Bir Dekar Mısır Tarlasının Maliyeti

Türkiye mısır üretiminde dünya ülkelerini kıskandıracak verimlilik oranlarını yakalamış durumda. 1 dekar mısır tarlası için tohum, sulama ve işçilik için yaklaşık 800 TL harcanıyor. Bir dekarda ortalama bin 500 kilogram verim elde edilebiliyor. Mevcut fiyatlarla bu 2 bin TL gelir anlamına geliyor. Net kazanç 1.200 TL olarak gerçekleşiyor. Pazarda mısırın müşteri sıkıntısı yok. Bu haliyle avantajlı bir tarım ürünü. Ancak bir konuda uyarı yapmakta fayda var. Kendi tarlanız yoksa karşınıza icar maliyetleri çıkıyor. Cin mısırda durum biraz daha farklı.

Dekarda 600 ile 900 kilogram arasında verim elde ediliyor. Ancak diğer mısıra göre fiyatı daha yüksek. Bu yıl kilosu 5 TL TL’ye kadar yükseldi. Ancak 3-4 TL arasında ortalaması var. 4 TL’den ve ortalama 750 kilodan hesaplarsak dekar başına gelir normal mısırdan daha iyi. Dekar başına 3 bin TL gelir söz konusu.

MISIR denince akla iki şey gelir; birincisi Karadeniz’in geleneksel ekmeği, İkincisi ise patlamış mısır. Ticari anlamda büyük üretim olmasa da mısır Karadeniz ile özdeşleşmiş bir tarım ürünü. Üretim boyutunda Karadeniz’in adı listelerde yer almazken, mısır üretimi Türkiye’de her yıl artıyor, büyüyor. 10 yıl önce dört milyon ton seviyesinde olan mısır üretimi 2019 sonu itibariyle 6 milyon tonu aşmış durumda. Bu yıl rekolte oldukça iyi. 6.5 milyon ton seviyesinde olduğu tahmin ediliyor. Üretim bölgelerinden gelen mesajlara bakılırsa rekolte yedi milyon tonu bile zorlayabilir.

Geçmişte mısır üretiminde Sakarya, Bursa ve Adana öne çıkardı. Halen bu illerimiz önemli üretim merkezleri. Ancak son zamanlarda Konya, Karaman, Aydın, Denizli, Kırklareli, Samsun, Amasya ve Tokat da atağa kalkmış durumda. Hatta Konya, Adana’dan sonra ikinci üretim bölgesi konumuna yükseldi, özellikle pamuk ve şekerpancarı bölgelerinde mısır ekimi öne çıkıyor. Sulama barajlarının etkisiyle birçok bölge şekerpancarından mısıra yönelmiş durumda. Üreticiler, çok önemli verimlilik oranlarına ulaşıyor. Dekarda bin 800 kilogram ürün alınan bölgeler var. Ortalamanın ise dekar başına bin 500 kg olduğu belirtiliyor. Dünya ortalaması ise 900 kg. Üretim artışında ekim alanlarının genişlemesi kadar verimlilik de etkili.

Türkiye’de üretilen mısırların önemli kısmı yemlik. Yem sektöründe 4-5 milyon tonluk bir tüketim söz konusu. 1.5 milyon ton seviyesinde de nişasta bazlı şeker sanayicileri kullanıyor. Geri kalanı ise un sanayi ve bireysel kullanımlardan oluşuyor. Halk arasında patlamış mısır olarak da bilinen ‘cin mısır’la ilgili ayrı bir raporlama yok. Ancak tahmini bir üretim miktarı var. Yıllık 100 bin ton seviyesinde bir cin mısır üretimi var olduğu tahmin ediliyor.

SİNEMADA DEĞİL EVDE TÜKETTİK

Bu yıl malum pandemi nedeniyle evlerden çalıştık. Okullar tatil oldu, çoluk çocuk, genç yaşlı evlere kapandık. AVM’ler, sinema salonları uzunca bir süre kapalı kaldı. Hatırlarsanız sinema salonları ile yapımcı şirketler arasında çıkan tartışmalarda patlamış mısır konu olmuştu. Salonlarda patlamış mısırlar bilet fiyatlarıyla yarışır hale gelmişti. Patlamış mısırın önemli bir kısmı sinema salonlarında tüketiliyordu. Salonlar kapanınca patlamış mısır satışlarının da durması gerekirdi. En azından biz öyle düşündük. Meğer durum öyle değilmiş…

Sinemaya gidemeyen seyirci evde tüketimi patlatmış. Normalde market raflarında nisan ayından sonra cin mısır pek bulun-durulmazdı. Şu anda halen raflardaki yerini koruyor. Satışlar, 10 TL seviyesindeki fiyatlarla devam ediyor. Piyasadan görüştüğümüz üretim ve ticaret tarafı temsilcileri, evde kal çağrılarına uyan vatandaşların patlamış mısır tüketimini arttırdığını vurguluyor. Üreticiler satıştan memnun. Her yıl 5-10 bin ton stok ile yılı devreden üreticilerin elinde hiç cin mısır kalmamış. Bu nedenle cin mısırı ekim alanlarında artışlar var.

LİDER ELBİSTAN

Mısır üretiminde Adana, Konya, Aydın, Denizli gibi iller öne çıksa da cin mısırında durum farklı. Bu konuda Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesi, Mersin’in Tarsus ilçesi, Aydın’ın Çine ilçesi öne çıkıyor. 100 bin tonluk üretimin 70-80 bin tonu Elbistan’da gerçekleşiyor.

Üretimin öne çıkmasının özel bir durumu var. Diğer bölgelerde de cin mısır üretimi denenmiş ancak patlama oranı konusun- Meh su-‘ da hep sıkıntı yaşanmış. Diğer bölgelerde yetişen mısırların ancak yüzde 60’ı patlıyormuş. İklim özellikleri açısından en verimli yer Elbistan olarak öne çıkmış. Bu ilçede üretilen cin mısırların patlama oranı yüzde 95’e kadar çıkıyormuş.

Elbistan Ziraat Odası Başkanı Mehmet Ali Bulut, patlamış mısırın Elbistan’da çok iyi verim yakaladığını belirterek, “Elbistan’a adapte oldu. Üreticilerimiz çok güzel bir sezon geçirdi. Hem fiyat hem de rekolte iyiydi. Hasat dönemimiz başladı. Yine iyi bir sezon bekliyoruz” diyor.

Elbistanlı mısır üreticisi Hamit Yıldırım da bu yıl ellerinde stok kalmadığını vurguluyor. Yıldırım, “Pandemi nedeniyle sinema salonları kapanınca önce endişelenmiş-tik. Sinema salonlarında tüketim biterken evde tüketim arttı, insanların evde kalınca en ucuz çerez olan cin mısırına yöneldiklerini düşünüyoruz. Üretici her yıl 5-10 bin ton stok ile yılı devrederdi. Yeni sezona az kaldı ama şu anda elimizde stok kalmadı” diyor. Elbistan mısırının hem yurtiçinde satıldığını hem de ihraç edildiğini belirten Yıldırım, “özellikle Ortadoğu ülkelerinden yoğun talep var. İran’a ihracat yapılıyor” diyor. Yıldırım, talep nedeniyle ekim alanlarında da artış olduğunu vurguluyor.

“ÜRETİCİ DESTEKLENMELİ”

Türkiye’de mısır üretiminin yüzde 25’i Çukurova’da yapılıyor. Çukurovalı çiftçi “beyaz altın” pamuktan “sarı altın” mısıra geçeli çok oldu. Nur Özkan, Çukurova ve mısır denilince ilk akla gelen isimlerden. “Çukurova’nın mısır kraliçesi” olarak tanınan Özkan, Adana Tahıl Üreticileri Birliği’nin başkanlığını da yapıyor. 30 yıldır çiftçilikle uğraşan Özkan, toplamda 2 bin dönümü bulan arazilerinin bin dönümünde mısır yetiştiriyor. Özkan, “Bizim üretimimiz daha çok yem sektörüne ve nişasta bazlı şeker sanayicilerine dönük. Slajlık mısır üretimimiz de var. Cin mısır üretimimiz yok. Ancak sorunlarımız ve dertlerimiz aynı. Patlatmalık mısır üretimi genelin içinde çok az bir yer tutar ama giderek artıyor. Bakanlık mısır taban fiyatlarını açıkladı. Tonu 1.325 TL. Bu rakam en az 1.500 TL olmalı. Üretici mısırdan soğutulmamalı. Bazı bölgelerde mısırdan vazgeçip tekrar narenciye bahçesi kurulumları yapıldığını duyuyoruz” diyor.

İsim konusunda iki rivayet?

Patlamış mısırın anavatanı Amerika kıtası. İngilizce’de “popcorn” olarak adlandırılan cin mısırının geçmişi 5 bin yıl öncesine dayanıyor. Amerika’nın yerli halkı mısır yetiştirir ve bunları yem ve ekmek yapımında kullanırmış. Rivayete göre, ateşte mısır pişiren yerliler, bazılarının patladığını görünce, buna “cin mısırı” demişler. Bir başka rivayete göre ise; malum cin mısırın taneleri miniktir, patlayınca hem renk değiştiriyor hem de büyüyor. Şişeden çıkan cine benzetilmiş. Hangisi doğrudur bilmiyoruz ama cin mısır ismiyle ilgili rivayetler böyle…

Mehmet REİS / Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı
“Olsa daha satardık”

Cin mısır piyasası bu yıl çok farklı oldu. Sinemalar kapanınca tüketimin düşeceği sanıldı. Ancak evde tüketim çok yükseldi. Market raflarında cin mısır bu aylara kalmazdı. Daha çok kış aylarında tüketim olduğu için marketler de nisan ayından sonra raflarından ya kaldırır ya da ürün miktarını azaltırdı. Bu sene pandemi nedeniyle insanlar evde kaldı. Evde kalınca patlamış mısıra talep arttı. Toptanda fiyatlar bir ara 6.40 TL’yi gördü. Şu an 5 TL seviyelerinde. Üreticiden en son 4 TL seviyelerinden çıktı. Şu anda stoklarda cin mısır kalmadı. Sadece marketlerin stoklarında bir miktar olabilir. Üreticide cin mısır kalmadı. Sinemacıların elinde de kaldığını sanmıyoruz. Olsa biz daha satardık. Artık yeni sezona…

İDRİZ ÇOKAL