Orman Köylüsüne Verilecek Destekler 2021

ORMAN Genel Müdürlüğü (OGM) 2021’de orman köylüsüne 60 milyon TL’si hibe, 240 milyon TL’si kredi olmak üzere toplam 300 milyon TL destek kullandıracak. ORKÖY destekleri faizsiz olacak. OGM, özel ağaçlandırma çalışmalarında bozuk ve açıklık vasıftaki orman arazileri ile tapulu veya hâzineden tahsis edilen arazilerde ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişileri desteklemeye devam edecek. Orman köylülerine pozitif ayrımcılık yapılacak. 2020’de özel ağaçlandırma kapsamında 4 bin hektar alan tahsis eden, 5 bin hektar alan için onay sürecine devam eden OGM, 2021 itibarıyla yaklaşık 50 bin hektarlık sahanın projelendirme aşamasına geçecek. OGM’nin 2021 yılı öncelikli gündem maddelerine göre ahşap sektörünün hammadde ihtiyacının tamamının yerli kaynaklardan karşılanması sağlanacak, 150 bin orman köylüsü istihdam edilecek ve ihracat 1 milyar dolara çıkarılacak. Gelir getirici türler ile ağaçlandırma yapılıp bozuk ormanlar verimli hale getirilerek tıbbi aromatik bitki bahçeleri oluşturulacak. 56 ilde 56 bal ormanı kurulacak. OGM markalaşma çalışmalarına da yoğunlaşacak.

Özel sektöre dünya çapında markalaşabilmesi için “kaliteli emval üretimi” ile destek veren OGM, “Orman Genel Müdürlüğü” marka adının kullanıldığı ürün çeşitlerini artıracak. Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, 2021 yılı öncelikli gündem maddelerini, hedeflerini ve projelerini anlattı…

600 MİLYON FİDAN

Tarım ve Orman Bakanlığı bağlı kuruluşu OGM’nin öncelikli hedefleri arasında orman varlığının artırılması yer alıyor. Türkiye’nin 22 milyon 933 bin hektar orman alanına sahip olduğuna dikkat çeken Bekir Karacabey, 2021’de ülke orman varlığını 23.1 milyon hektara, 2023’e kadar ise ülke yüzölçümünün yüzde 30’u olan 23.4 milyon hektara çıkarılmasını hedeflediklerini söyledi. Ağaçlandırma ve erozyonla mücadele bazında son 18 yılda ülke genelinde 5.4 milyon hektar alanda çalışma yaparak 5.1 milyarı aşkın fidanı toprakla buluşturduklarını aktardı. 2020’de yaklaşık 180 bin hektarda çalışma yaparak 500 milyona yakın fidanı toprakla buluşturduklarını dile getiren Karacabey, “2021’de 600 milyon fidanı toprakla buluşturmayı hedefliyoruz. 18 yılda orman varlığımızı 2.1 milyon hektar artırdık. Dünya orman varlığı sıralamasında 2015’te 46’ncı sırada olan ülkemiz 2020’de 27’nci sıraya yükseldi” dedi.

Karacabey, 81 ilde 60 bin hektar alanın endüstriyel ağaçlandırılması ile Türkiye’deki verimli orman varlığının artırılması ve Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu odun hammaddesinin alternatif hızlı gelişen türlerden karşılanmasının sağlanacağını kaydetti. Türkiye’nin doğal ormanlarını korumak ve odun ihtiyacını endüstriyel ağaçlandırma ile getirilmiş ormanlardan karşılamak amacı ile 2020-2023 yıllarını kapsayan Endüstriyel Ağaçlandırma Master Planı hazırlandığını dile getiren Karacabey, “Bozuk orman alanlarını, menengiç ağaçlarını aşılama ve yeni menengiç fidanları dikimi ile rehabi-lite ederek, yöre halkının gelir seviyesini yükseltmeyi, ülke ekonomisine katkı sağlamayı hedefleyen, 2021-2025 yıllarını kapsayan Menengiç Eylem Planı da hazırlanıyor” dedi.

11 Kasım 2019’un Milli Ağaçlandırma Günü ilan edildiğini ve “Geleceğe Nefes” adı altında 11 milyon fidanı toprakla buluşturma hedefiyle başlatılan proje ile 13.8 milyon fidan dikildiğini anımsatan Karacabey, 11 Kasım 2020’de ise pandemi şartlarına rağmen 5 bin 230 hektar alanda 4 milyon 446 bin 803 fidan dikildiğini kaydetti. Karacabey, 11 Kasım’lara ve “Geleceğe Nefes” projesine devam edeceklerini belirtti.

150 BİN KİŞİLİK İSTİHDAM

OGM’nin öncelikli gündem maddelerinden biri de ahşap sektörünün hammadde ihtiyacının tamamının yerli kaynaklardan karşılanması olacak. 1 Ocak itibarıyla uygulamaya başlanan program çerçevesinde 150 bin orman köylüsünün istihdam edileceğini belirten Karacabey, ihracatın 1 milyar dolara çıkarılacağını dile getirdi. Ahşap ürünleri sektöründe 2014’te 693 milyon dolar ihracata karşılık, 1.5 milyar dolar ithalat yapıldı. 2018’de ithalat ve ihracat dengelendi. 2019’da ise ilk kez 440 milyon dolar cari fazla gerçekleşti. Orman ürünleri (ahşap ürünler, ahşap mobilya, kağıt ve odun hamuru) sektöründe, 2014’te 3.2 milyar dolar ihracata karşılık, 5.6 milyar dolar ithalat yapılırken, 2019’da ithalat 4.1 milyar dolara indirildi. 2019’da 4.4 milyar dolarlık ihracat yapılarak bu sektörde ilk kez cari fazla verildi. Karacabey, odun dışı orman ürünlerinde ihracatın artarak devam ettiğini belirtti. Odun dışı orman ürünleri ihracatının 2013’te 438 milyon dolar iken 2019’da 1.1 milyar dolar, 2020’de 1.35 milyar dolar olarak gerçekleştiğini dile getiren Karacabey, 2021 hedeflerinin 1.6 milyar dolar, 2023 hedeflerinin 2 milyar dolar olduğunu kaydetti.

56 İLE 56 BAL ORMANI

2021 yılı gündem maddelerinden biri de gelir getirici türler ile ağaçlandırma yapılıp bozuk ormanların verimli hale getirilerek ülke ekonomisine kazandırılması için tıbbi aromatik bitki bahçeleri kurulması olacak. 2023’e kadar bin adet tıbbi aromatik bitki bahçesi kurulmasının planlandığını söyleyen Karacabey, bugüne dek 400 adet bu tür bahçe kurulduğunu belirtti ve “Gelir getirici türler ile yapılan ağaçlandırmalarda ve tıbbi aromatik bitki bahçelerinde elde edilen ürünler, sembolik bir bedelle mahalli halkın faydalanmasına sunulacak” dedi. 2021’de 56 ilde 56 adet bal ormanı kurulması planlandığını söyleyen Karacabey, bu yıl kurulacak bal ormanları ile ülke ekonomisine 18.2 milyon TL katkı sağlanmasının beklendiğini dile getirdi. 2020’de 77 bin 166 hektar alanda 596 adet bal ormanı kurulduğunu belirten Karacabey şunları söyledi:

“Türkiye’de bal üretiminin yaklaşık yüzde 25’i çam balı niteliğinde olup basralı orman alanlarından elde ediliyor. Dünya çam balı üretiminin yüzde 90’ını ülkemiz karşılıyor. Ülkemizde ticarete konu bal üretimi yıllık ortalama 110 bin ton civarında. 2020’de yaşanan kuraklık nedeniyle toplam bal üretiminde önceki yıllara kıyasla üretim düşüşü bekleniliyor. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği verilerine göre bal üretiminin ham piyasa değeri ortalama 450 milyon dolar civarında; ülke ekonomisine katma değer katkısının ise yaklaşık 1 milyar dolar. TÜİK rakamlarına göre, bal ormanı fikrinin hayata geçirildiği 2010’dan 2020 yılına kovan sayısı yaklaşık 5.6 milyondan 8 milyon adede, bal üretimi 81 bin tondan 110 bin tona yükseldi.”

YANGINLA MÜCADALEDE İHA’LAR KULLANILACAK

Orman yangınlarıyla mücadelede filoyu güçlendirmek için 2021’de 33 helikopter, beş uçak ve dört insansız hava aracı (İHA) kiralanacağını açıklayan Karacabey, araç ve eğitimli personel sayısının arttırılmasıy-la ilgili çalışmaların yürütüldüğünü söyledi. 2020’de dünyada ilk kez orman yangınlarıyla mücadelede Türkiye’de ÎHA’dan fayda-lanıldığım ifade eden Karacabey, ÎHA’la-rın orman yangınlarının erken tespitinde ve yangın yönetiminde çok önemli bir görev üstlendiğini kaydetti. 2020’de bir adet İHA kullanıldığına işaret eden Karacabey, 2021’de dört adet IHA kullanılmasının planlandığını kaydetti. “Bu ÎHA’lar İzmir, Antalya, Muğla ve Adana’da konuşlandırılacak. Bu bölge müdürlüklerimizde dört adet mobil baz istasyonları da 2021’de kullanılmaya başlanacak” dedi.

POZİTİF AYRIMCILIK

OGM, özel ağaçlandırma çalışmalarında, bozuk ve açıklık vasıftaki orman arazileri ile tapulu arazilerde veya hâzineden tahsis edilen arazilerde ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişileri destekliyor. Özel ağaçlandırma çalışması yapmak isteyen orman köylülerine pozitif ayrımcılık yaptıklarını söyleyen Karacabey, “Orman köyü nüfusuna kayıtlı olan ve o köyde ikamet eden vatandaşlarımızın, meyvesinden faydalanılan türler ile 30 dekara kadar yapacağı özel ağaçlandırma çalışmalarında, proje yatırım bedelinin yaklaşık yüzde 65’ini orman köylümüze hibe olarak veriyoruz. Diğer gerçek ve tüzel kişilerde hibe desteğimiz yüzde 25 oranında. Hibeye konu iş kalemleri, özel ağaçlandırma çalışması yapılacak alanın ihata bedeli, arazi hazırlığı, dikim veya ekim çalışmasına ait işçilik bedeli, tohum, aşı kalemi, aşı gözü ve aşı yapılması ile fidan bedeli, damlama sulama tesis bedeli ile üç yıllık bakım ve proje yapım bedeli tutarları toplamından oluşuyor. Ödemelerimizi iş tamamlandıktan sonra yapıyoruz” diye konuştu.

50 BİN HEKTAR PROJELENDİRİLECEK

Karacabey, 2020’de özel ağaçlandırma kapsamında 4 bin hektar alanın tahsis edildiğini, 5 bin hektar alan için onay sürecinin devam ettiğini vurguladı. Alınan müracaatlarda 2021 itibarıyla 50 bin hektar civarında bir sahanın projelendirme aşamasına geçeceğini öngördüklerini vurgulayan Karacabey, “özel ağaçlandırma talep edilen arazilerin yaklaşık yüzde 40’ı orman dışı araziler. Toplamda 105 bin hektar devam eden özel ağaçlandırma projemiz var. Özel ağaçlandırmalarda, Mersin, İzmir, Manisa, Edirne, Adıyaman, Balıkesir öne çıkan iller. Daha önceki yıllarda odun üretimi maksatlı orman ağacı türleri ağırlıkta iken son yıllarda ceviz, badem, zeytin gibi meyvesinden faydalanılan orman ağacı türlerimiz öne çıktı. Bunlar arasında en çok getirisi olan türler ceviz ve badem” dedi.

MARKALAŞMA ÇALIŞMALARI

Karacabey, OGM’nin hammadde üretimi gerçekleştiren bir kurum olup orman ürünü işleyen firma ve kuruluşların talebi doğrultusunda odun ürünleri üretimi için tomruk, direk, sanayi odunu, kağıtlık odun, lif yonga odunu ve son yıllarda biyoenerji üretimindeki artış dolayısıyla yakacak odun ve kök odunu üretimi gerçekleştirdiğini kaydetti. Karacabey, odun ürünlerinde özel sektörün dünya çapında markalaşabilmesi için OGM’nin kaliteli emval üreterek destek verdiğini vurguladı.

OGM olarak tıbbi ve aromatik bitkilere büyük değer verdiklerini söyleyen Karacabey, tıbbi ve aromatik bitkilerin yetiştirilmesi, işlenmesi, katma değerli ürünlere dönüştürülmesi, biyoçeşitlilik potansiyelinin ekonomiye kazandırılması için 2013’te Afyonkarahisar TAB Merkezi kurulduğunu kaydetti. Bitkisel çaylar, bitkisel yağlar ve bitki fidanı olmak üzere üç farklı kategoride, 24 farklı ürün üretildiğini belirten Karacabey, bu ürünlerin e-PttAVM kanalıyla piyasaya sunulduğunu kaydetti.

Karacabey, “Orman Genel Müdürlü-ğü’müzün adını marka adı olarak kullandığımız ürünlerimizin çeşitlerini arttırarak üretime devam edeceğiz. Yabanıl meyve sirkeleri ve yabanıl orman meyveleri kuruları gelecek dönem üretim planlamamızda yer alıyor. E-PttAVM sistemi üzerinden satışlarımız artarak devam ediyor. Satışların aktif olarak başladığı beş aylık dönemde perakende 2 bin adet ürün satışı gerçekleşti” dedi.

Odun ürünleri alanında, dünyada markalı ürünler pazarının oldukça geniş olduğunu dile getiren Karacabey, bu konuda özellikle mobilya sektörünün ileri seviyede olduğunu vurguladı. OGM olarak mobilya sektörünün ana girdilerinden olan masif ve levha sektörünün taleplerini dikkate alarak en uygun hammaddeyi temin için gerekli çalışmaları yaptıklarını belirten Karacabey, “Sektörümüz lif levha (MDF) üretiminde Avrupa’da birinci, dünyada ikinci sırada, yonga levha üretiminde Avrupa’da üçüncü, dünyada beşinci sırada, laminat parke üretiminde Avrupa’da ikinci, dünyada üçüncü sırada” dedi.

500 MİLYON TL İLAVE KATKI

Karacabey, Türkiye’nin ihracat ürünleri arasında hem üretim miktarı hem de katma değeri bakımından odun dışı orman ürünlerinin her geçen gün artan bir seyir izlediğini vurguladı. Karacabey “Defne yaprağından çiçek soğanlarına, çeşitli orman bitkisi gövde dal kabuk ve yapraklarından çok çeşitli mantarlara varıncaya kadar birçok türde odun dışı orman ürünleri üretilerek yurtdışı pazarlara satılmak suretiyle ekonomimize ivme kazandırıyoruz. Dünyadaki defne ihtiyacının yüzde 90’ı ülkemiz tarafından karşılanıyor. 2019 defne ihracatımız 13 bin 500 tona karşılık 38.2 milyon dolar, 2019 kekik ihracatımız 16 bin 780 tona karşılık 53.2 milyon dolar oldu. Son iki yılda yapılan tanıtım, teşvik ve kolaylaştırıcı çözümlerle ülkemiz defne işleme kurulu kapasitesine 20 bin ton kapasiteli ek tesisler kazandırıldı. Böylece ülke ekonomisine ilave 500 milyon TL katkı sağlandı” diye konuştu.

300 MİLYON TL DESTEK

Karacabey, 2021’de orman köylüsüne kullandırılacak 300 milyon TL desteğin ayrıntılarını da anlattı. Bu desteğin yaklaşık 2 bin 500 ailenin sosyal nitelikli, 7 bin 500 ailenin ise ekonomik nitelikli projelerden olmak üzere toplam 10 bin orman köylüsüne ulaştırılmasının hedeflendiğini dile getiren Karacabey, Ağustos 2020’de Resmî Gazetede yayınlanan yönetmelik değişikliği ile tüm ORKÖY desteklerinin faizsiz hale geldiğini anımsattı. Karacabey, tüm projelerde verilen kredilerin yüzde 20’sinin hibe olarak verildiğini, kalan kısmının ise (3-7 yıl) faizsiz olarak yedi yıla kadar taksitlerle ödenebildiğini aktardı.

Karacabey’in açıklamalarına göre 2019’da 9 bin 341 aile ve 5 kooperatife 46.2 milyon TL hibe, 184.3 milyon TL kredi olmak üzere toplam 230.5 milyon TL destek verildi. 2020 yılında 9 bin 248 aile ve 2 kooperatife 56.2 milyon TL hibe, 194.1 milyon TL kredi olmak üzere toplam 250.3 milyon TL kaynak kullandırıldı.

Yepyeni projeler

Karacabey’in açıklamalarına göre Orman Genel Müdürlüğü-GEF-UNDP işbirliğinde yürütülen Orman Köylerinde Fotovoltaik (PV) Sistemler İçin Sürdürülebilir Enerji Finans Mekanizması (ORKÖY PV) Projesi kapsamında orman köylerinde evlerin çatılarına güneş enerjisinden elektrik üretim panelleri kuruluyor. Murat Nehri Havzası Entegre Rehabilitasyon Projesi, OGM tarafından uygulanmakta olan ve BM Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu’nca (IFAD) finanse edilen bir rehabilitasyon projesi. Murat Nehri boyunca Elazığ, Muş ve Bingöl illerini kapsıyor. Proje 25 mikrohavzada tabii kaynak bozulumunun önüne geçerek, havzanın üst kotlarında yaşayan halkın yoksulluklarını azaltmayı amaçlıyor.

Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ile birlikte uygulanmakta olup, Erzurum, Artvin ve Bayburt İllerinde seçilmiş 13 mikrohavza gelir getirici faaliyetler ve orman dışı mera alanlarının rehabilitasyonu çalışmaları yürütülüyor.

Orman köylerinde 6 milyon 970 bin kişi yaşıyor

Ormancılık istatistiklerine göre Türkiye’de 2012’de 21 bin 549 orman köyünde 7 milyon 332 bin 264 kişi yaşamaktayken, 2019’da 22 bin 941 orman köyü /mahallesinde 6 milyon 970 bin 77 kişi yaşıyor. OGM verilerine göre yıllar itibarıyla orman köyü sayısı artmasına rağmen köylerde yaşayan insan sayısı azalıyor.

900 milyon TL katkı

Karacabey’in açıklamalarına göre Odun dışı orman ürünlerinin ülke ekonomiye kazandırılması amacıyla 250 farklı türde 1.8 milyon hektar alanda envanter ve faydalanma çalışmaları yapıldı. 2019’da odun dışı orman ürünleri üretimi 771 bin tondan 2020’de 825 bin tona çıkarıldı. 2021 odun dışı orman ürünleri üretim hedefi 925 bin ton. 2020 içerisinde ülke ekonomisine 6 milyar TL, orman köylüsüne 800 milyon TL katkı sağlandı. 2021’de odun dışı orman ürünlerinden ülke ekonomisine 7 milyar TL, orman köylüsüne 900 milyon TL katkı hedefleniyor.

2021 yılı için iddialı hedefler

270 milyon adet fidan üretilecek Orman fidanlıklarında 2020’de 261 milyon adet fidan üretilirken, 2021 hedefi 270 milyon adet. Orman Genel Müdürü Karacabey’in açıklamalarına göre fidanlıklarda üretilen tür sayısı binin üzerine çıktı. Türkiye’de 12 binin üzerinde bitki türü bulunuyor. 2020’de fidanlıklarda yeni tür olarak bal ormanları için zufa (çördük otu], ekinazya, rezene, mera ıslah çalışmaları için bozkırotu, pelemir otu, teke dikeni, sabun ağacı gibi türlerin de üretimi yapıldı. 2021’de neem ağacı (Hint leylağı], özellikle Karadeniz bölgesinde yüksek dağ ağaçlandırmaları için Asya ladini, suya dayanıklı odunu ve kozmetikte kullanım özellikli teak ağacı ve maun ağacı türlerinin üretimi planlanıyor. Bu arada Sakarya’da Türkiye’nin ilk ve tek fidan borsası kuruldu.

Ahşap kullanımı yaygınlaştırılacak

Ahşap Kullanımının Yaygınlaştırılması projesinde, yapılarda ahşap kullanımının sağlanabilmesi için mevzuat altyapısı oluşturulmakta. Bu projede sektörün yapısı ortaya konulacak olup, ahşap sektörünün önümüzdeki yıllarda gelişebileceği alanlarla ilgili projeksiyon çizilecek. Birleşmiş Milletler UNDP Türkiye Ofisi ile yürütülen bir projede enerji verimli ahşap binalarla ilgili çalışmalar yürütülüyor. Proje BM’de onay aşamasında. Proje onaylandığında ahşap yapı elemanları ile okul, konut, cami, kamu idare binalarına ait örnek projeler oluşturulacak, kullanılacak CLT, GLULAM gibi malzemelerin üretimi için finansal destek sağlanacak.

Ormanların tamamı sertifikalandırılacak

Türkiye ormanlarının sertifikalandırılmasıyla sektörün dünya pazarıyla entegre olması sağlanacak. Orman Genel Müdürlüğü, 2010’da başlattığı sertifikasyon çalışmaları ile bugüne kadar 80 orman işletme müdürlüğünde toplam 6.6 milyon hektar orman alanını ‘Orman Yönetim Konseyi’ (FSC] programına göre sertifikalandırdı. Bu alanlarda her yıl düzenli olarak ara denetim çalışmaları yapılıyor. 2019 sonu itibarıyla OGM yuvarlak odun üretiminin yüzde 40’lık kısmı sertifikalı ormanlardan gerçekleştirildi. Ülkemiz ormanlarının tamamına yakını kendi ulusal orman yönetim standardımıza göre sertifikalandırılacak.

73 adet mesire yeri ve şehir ormanı kurulacak

2020 sonu itibarıyla 28 adet ekoturizm yönetim planlaması yapıldı. 2023 itibarıyla 60 adet ekoturizm alanının hizmete sunulması amaçlanıyor. Böylece ülke ekonomisine 50 milyon TL katkı sağlandı. 2020 sonu itibarıyla bin 587 adet mesire yeri ve şehir ormanı kuruluşu gerçekleştirildi. 2021’de 73 adet mesire yeri ve şehir ormanı kurulacak. Mesire yerleri ve şehir ormanları ülke ekonomisine 2 milyar TL katkı sağladı.

13 bin hektarda erozyon kontrol çalışması

Toprak muhafaza çalışmaları kapsamında 2021‘de 13 bin hektar alanda erozyon kontrol çalışması, 4 bin 100 hektar alanda sel kontrol çalışması, 90 hektar alanda çığ kontrol çalışması, 7 bin 700 hektar alanda da mera ıslah çalışması yapılması planlanıyor. Toprak taşınmasını durdurmak için makineli ve işçi gücü ile teraslar yapılacak. Kuruduvar eşikler, kafes tel eşikler ile yüzeysel akış ve toprak taşınması durdurulacak. Bu teraslara fidanlar dikilecek, bozuk orman sahaları rehabilite edilecek, bozuk meralar ıslah edilecek. 2023 için erozyonla taşınan toprak miktarını yılda 130 milyon tona indirilmesi hedefleniyor.

ORBİS’in hizmetleri çeşitlendirilecek

Orman Bilgi Sistemi (ORBİS] üzerinden vatandaş ve özel sektöre sunulan hizmetler 2021‘de çeşitlendirilerek, başvurular e-Devlet üzerinden alınacak. Teknolojik gelişmeler takip edilecek altyapı ve geliştirilen uygulamalarda ihtiyaç duyulan iyileştirmeler yapılacak. Orman yangın araçlarının yönetimi, veri toplama gibi işlemlerde mobil cihazların kullanımı yaygınlaştırılacak. Bu kapsamda müstakil birimlerin (şeflik, orman emvali depoları vb.] mevcut imkanlar ile sağlanamayan internet ihtiyacı uydu üzerinden karşılanacak.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA