Çok Fazla Girişimin Fonlanması Şart

2017’de 162 adet start up’a yatırım yapıldı. Bir önceki yıl 143 adet olan bu rakamda ciddi bir büyüme olmaması düşündürücü. Girişimciliğin bir olasılık işi olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu seviyede çok fazla girişimin fonlanması şart.

Birçok ekonomik, sosyal, siyasi ileri-geri hareketlerle bir yılı daha tamamladık. Tabii ki bu açıdan değerlendirmeler ne benim uzmanlık alanım ne Start Up Dergisi’nin amacı. Ama bu hareketliliğin etkileri sonrası erken seviye girişimcilik dünyasında nasıl bir yılı bitirdiğimizi analiz etmemiz, 2018 için yol gösterici olacaktır. Bu konuda elimizde önemli bir kaynak Startups.Watch var. Geçmiş 5 yılın tüm verilerine ulaşabiliyorsunuz. Startups.Watch, bu rakamları geçtiğimiz günlerde düzenlediğimiz Türkiye Girişimcilik Ekosistemi 2017 toplantısında da kamuoyuyla paylaştı. Bu toplantının ana odağını dünyada ve ülkemizde birçok problemi uzun vadede çözeceğine hepimizin inandığı “eğitim” ve “kadın” konuları çerçevesinde topladık. Bu nedenle birçok kadın girişimci ve kadın yatırımcı konuşmaları buluşmanın önemli başlıkları arasındaydı. Gelelim esas konumuz olan Türkiye erken seviye yatırım dünyasının hem ülke için hem global kapsamda değerlendirmelerine…

2017 NASIL GEÇTİ?

Bu yılki girişim ekosistemi değerlendirmesi hem Türkiye’deki girişimleri hem Türklerin yurt dışındaki girişimlerini hem de Orta Doğu, Avrupa ve Kuzey Afrika’daki girişimleri detaylı karşılaştırarak yapıldı.

Türkiye, 2016 yılına göre yüzde 102 büyümeyle 167 girişime 103 milyon yatırımla 2017 yılım noktalamış oldu.

Startups.Watch’un kurucusu Serkan Unsal, 2017’deki büyüme nedenlerini:

■ Teknoloji transferini hızlandırma (TTH) kapsamında iki teknoloji fonunun (ACT ve DCP) Ocak 2018 tarihine kadar yatırım yapabileceği teknoloji projelerini bulması ve yatırım yapması gerekliliği

■ GSYF modeliyle yeni fonların kurulması ve bunların yatırım yapmaya başlaması

■ Start up yatırımlarının büyük şirketlerin ilgisini çekmesi olarak değerlendiriyor.

Unsal, 2018’de yatırım oranlarının bu şekilde devam etmesi için TGIF’e (Türk Büyüme ve Inovasyon Fonu) bağlı yeni yatırım fonlarının hazirandan önce kapanış yapması ve 2018 ikinci yarısında yeni yatırımlar yapmaya başlaması gerektiğinin altını çizdi.

Yan sayfada yer alan grafikteki kırmızı renk melek yatırım ağları ve erken seviye girişim sermayelerinin yapmış olduğu yatırım rakamlarını gösterirken (bizim esas konsantrasyonumuz), turuncu renk ise daha geç seviye girişim sermayelerini ve özel fonların (private equity) yaptığı yatırımları gösteriyor.

DÜŞÜNDÜRÜCÜ RAKAMLAR

2010 yılından bu yana rakamlara bakıldığında ciddi bir büyümenin olduğunu görüyoruz. Özellikle bizim için kritik olan melek ve VC yatırımlarını incelediğimizde her türlü ekonomik belirsizliğe rağmen dolar bazında iki kat büyüme göstererek birinci lig kabul edilen 100 milyon dolar baremini geçtikleri görülüyor. Ama bu rakamlara adetle birlikte bakmak daha doğru olur. Bu açıdan bakıldığında ise 2017’de 162 adet (+5 büyüme fon tarafında var) start up’a yatırım yapılmış. Bir önceki yıl 143 adet (+2 büyüme fon tarafında var) olan bu rakamda ciddi bir büyüme olmaması düşündürücü. Başka bir açı olan girişim başına yatırım tutarı olarak baktığımızda ise girişim başına yatırımın 357 bin dolardan 636 bin dolara yükselmesi sevindirici. Girişimlere hareket imkanı veren bir seviyeye yükseldi.

HER SEVİYEDE YATIRIM

2017 yılında çekirdek sermayesi, Seri A (1 milyon dolar üstü), Seri B (2 milyon dolar üstü), Seri C (3 milyon dolar üstü) tüm yatırım turlarında yatırım yapılması ise iyiye işaret. Daha önceki yıllarda bunu göremiyoruz. En büyük yatırım büyüklüğü ise çekirdek sermaye ölçeğinde gerçekleşti.

2013’ten bu yana kurumlar da yatırımlara başladı. Ama ilk defa bu yıl yüzde 8 gibi anlamlı bir seviyeye geldi. Kurumlarm bu ilgisiyle kurumsal girişim sermayesi de yeni cazibe alanı oldu. Core Strateji olarak ana hizmet alanımız olan bu konuda 5 şirketle aktif çalışıyoruz. Birçok farklı biçimde yatırım yapan şirketlerden erken seviye odaklı kurumsal girişim sermayesi kuran 9 şirket var. 2018 yılında bu rakamın daha da artması bekleniyor. 2017 yılında hangi alanlara yatırım yapıldığına bakacak olursak 18,6 milyon dolar ile fıntech her zamanki gibi liderliğini koruyor ama geçen yıla göre geriledi. Diğer yandan 12,8 milyon dolar ile SaaS girişimleri de öne çıkıyor, ardından Evtiko etkisi ile emlak sektörünün ön plana çıktığını görüyoruz.

En çok yatırım alan girişimlere bakıldığında ise Iyzico 15 milyon dolar ile birinci, Ototrink 4,4 milyon dolar ile ikinci, Evtiko 4 milyon dolar ile üçüncü sırada yer alıyor. Toplam yatırım alan girişimlerin yüzde 6’sı olan ilk 10 sıradaki girişimler toplam yatırımların yaklaşık yüzde 40’ını aldı. Gelecek yıllarda bu rakamın daha tabana yayılması şart.

Bu rakamlar kişisel olarak bana umut veriyor ama yeterli mi? Hiç değil! Erken seviyede fonlanan girişim sayısını çok artırmalıyız. Bunun için daha çok yetkin gencimizin girişimciliği denemesi, bunun yanı sıra da kurumlarımızın da ciddi şekilde oyunun parçası olması gerçek büyüme için şart.

İhsan ELGİN