KOBİ’lere ve genç girişimcilere yönelik verilen destekler

Türkiye ekonomisi zor günlerden geçiyor. Bir yandan 6 TL seviyesinden aşağı inemeyen dolar kuru diğer yandan yüzde 25’e dayanan enflasyon, ekonomide hızlı bir küçülmeye neden oluyor. Bu durum iş dünyasının yüzde 99’unu oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmeler açısından ciddi bir ‘kriz yönetimi’stratejisini zorunlu kılıyor. Gemisini fırtınada ayakta tutmaya çalışan KOBİ’ler ve iş dünyasına henüz atılmış genç girişimciler için sunulan destek ve teşvik programları, bugünlerde en önemli araçlar haline gelmiş durumda. Biz de son dönemde öne çıkan kamu ve özel sektör destek programlarını sizin için derledik.

Ekonomik kalkınma için Türkiye’deki şirketlerin yüzde 99’unu oluşturan KOBİ’lerin ve esnafın büyümesini, işletmelerinin sürdürülebilirliği sağlamak hayati önemde. Ancak son dönemde birbiri ardına bozulan ekonomik göstergeler, en büyüğünden en küçüğüne kadar tüm işletmeleri olumsuz etkiliyor. TL’nin dolar karşısındaki değer kaybının yılbaşından bu yana yüzde 40’lar seviyesine ulaşması, 625 baz puanlık faiz artışı ve yeni ekonomi programına rağmen doların, 6 TL’nin altına inmemesi, ithalata bağımlı bir ekonomi olan Türkiye’de şirketlerin performanslarına önemli zararlar veriyor.

Bununla birlikte, Eylül ayında tüketici enflasyonunun yüzde 25’e, üretici enflasyonunun ise yüzde 46’lara ulaşması, iç talepte sert bir fren etkisi yaratmış durumda. Küçük girişimcilerin bu süreçte ayakta durabilmek ve işlerini kaybetmemek için mutlaka çok ciddi bir ‘kriz yönetimi stratejisi’ oluşturmaları gerekiyor.

Bu noktada gerek kamu gerekse özel sektör ve sivil toplum örgütleri tarafından sağlanan destek programları hayati önem kazanmış durumda. Zira ticari işleyişin yavaşladığı, şirketlerin kârlılıktan çok verimliliğe odaklandığı bu durgunluk dönemlerinde başta AR-GE ve yeni pazar arayışlarına ilişkin çalışmalar şirketleri yarına hazırlayan en kayda değer etkenler oluyor.

Hiç kuşkusuz, böyle dönemlerde sıcak paraya ihtiyaç duyan KOBİ’lerin kamu destekli kredilere ulaşması da şirket bilançolarını ayakta tutmak için sıkça başvurulan bir başka yöntem. Faaliyet gösterdiği sektör ister tarım olsun ister tekstil ya da teknoloji, tüm girişimciler için yararlanılabilecek destek programları mevcut. Biz de Türkiye ekonomisinin içinden geçtiği bu zor dönemde, kamu ve özel sektör kurumları tarafından KOBİ’lere ve genç girişimcilere yönelik verilen destekleri ortaya koyan bir çalışma hazırladık.

“Sadece finansman aracı değil danışman görün”
GARANTİ BANKASI KOBİ BANKACILIĞINDAN SORUNLU GNL MD. YREL CEMAL ONARAN

“Bu dönemde KOBİ’lere iş yapış şekillerinde verimliliği esas alarak hareket etmelerini öneriyoruz. Katma değeri yüksek ürünlere yönelmeleri, bunun için de AR-GE çalışmalarını geliştirmeleri verimli işletmeler olmaları için oldukça önemli. Bankalarını sadece finansman aracı olarak değil, danışman gibi görmeleri ve bu anlamda da bankalarından olabildiğince faydalanmaları, bilgi almaları, daha güvenli adımlar atmaları, risklerini minimize etmeleri açısından önem taşıyor. Bugün baktığımızda KOBİ’lerin finansal olmayan hizmetler tarafında önemli desteğe ihtiyaç duyduğunu görüyoruz. Bir KOBİ’nin özellikle muhasebe, dış ticarette yeni pazar bulma ve teknoloji tarafında destek ihtiyacının arttığını görüyoruz. Ayrıca, tüm şirketler teknolojiyi kendi alanları için en iyi şekilde kullanıp, iş yapış şekillerini bu yönde değiştirmek istiyorlar. Bu kapsamda KOBİ’lerin dijitalleşmesi oldukça önemli hale geldi. Dolayısıyla günümüzde KOBİ’lerin dijitalleşme çalışmalarına daha fazla önem vermesi gerektiğini düşünüyoruz.”

Girişimciye destek programı

Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi’ni tamamlayan girişimcilerin kurdukları işletmelerin yararlanması amacıyla hazırlanan ‘Yeni Girişimci Desteği’ programı kapsamında şu destekler veriliyor:

■ İşletme kuruluş giderleri için geri ödemesiz olarak 2 bin TL destek.

■ işletmenin kuruluş tarihinden itibaren 24 ay içinde satın alınan/alınacak makine, teçhizat, yazılım ve ofis donanımları için geri ödemesiz olarak üst limiti 18 bin TL destek.

■ İşletmenin kuruluş tarihinden itibaren 24 ay içinde gerçekleşen işyeri kirası ve personel net ücretlerine yönelik olarak, aylık azami 5 bin TL ve toplamda geri ödemesiz olarak 30 bin TL destek.

■ İşletme kuruluş tarihinden itibaren 24 ay içinde satın alınan/alınacak makine, teçhizat ve yazılım için teminat karşılığı geri ödemeli olarak 100 bin TL destek.

İş Planı Ödülü

■ Yükseköğretim kurumlarınca örgün eğitim sistemi içinde girişimciliğin ayrı bir ders olarak verilmesi halinde, bu dersi alan öğrenciler arasında KOSGEB ve ilgili üniversite işbirliği ile düzenlenen ödüllü yarışmalar var. Bunun sonucunda, hazırladıkları iş planları ilk üç dereceye girmiş olan öğrencilerden işletmesini kurmuş olmaları kaydı ile en başarılı iş planı sahibine 25 bin TL, İkinciye 20 bin TL, üçüncüye 15 bin TL ödül veriliyor.

■ KOSGEB tarafından uygun bulunan, yurtiçi veya yurtdışında faaliyet gösteren kurum/kuruluşlar tarafından düzenlenecek ödüllü/ödülsüz yarışmalar var. Bunun sonucunda sundukları iş fikirleri/iş modelleri/iş planları, ilk üç dereceye girmiş olan yarışmacılara, Türkiye’de kuracakları işletmeleri j/e ya mevcut işletmeleri için 100 bin TL’ye kadar ödül veriliyor.

KOBİ Kredi Faiz Destek Programı

■ işletmelerin finansman sorunlarının çözümüne yönelik olarak, yatırım, işletme sermayesi ve ihracata yönelik olarak kullandırılacak kredilerin faiz harcamaları KOSGEB tarafından destekleniyor.

■ Yatırım, işletme sermayesi ve ihracat kredilerinin faizi için KOSGEB tarafından sağlanacak kredi faiz desteğinin üst limiti, uygulanacak her bir destek programı kapsamında işletme başına 300 bin TL’yi buluyor.

■ Kullandırılacak kredilerin vadesi, faiz oranı ve 48 ayı geçmeyecek ve KOBİ’lerin lehine olacak şekilde yürürlükte bulunan cari faiz oranlarının altında olmak kaydıyla Türkiye’de yerleşik şubesi bulunan yerli ve yabancı bankalarla yapılacak protokollerle belirleniyor.

Gelişen İşletmeler Pazarı KOBİ Destek Programı

■ Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip küçük ve orta ölçekli işletmelerin, finansmana erişim imkânlarının artırabilmesine yönelik olarak Borsa İstanbul A.Ş. Gelişen işletmeler Pazarı’nda işlem görmeleri destekleniyor.

■ Program kapsamında sağlanan desteğin toplam üst limiti 500 bin TL olarak belirlenirken, şu alanlarda yüzde 75’e varan destekler veriliyor: Piyasa danışmanı danışmanlık hizmet bedeli, bağımsız denetim hizmeti bedeli, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kurul kaydına alma ücreti, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) masrafı, hukukçu raporu masrafı, aracı kuruluşa ödenecek aracılık komisyonu.

İşletmeGeliştirme Destek Programı

■ Küçük ve orta ölçekli işletmelerin rekabet güçlerinin, kurumsallaşma-markalaşma düzeylerinin ve ekonomideki paylarının arttırılması, kapasitelerinin geliştirilmesi ve öncelikli ihtiyaçlarının karşılanmasını amaçlıyor.

■ Program kapsamında, yurt içi fuarlara 50 bin TL’ye kadar, yurt dışı iş gezilerine 20 bin TL’ye kadar, nitelikle eleman istihdamına 50 bin TL’ye kadar, enerji verimliliği projelerine 35 bin TL’ye kadar ve tasarım uygulamalarına 25 bin TL’ye kadar destek veriliyor.

Uluslararası Kuluçka Merkezi Destek Programı

■ İşletme kuruluş giderleri, bina tadilatı, altyapı, ofis donanımı, yazılım giderleri, yeminli mali müşavirlik, ulaşım giderleri gibi konularda alacağı hizmetler ve düzenleyeceği organizasyonlar için destek veriliyor.

■ Destek üst limiti 100 bin dolar olarak belirlenirken, destek oranı ise yüzde 80.

■ Ayrıca Yerli Makine Teçhizat Destek Programı kapsamında sanayicilere 1 milyon liralık yerli makine teçhizat alımında 300 bin lira finansman desteği sağlanıyor.

İhracat Destekleri

■ Yurtdışı fuarlara katılımda, Ekonomi Bakanlığı’nın belirlediği fuarlar için bakanlıkça belirlenen metrekare fiyatı üzerinden, fuar alanı masrafları geri alınabiliyor.

■ Yurtdışında depo veya ofis açmak isteyen KOBİ’ler, Türkiye Ticaret Merkezleri’nden ücretsiz danışmanlık hizmeti alabiliyor. Ayrıca Türkiye Ticaret Merkezi içerisinde açılacak ofislerin kira bedelinin dörtte üçü bakanlık tarafından karşılanıyor.

■ Şirketlerin müşteri ve pazar bilgileri konusunda talep ettikleri raporların maliyetinin yüzde 60’ını, 200 bin dolar üst limite kadar karşılanıyor.

■ Müşterilerinin talep ettiği ve satışı gerçekleştirmek için zorunlu olan; kalite/can/mal güvenliğine ilişkin belgeleri almaya yönelik giderlerle test/analiz raporlarının giderler destekleniyor. Harcamalarının yüzde 50’si, yılda 250 bin dolara kadar karşılanıyor.

■ Türk Eximbank ortaklığıyla, yatırım malı ihracatında OECD tarafından belirlenen uluslararası en düşük faiz oranıyla müşterilere finansman olanağı ve ihracat artışı sağlanabiliyor.

■ e-ticaret sitelerine üye olmak isteyen KOBİ’lerin ödeyeceği üyelik giderlerinin yüzde 80’i karşılanıyor, işbirliği kuruluşuyla irtibata geçildiği takdirde, üye olunan e-ticaret sitesi için 3 yıl boyunca her yıl için 2 bin dolara kadar destek alınabiliyor.

■ Garanti.com.tr/kobi altında yer alan TeşvikBul hizmeti ile KOBİ’lere finansman sağlayan ulusal ve uluslararası teşvik, hibe ve desteklerle ilgili gerekli bilgi ve yönlendirmeyi tek bir çatı altında sunuyor.

■ 2017’de hayat geçirilen Nefes Kredisi’nin devamı olarak, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Hazine ve Maliye Bakanlığı ile anlaşma kapsamında KOBİ’lere uygun faiz oranları ile kredi kullandırıyor.

Şirket Kur

KOBİ’lerin yanı sıra girişimcilerin de faydalanması amacıyla yeni iş kurma sırasında ortaya çıkan sorulara çözüm bulan bu programda, bir uzmandan destek alarak girişimcilerin aklındaki önemli sorunlara yanıtlanıyor. Böylece girişimciler, kendilerine ve planladıkları yapıya en uygun şirket tipini bularak harcama kalemlerini ve ortalama kuruluş maliyetini öğrenebiliyorlar.

■ KOBl’lere, şubeye gitmeden Garanti Internet veya Garanti Cep üzerinden destek kredisi kullanım imkânı sunuyor. Uygulama, KOBİ’lere yoğun iş akışı içerisinde büyük zaman kazandırırken, uygun koşulları sağlayan müşteriler için kredi kullanımını tamamen dijital ortama taşıyarak iş yüklerini azaltıyor.

GarantiPartners Girişimcilik Üssü

Yeni iş kuran ya da erken aşamadaki girişimcilere fiziki ofis imkânı sunuyor. Bunun yanı sıra mentorluk, özel eğitimler, Garanti ile işbirliği fırsatları, ticari referans, çeşitli danışmanlıklar, pazarlama ve PR destekleri, iş ağı kurma ve bulut hizmetleri gibi birçok alanda katkı sağlıyor.

Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı kapsamında girişimcilere girişimcilik eğitimi verilmekte, ayrıca sanayi deneyimi olan rehberler ile girişimciye teknik, ticari ve idari konularda destek sağlanıyor.

■ Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışmaları Programı kapsamında, Çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak için destek sağlanıyor.

■ Hazine Müsteşarlığı ile TÜBİTAK’ın ortak yürüteceği Tech – invesTR Girişim Sermayesi Destekleme Programı ile 100 milyon TL’lik bütçe ile KOBİ ölçeğindeki erken aşama teknoloji tabanlı şirketlerin Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ürün ve teknolojilerini ticarileştirme süreçlerinde ihtiyaç duyacakları sermayenin girişim sermayesi fonları aracılığıyla karşılanması amaçlanıyor.

TÜRKİYE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI (TTGV)

Explore Yatırım Programı

■ Hali hazırda bir teknolojik ürünü ve bu ürüne yönelik satışı olan teknoloji firmalarının yeni uluslararası pazarlara girmesini hızlandırmaya yönelik yürütülen bir sermaye yatırımı programıdır. Önerinin TTGV tarafından kabul edilmesi halinde, ilgili firmaya yeni hisse ihracı karşılığı 250 bin dolara kadar sermaye yatırımı yapılıyor.

İlk Pazara Giriş Yatırım Programı

■ Geçerli bir iş planı olan nitelikli girişimlerin ilk pazara girme süreçlerini hızlandırmak üzere girişim bazında 1 yıl süreyle ve 50 bin dolar bütçe içerisinde sağlanacak iş geliştirme faaliyetlerinden oluşuyor.

BİLGİYİ TİCARİLEŞTİRME MERKEZİ (BTM)

Bilgiyi Ticarileştirme Atölyesi

■ Yenilikçi ve yaratıcı fikirleri olan ancak projelerini hayata geçirmek için desteğe ihtiyacı olan girişimcilere; ofis, altyapı, seminer ve toplantı salonu gibi fiziki imkânları sağlamak amacıyla ön kuluçka merkezi niteliğinde faaliyet gösteriyor.

Yeni Doğan Şirket ünitesi

■ 0-4 yaş arası Startup’lara, ofis alanı sunmasının yanı sıra, birebir danışmanlık hizmetleri, mentorlük programları, yatırımcı-girişimci buluşmaları, ayrıcalıklı danışmanlık, eğitim hizmetleri ve çeşitli etkinlikler sunuyor.

ODTÜ TEKNOKENT

Yeni Fikirler Yeni İşler Programı

■ 14 yıldır Türkiye’nin birçok yerindeki girişimcilere iş fikirlerini gerçekleştirme imkanı sunan program, hem henüz fikir aşamasındaki girişimcilere hem de yolun başında olan şirketlere iş fikirlerini geliştirmeleri için destek oluyor. Programdan başarıyla mezun olan girişimler, çekirdek sermaye desteği, ODTÜ TEKNOKENT Kuluçka Merkezi’nde bir yıl ücretsiz ofis imkânı ve ilk müşteriye ulaşma ve hatta yatırım alma şansı elde ediyor.

KADIN GİRİŞİMCİLERİ DERNEĞİ (KAGİDER)

Kadın Girişimci Geliştirme Programı

KAGİDER Girişimci ve Lider Geliştirme Çalışma Grubu, belli aralıklarla gelen aday kadın girişimci proje başvurularını değerlendiriliyor, l’inci elemeyi geçen kadın girişimciler “işimi Kuruyorum Eğitimi”ne davet edilir. İş planlarını hazırlayarak 2’inci aşamayı geçen adaylara ihtiyaca göre mentörlük, İnkübasyon Merkezi’nde yer alma ve danışmanlık desteği veriliyor.

KREDİ GARANTİ FONU (KGF)

KOBİ Destek Kredisi

■ işletmeler 6 ay geri ödemesiz dönem ile birlikte 12 eşit taksitte anlaşmalı bankalardan azami 200 bin TL tutarında kredi kullanabiliyor. Yüzde 1,85 faiz ile kullandırılacak olan kredilerin yüzde 85’ine Kredi Garanti Fonu kefil olacak. KOBİ Destek Kredisi’nin toplam hacmi ise 10 milyar TL.

■ Bir iş fikrine dayalı olarak faaliyet gösteren ve faaliyet süresi en fazla 2 yıl olan işletmelerin kullanacakları kredilere kefalet sağlanıyor, işletme kredilerinde vade azami 5 yıl olurken, anapara ödemesiz dönem en fazla 1 yıl olarak belirleniyor. Yatırım kredilerinde ise vade azami 10 yıl olurken, anapara ödemesiz dönem azami 3 yıl. Kefalet üst limiti ise 2,5 milyon TL.

TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI

■ 2018 Yılı Tarımsal Desteklemeleri kapsamında çiğ süt desteği, çoban istihdam desteği, buzağı desteklemesi, besilik sığır desteği vb. başlıklar altında hayvancılık destekleri veriliyor.

■ 200 baş ve üzeri küçükbaş ve üzeri (koyun-keçi) anaç hayvan varlığına sahip sürüler için çoban istihdamı desteği olarak işletme başına 5 bin TL destek veriliyor.

■ Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı, yurtiçinde doğmuş ve besi süresini tamamlamış erkek sığırları (manda dahil) mevzuatına uygun kesimhanelerde kestiren sözleşmeli besicilik yapan yetiştiricilere 1-300 baş arası kestirdikleri hayvan başına 200 TL destekleme ödemesi yapılıyor.

■ Su ürünleri yetiştiriciliğinde, türüne göre kilogram başına 0,5 TL’den 60 TL’ye kadar üretim desteği veriliyor.

■ Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için dekar başına 15 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere toplam 19 lira, çeltik, pamuk için dekar başına 40 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 44 lira, nohut, mercimek, kuru fasulye için dekar başına 14 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere toplam 18 lira destek ödeniyor.

■ İyi tarım uygulamaları desteklemesi kapsamında meyve, sebze, süs bitkileri, tıbbi aromatik bitkiler, örtü altı ve çeltik için dekar başına 10 ila 150 lira arasında destek veriliyor. Ayrıca alabalık, çipura, levrek için kilogram başı 25 kuruş destekleniyor.

■ Yurt içi sertifikalı tohum kullanım desteği çerçevesinde dekara aspir, kanola, susama 4 lira, çavdar, tritikale, yulafa 6 lira, çeltik için 8 lira, arpa, buğday için 8,5 lira, fiğ, korunga, yem bezelyesine 20 lira, yer fıstığına 15 lira, yoncaya 30 lira, kuru fasulye, mercimek, nohut, soya için 20 lira, patates için 80 lira ödeme yapılıyor.

KADIN EMEĞİNİ DEĞERLENDİRME VAKFI (KEDV)

Maya Mikro Ekonomik Destek İşletmesi

■ KEDV, iktisadi işletmesi Maya kanalıyla iş kurmak isteyen ya da işlerini geliştirmek isteyen kadınlara küçük krediler veriyor, ilk krediler 800 TL tutarında ve tekrar kredilerde bu miktar aşama aşama artırılıyor. Krediler 6 veya 12 ay vade ile veriliyor.

ITU ARI TEKNOKENT

Uygulamalı Teknoloji Ticarileştirme Programı

■ Ürünlerini ticarileştirmek isteyen kuluçka firmaları, programa girişimci olarak dâhil ediliyor ve 3 ay boyunca ürünlerinin ticarileştirilmesi için yol haritaları hazırlanıyor. Her yıl düzenlenen Ankara Startup Zirvesi’nde mobil ve internet teknolojileri üzerine çalışan girişimciler yatırımcılarla buluşturuluyor.