin TL’lik hibe ile kendi işletmesini kurduğunu ifade eden özkurt, “Devlet desteği ile 50 çeşit doğal ürün yapıyorum. Başta kozalak reçeli olmak üzere bütün ürünlerimizi kendimiz yapıyoruz. Tek ustası benim. Sadece ayıklanması ve dolum aşamasında eşim ve çocuklarım yardım ediyor” diyor. Piyasaya son dönemde çok fazla sayıda izinsiz ve merdiven altı ürün çıktığının bilgisini veren özkurt, patent sürecinin hala devam ettiğini de sözlerine ekliyor. 950 gr kozalak reçelinin 50 TL olduğunun bilgisini veren Özkurt, sosyal medyanın satışlarda çok etkili olduğunu söylüyor, özkurt’un yeni hedefi ihracat yapmak. Ürünlerine Nunuorganik.com adresinden ulaşılabiliyor.

“PANDEMİDE SATIŞLAR ARTTI”

Bu işe astım hastası büyük anneannesinin kozalak reçeli yaptığını öğrenmesiyle başlayan Abdullah Vergili, geçmişte kök çıra, kozalak suyu ve reçeli ile astımın tedavi edildiği bilgisini paylaşarak sözlerine başlıyor. Vergili, Kozalaksurubu.com ve Organikji.com adlı sitelerin kurucusu. Tarifleri büyüklerinden öğrendikten sonra ilk ürünlerini ailesi ve yakın akrabalarında denediğini söyleyen Vergili, nefes açılması ve ferahlama gibi geri dönüşler almalarının ardından annesiyle beraber bu işe başlamış.

Pandemiyle beraber kozalak ürün sayısını altıya çıkardıklarını söyleyen Vergili, kozalak şurup, macun, öz, reçel, pekmez ve sirkesini hiçbir katkı maddesi kullanmadan yaptıklarını belirtiyor. İskenderun’da yaşayan Vergili, kozalakları devletin izin verdiği alan ve miktarlarda doğaya zarar vermeden topladıklarını vurguluyor. Aylık ortalama 600 ile 900 kilogram arasında kozalak şurubu ürettiklerini söyleyen Vergili, ürün tanıtımını Instagram hesaplarında ve sitelerinden yaptıklarının altını çiziyor. Siparişlerin ücretini teslim esnasında kapıda ödemeli olarak aldıklarını, yakında sanal POS kullanmaya başlayacaklarını ve böyle-ce daha çok kişiye istihdam sağlayacaklarını ifade ediyor.

Pandemi sürecinde bu ürünlerin satışında artışın olduğunu söyleyen Vergili, “Ciğerlerde oluşan hasarın tedavisinde etkili olduğu ve bağışıklığı güçlendirdiği için bu organik gıda takviyesini herkese tavsiye ediyoruz” diyor.

Türkiye’nin kozalak yetiştiriciliği konusunda verimli bir konumda olduğunun bilgisini de paylaşan Vergili, “Kendiliğinden yetişen çam ağaçları ülkemizde fazlasıyla mevcut. Kaçak yollarla ormanları katledenler ve orman yangınlarını saymazsak ormanlarımız kıskanılacak bir konumda” diyor. Vergili, son dönemde kozalak şurubunun pek çok taklidinin piyasaya çıktığını söylüyor ve “Bilinçsizce tencerede 2 saat kaynatıp satışa sunanlar var. Oysa biz odun ateşinde 8-10 saat arası kaynatarak üretim yapıyoruz. En etkili böyle faydalı olacağını deneyerek gördük. Kullanıcılara tavsiyem ürünleri iyi araştırılıp, bilinen ve satışın fazla, müşteri memnuniyetinin yüksek olduğu yerlerden almaları” diyor.

KARA VE KIZILÇAMLARDAN TOPLUYOR

Pekmezciamca markası ile satış yapan Kamer Keleş, önceleri annesinin yaptığı doğal ürünleri Instagram’da satmaya başladığını ardından bu işi ilerletip kendi işletmesini kurduğunu söyleyerek konuşmasına başlıyor. Çam kozalaklarını Orman Dairesi’ne başvurarak ihale bedeli ödedikten sonra toplamaya başladıklarının bilgisini veren Keleş, “Kozalakları verimli olan bölgelerden, karaçam ve kızıl-çamlardan topluyoruz. Bu yılki kilogram fiyatı 87 kuruştan işlem görüyor” diyor.

Ülkemiz ormanlarının ağırlıklı olarak karaçam ve kızılçamdan oluştuğunu söyleyen Keleş, üretim için yeterli miktarda kozalağın mevcut olduğu bilgisini paylaşıyor. Çam kozalağı pekmezinin çok zor ve meşakkat gerektiren bir ürün olduğunu dile getiren Keleş, kozalak şurubu ve kürünü de doğal usullerle ürettiklerinin altını çiziyor. İşletmesini altı ay önce kurduğunu söyleyen Keleş, pandeminin satışları arttırdığını ancak piyasada ve aktarlarda satılan ürünlerin fiyatlarının emeğin karşılığını veren fiyatlar olmadığını belirtiyor.

Çam kozalağının faydaları

• Astım, bronşit, nefes darlığı, koah hastalarına iyi gelir
• Bağışıklık sistemini güçlendirir
• Vücudu hastalıklara karşı korur
• Metabolizmayı düzene sokar
• Öksürük, bronşit ve nefes darlığı tedavisinde iyi gelir
• Stres seviyesini azaltmaya yardımcı olur
• Şeker seviyesini dengede tutar
• Diş eti problemlerini iyileştirmeye yardımcı olur
• Mide hastalıklarının oluşumunu engeller
• Saç sağlığını destekler
• Uyku problemine iyi gelir
• Gastrit ve ülser ağrılarını hafifletir
• Sigaradan kaynaklı sorunlarda ciğerlere faydalıdır

İzinsiz toplamanın cezası var

Orman alanlarında kozalak toplanması ile ilgili yasak ve ceza maddeleri şöyle: 6831 sayılı Kanun’un 14/C maddesinde “Palamut, ıhlamur çiçeği, her çeşit orman örtüsü, mazı kozalağı tıbbi ve sınai nebatları veya orman tohumlarını toplayıp götürmek yasaktır” deniyor. 6831 sayılı Kanun’un 94/3 maddesi, “Bu Kanun’un 14’üncü maddesinin (C) ve [E] bentlerinde yazılı fiilleri işleyenlere 100 TL idari para cezası verilir” hükmü gereği izinsiz kozalak toplayanlara idari para cezası uygulanıyor.

Kozalak ürünleri

Kozalak macunu, şurubu, reçeli, şurubu, balı, pekmezi, mantısı, yağı, turşusu, gargarası, özü, sirkesi, şampuanı bulunuyor.

Kozalak ürünleri satan bazı firmalar

• Zühre Ana Kozalak Macunu
• Dağlarkızı Kozalak Ürünleri
• Yöreden Mutfağa
• Aydın Organik Pazar
• Tarladan Mutfağa
• Çamlıdereden
• Veer
• Köydençiftlik

Dr. Ece YİĞİT/ Medipol Pendik Üniversite Hastanesi Dahiliye Bölümü Uzmanı
“Anti-oksidan ve anti-inflamatuar özellikli”

Türkiye’de kızılçam, karaçam, sarıçam, fıstık çamı ve Halep çamı olmak üzere beş çam türü doğal olarak yetişir. Çam kozalağında bulunan taneler antioksidan ve anti-inflamatuar özellik gösteriyor. Karaciğerin detoksifikasyon yani zehirsizleştirme işlevine yardımcı olurlar. Kabuğu ve yaprakları vitamin ve minerallerden zengin olup, özellikle C vitamini, potasyum ve kalsiyum içeriği yüksek. Yapraklarda silvestren, kadien ve pinen gibi maddeler bulunuyor. Bu maddeler özellikle solunum yolu hastalıklarında çok etkili. Nefes darlığı, öksürük, balgam gibi şikayetlerin giderilmesinde, astım, bronşit tedavisinde medikal tedavinin yanında destekleyici olarak kullanılabilir. Ayrıca ağız mukozasında çıkan yaraların, diş eti iltihaplarının iyileşmesine yardımcı olurlar. Sakinleştirici etkisi ile strese ve uyku problemlerine iyi gelir. Gastrit ve ülser ağrılarını hafifletmek için kullanılır. Çam kozalağı içeren ürünleri paketli olarak satın alabileceğiniz gibi evde kendiniz de hazırlayabilirsiniz. Çam kozalakları yaz aylarında yeşil, minik ve tazeyken toplanır. Kozalaklar ve bir miktar çam yaprağı, 24 saat soğuk suda bekletildikten sonra aynı suyun içerisinde 1-1.5 saat kaynatılır. Soğuduktan sonra süzülür, üzerine az şekerli bal ve limon suyu ilave edilir. Cam kavanozda ışık görmeyecek şekilde saklanır. Günde bir tatlı kaşığı kadar tüketilebilir. Çam ürünlerine karşı alerjisi olan kişilerin kullanmaması gerekir; bunun dışında bilinen bir yan etkisi bulunmuyor.

Esra IŞIKDEMİR / Uzman Diyetisyen
“Bilinçli kullanılmalı”

Kozalak ürünlerinin kullanımı özellikle Covid-19 sonrası toparlama sürecinde öneriliyor. Aşırı sigara tüketenler ve sürekli hava kirliliğine maruz kalanlar tarafından da tercih ediliyor. Alerjik bünyesi olanlar, ağır kronik hastalığı olanlar, hamile, emzikli anneler, çocuklar, bebekler ve ileri yaş grubu doktoruna danışmadan kullanmamalı. Çam kozalağı suyu, odaklanma problemi olanlar için de önerilir. Suyu haftada 1-2 kez banyo sonrası cilt ve saça uygulandığında güzel sonuç verir. Kokusu sayesinde stres yönetiminde iyi bir destektir.

Çam yağı koklamak insanı yatıştırır. Yastıklarınıza ya da çamaşırlarınıza birkaç damla damlatabilirsiniz. Yastığa damlatılan çam yağı, rahat bir uyku uyumanızı sağlar. Kozalak suyu şeklinde tüketiiecekse yeşilleri, reçel/şurup ya da pekmez yapımında ise kahverengi olanları kullanılır. Bunların dışında kullanım sindirim sistemi problemlerine sebep olabilir. Her besinde olduğu gibi aşın tüketimden kaçınılmalı. Reçel veya şurup şeklinde tüketimde günde 1 tatlı kaşığı, çam kozalağı suyu ise günde 1 yemek kaşığı veya haftada 1 fincandan fazla tüketilmemeli.

Suna DUMANKAYA / Bitki Bilim ve Güzellik Uzmanı
“Gençlik iksiri”

Çam kozalağı çok eskiden beri kullanılan ancak son günlerde değeri anlaşılan bir bitki. Ülkemizde ve dünyada kozalaklar genel olarak dekor amaçlı değerlendiriliyor. Ninem kozalak sürümünü harnup pekmezi ile karıştırıp bize içirirdi. Kozalakları iyice yıkadıktan sonra üç kez kaynatıp döker ve 2 saat bol suda bekletirdi. Daha sonra süzüp içerisine çubuk tarçın, karanfil, havlıcan ve iki ayva çekirdeği koyup biraz kaynatırdı. Sonra harnup pekmezi ekleyerek şişelerdi. Bizlere de her gün bir çorba kaşığı öksürük şurubu gibi içirirdi. Öksürüğe, bronşite, vücuttaki iltihaba iyi geliyor Akciğerleri de temizliyor.

Çam kozalağının suyu saçları besler. Cilde çok faydası vardır. Hücreleri yeniler. Doğru şekilde kullanılırsa tam bir gençlik iksiridir. Kozalak antioksidandır. Karaciğeri besler, toksinlerin atılmasına yardımcıdır. Aynı zamanda romatizmaya da iyi gelir. Sadece yanlış kullanımlarda zararlı hale gelebilir. Şekerle kaynatılmamalı. Özellikle şeker hastasıysanız dikkat etmelisiniz. Her şeyde olduğu gibi kullanırken doktora danışılmalıdır.

Niko GERMİYAN / Alaçatı Reçelcisi
“Fazla tüketimden kaçınılmalı”

Türkiye’de özelikle Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde yetişen çam kozalağı yeşilken suyu, kahverengi olduğunda reçel, macun ve şerbet şeklinde kullanılmalı.

Çam kozalağından üretilen ürünler eski bir gelenektir. Eskiden beri halk arasında kozalak suyu şerbeti, macunu gibi ürünlerin üst solunum yolları, astım, nezle, bronşit gibi hastalıklara yararlı geldiğine inanılıyor. Ben suda kaynatarak buhar banyosu yapmanın yararlı olduğuna inanıyorum. Kozalak sirkesi de yapıyorum. Yutulmamak şartıyla, gargarasını yapmak diş etleri, ağız kokusu, yaraları ve aft için faydalı.

Her yaş grubu, günde bir defa, bir tatlı kaşığı, reçel, şurup, macun şeklinde kullanabilir. Fazla kullanımın kusma, mide bulantısı, sindirim sorunları gibi yan etkilere sebep olduğunu deneyimlerimle gördüm. Kronik hastalar doktorlarına danışarak tüketmeliler. Ürünlerimizi www.recelciniko.com.tr adresinden satıyoruz.

Merve YILMAZ

Gurme peynir mağazası açmanın tam zamanı