OSB’ler eğitim yuvası olacak

Sanayinin dijital dönüşümü için seferberlik başladı. İnsan kaynağının Sanayi 4.0’a hazırlanması için harekete geçildi. 300 OSB’de 300 teknik kolej kurulacak. Kolejlerin yapımı krediyle desteklenecek. İşyeri odaklı eğitime geçilecek…

TÜRKİYE sanayinin dijital dönüşümü ve insan kaynağının “Sanayi 4.0”a hazırlanması için harekete geçti. Düşük katma değerli üretim kısır döngüsünü kırmak adına önemli fırsatlar sunan “4. Sanayi Devrimi” için çalışmaları 2016 yılında hızlandıran Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, işgücünün ve teknolojinin verimli kullanılmasına, yenilikçiliği artırmaya yönelik çalışmalara yoğunlaştı. Sanayide dijital dönüşüm sürecini hızlandırmak için kamu özel işbirliğine dayalı bir model geliştiren Bakanlık, Sanayide Dijital Dönüşüm Platformu’nu kurdu. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nm liderliğinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜS1AD), Müstakil Sanayici İşadamları Demeği, Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) bir araya getirildi ve Türkiye’nin öncelikleri çerçevesinde altı çalışma grubu oluşturuldu.

İmalat sanayinin dijital dönüşümü için bir taraftan teknoloji üretim kapasitesinin güçlendirilmesi, diğer taraftan işletmelerin dijital dönüşüm yolculuklarını kolaylaştırmak için kolları sıvayan Bakanlık, dönüşümün finansmanı boyutunda ise Ar-Ge ve inovasyon desteklerini daha odaklı bir şekilde vererek, dijital teknolojilerin ve ileri üretim teknolojilerinin geliştirilmesine odaklandı. Di-jitalleşme ve yapay zeka teknolojileri neticesinde birçok işi robotların yapmaya başlayacağı, birçok disiplinde mesleklerden beklenen bilgi, beceri ve yetkinliklerin değişeceği Sanayi 4.0’a, insan kaynaklarının hazırlanması için harekete geçildi. 15-20 yıl içinde bugün geçerli olan her dört meslekten birisinin geçerliliğini kaybedeceği yeni dönem öncesinde, geleceğin dünyasında büyük yer tutacak dijital teknolojilerle ilgili yazılım, kodlama ve programlama becerilerini gençlere kazandıracak adımlar atılmaya başlandı.

ÜNİVERSİTELİ İŞSİZLİK ÇÖZÜLECEK

TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen, sanayicinin mali yüklerinin azaltılması ve sanayiciye yönelik ilave teşviklerin getiren Üretim Reform Paketi ile Sanayi 4.0 devriminin olmazsa olması nitelikli eleman yetiştirilmesine yönelik teşvikler ön plana çıktı. Yükseköğretim alanındaki istihdam odaklı politikaları oluşturacak, geliştirecek Yükseköğretim Programları Danışma Kurulu, yeni açılacak eğitim programları ve kontenjanların planlanmasına yönelik süreçlerde öneride bulunacak. Üniversitelerin kontenjan planlamaları ilgili bakanlıklar ve özel sektörle birlikte yapılacak. Doğru planlama ile üniversiteli işsizler sorunu çözülecek. Ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlardaki işgücü yetersizliği giderilecek. Sanayi 4.0 ile nesnelerin birbirine bağlandığı, birçok disiplinde mesleklerden beklenen bilgi, beceri ve yetkinliklerin değişeceği, bilişim teknolojilerinin öneminin artacağı yeni iş ortamına hazırlanmak için, dönüşümünün gerektirdiği bilgi beceri ve yetkinlikler öğrencilere kazandırılacak.

İŞYERİ ODAKLI EĞİTİM

Meslek Yüksekokulları Koordinasyon Kurulu oluşturulmasının öngörüldüğü paket ile üniversite ile sanayi arasındaki kopukluk giderilecek. Kurulda, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), TOBB’un yanı sıra dış paydaşlar ve iş dünyası da yer alacak. Yasal düzenleme ile meslek yüksekokullarının organize sanayi bölgelerinde (OSB) açılması teşvik edilecek. OSB’lerde açılacak meslek yüksekokullarının okuttuğu öğrenci sayıları dikkate alınarak, bu okullar devlet tarafından desteklenecek. Her bir öğrenci için Yükseköğretim Kurulu (YÖK) bütçesine bu amaçla tahsis edilen ödenekten eğitim desteği verilecek.

Üniversitelerin fen ve mühendislik programlarında bir yarıyıl süresince işyerinde eğitim yapması teşvik edilecek. Bu şekilde beceri yetkinliği yüksek mezunlar iş dünyasına kazandırılacak, aynı zamanda da üniversitelerin iş dünyası ile iş birlikleri geliştirilebilecek. Bu öğrenciler, maddi açıdan desteklenecek.

İş yerinde eğitim için YÖK hesabına ödenek yapılacak ve ilgili üniversitelere kaynak aktarılacak. Uygulamalı eğitimler süresince öğrencilere asgari ücretin net tutarının yüzde 35’i ücret olarak ödenecek.

Bilimsel Araştırma Projeleri’nde görev alacak tezli yüksek lisans ve doktora öğrencilerine burs verilebilecek. Bu şekilde hem araştırmacı insan kaynağı kapasitesi hem de bilimsel araştırma üretim kapasitesi artırılacak. Üniversiteler, sermaye şirketi statüsünde teknoloji transfer şirketi kurabilecekler, bu şekilde üniversiteler başta sanayi olmak üzere iş dünyası ile iş birliği geliştirme sürecine önemli katkı sağlayacak. Bu da özellikle devlet üniversitelerini daha rekabetçi duruma getirecek.

OSB’YE TEKNİK KOLEJ ŞARTI

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, “Sanayi 4.0”a geçişe hazırlık, iş dünyasının ihtiyaç duyduğu insan kaynağı profilini belirlemeye ve yetiştirmeye yönelik çalışmalarda Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile de işbirliğine gitti, iki bakanlık arasında imzalanan protokol çerçevesinde Türkiye’deki tüm OSB’lerde mesleki ve teknik Anadolu liseleri (teknik kolej) kurulması hedefine kilitlenildi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakam Faruk Özlü, hedeflerini yaklaşık 300 OSB içinde en az 300 teknik kolej kurmak olarak açıkladı. Özlü, teknik kolejlerin yapımının krediyle destekleneceğini müjdeledi. Özlü’nün yaptığı açıklamalara göre bundan sonra OSB kurmak isteyenlere teknik kolej kurulması şartı getirilecek. Bu şartı yerine getirmeyenlerin OSB talepleri onaylanmayacak. OSB’lerde teknik kolej yaptırılması ve açılacak olan teknik kolejlerin bina yapım işleri krediyle desteklenecek.

ARA ELEMAN EKSİKLİĞİ GİDERİLECEK

Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Yusuf Tekin, Sanayi 4.0 değişim dönüşüm sürecinde görevlerinin Bilim Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nm belirlediği, öncelediği alanlarda ortaya çıkan eksiklikleri gidermek olduğunu söyledi. Tekin, işgücü piyasalarının ara eleman eksikliğinin giderilmesinin bu eksikliklerden biri olduğunu vurguladı. Meslek ve teknik liselerinin sorunlarım üç başlıkta sıralayan Tekin, meslek liselerinde çok fazla branş ve bölüm olduğunu, bu nedenle sektörün istediği ara elemanın yetiştirilemediğini ifade etti. Mesleki ve teknik eğitim alan öğrencilerin, sektörün ihtiyaç duyduğu eğitimi alamadıklarına dikkat çeken Tekin, “Bizim öğretmenimiz teorik eğitim veriyor. Uygulamadan kopmuş; 15-20 yıl önce , üniversiteden mezun olmuş. Kısacası, öğretmenlerde ve eğitim mekanizmalarında eksiklik var” diye konuştu.

Bir diğer sorunun ise pratik eksikliği olduğunu söyleyen Tekin, “Staj ve uygulama ile ilgili eksiklikler yaşanıyordu. Özellikle meslek liselerinin olduğu yerlerde, yeterince büyük işletme bulunmuyor. Ekonomik olarak bizim öğrencimizin maliyetini karşılayabilecek sermaye sahibi yatırımcı olmuyor. Küçük yapılar var. Bu nedenle öğrenciler staj yapamıyorlar” dedi.

ÇIRAKLIK EĞİTİMİ

Mesleki eğitim için ihtiyaç duyulan yasal düzenlemenin geçen yıl Ekim’de yasalaştığını vurgulayan Tekin, yeni düzenlemeyle işletmelerin yükünü hafifletmek ve beceri eğitimini teşvik amacıyla devlet desteği getirildiğini vurguladı. Tekin, mesleki ve teknik eğitim alan öğrencilerin, eğitimleri sırasında maruz kaldıkları meslek hastalıkları ve iş kazalarına karşı sigortalarının da yapıldığını ifade etti. Artık mesleki ve teknik lise mezunlarının “teknisyen” unvanı ile mezun olduğunu belirten Tekin, çıraklık eğitimi noktasında da önemli adımlar atıldığını kaydetti. Çıraklık eğitiminin zorunlu ortaöğretim kapsamına alındığını vurgulayan Tekin,“ Artık çıraklığı, bir meslek içerisinde alaylı olarak yetişme geleneğini zorunlu eğitimin bir parçası haline dönüştürdük” diye konuştu.

TEMATİK LİSELER

Sektörün talep ettiği ara elaman ihtiyacını karşılayacak tema-tik mesleki ve teknik liselerin kurulduğunu belirten Tekin, te-matik liselerde bir alan ve bunun altında üç dal belirlediklerini kaydetti. Tematik liselerde verilecek eğitimin yalnızca Bakanlık tarafından belirlenmediğini, iş bölümü yaptıklarını ifade eden Tekin şunları kaydetti:

“Akademik eğitimi biz, meslek derslerini ise sektör verecek. Sektör, müfredatı hazırlayıp getiriyor. Talim terbiye kurulu onaylıyor. Ondan sonra modülleri oluşturuyor. Bu programı 25 sene önce mobilya dekorasyondan mezun olan bir öğretmen verebilir mi? Verirse sektörün talebini karşılayabilir mi? işte bu problemi çözüyoruz. Sanayi 4.0 politikasıyla entegre olacak şekilde ihtiyaç noktasında hareket ediyoruz.”

Bu arada son açılanlarla birlikte tematik lise sayısının 10’dan 18’e ulaştığı ifade ediliyor. MEB Müsteşarı Tekin’in verdiği bilgiye göre, organize sanayi bölgesi içinde 26, dışında ise yedi tane özel sektör tarafından açılmış, toplam 33 mesleki ve teknik Anadolu lisesi var. 2016-2017 yılında OSB’lerin yanı sıra, OSB dışında açılacak mesleki ve teknik liselerde öğrenim gören öğrencilere de destek verilmeye başlandı. Mevzuata göre teknik kolejlere, devlet okullarındaki öğrencilerin eğitim maliyetinin bir buçuk katım geçmemek üzere, meslek alanlarına bağlı olarak 4 bin 275 TL ile 6 bin 675 TL arasında değişen miktarda destek veriliyor.

PLATFORMUN LİDERİ TOBB

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, dünya sanayisi ve ekonomisinde gerçekleşmekte olan hızlı değişimi doğru anlamak, hızla uyum sağlayarak değişime yön verebilmek için kamu-özel sektör işbirliğinde kurulan Sanayide Dijital Dönüşüm Platformu’nda “Altyapı Çalışma Grubu” çalışmalarına TOBB’un liderlik ettiğini söyledi.

Hisarcıklıoğlu, burada öncelikli hedeflerinin sanayide dijital dönüşümün gerçekleşmesini sağlayan teknolojilerin dinamiklerini ve gerekliliklerini anlayarak, bu dönüşümü Türkiye için etkin ve sürdürülebilir kılacak altyapı ihtiyaçlarını belirlemek ve bu ihtiyaçların hızlıca giderilmesini sağlayacak bir çözümler sistemi geliştirmek olduğunu söyledi.

BİRÇOK KURUM ORTAK ÇALIŞIYOR

Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin önde gelen telekomünikasyon, enerji ve sanayi şirketlerinden, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başta olmak üzere diğer bakanlıklar, ilgili kuruluşlar ve üniversitelerden, girişimciler ve akademisyenlerden özellikle bilgi-iletişim teknolojileri ve enerji sistemleri altyapıları konularında uzman 36 kişilik bir ekip ile çalışmalara başladıklarını açıkladı. Hem bilgi-iletişim hem de enerji sektöründeki teknoloji ihtiyaçlarını, dünyadaki gelişmeler ve yaklaşımları anlamak ve altyapının bugün bu kapsamda dönüşümün ihtiyaçlarını hangi kapasitede karşılayabildiğim ortaya koymak üzere başlattıkları mevcut durum analiz çalışmalarının devam ettiğini kaydeden Hisarcıklıoğ-lu şunları söyledi:

“Bu çalışmada güçlü yönlerimiz ile kısa ve orta vadede hangi teknolojileri hızla etkinleştirerek katma değeri yüksek çıktılara ulaşabileceğimizi ve bu süreçte karşılaşılabilecek engeller ve tehditlerle oluşabilecek fırsatları ortaya koymayı planlıyoruz.”

PLATFORMDA İŞ BÖLÜMÜ

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü’nün Bakanlar Kurulu’nda yaptığı sunuma göre Sanayinin Dijital Dönüşümü Platformu’nda çalışma gruplarının görev dağılımı şöyle olacak:

“TOBB ‘altyapı’ çalışma grubuna liderlik edecek. Bu çalışma grubu Türkiye’nin teknolojik ve fiziki altyapı ihtiyaçlarını belirleyerek, alınması gereken önlemleri kararlaştıracak. TIM’in başkanlığında ilerleyecek olan ‘açık inovasyon’ çalışma grubu ise teknoloji geliştirilmesini sağlayacak işbirliği ortam ve platformlarının oluşturulması ve güçlendirilmesi konularında çalışacak.

TÜSÎAD ise ‘sanayide dijital teknolojiler’ konusunda çalışarak, bu alandaki ihtiyaçları ortaya koyacak ve hem işletmelerin daha fazla dijital teknoloji kullanmalarım hem de daha fazla dijital teknoloji üretmelerini sağlayacak önlemler üzerinde çalışacak

MÜSİAD ‘İleri üretim teknikleri’ konusunda çalışarak, bu alandaki ihtiyaçları tespit edecek. Bu çalışmalar neticesinde işletmelerin ileri üretim tekniklerini giderek artan seviyelerde kullanmalarını ve ileri üretim teknolojileri üretiminin artmasını sağlayacak önlemler belirlenecek.

YASED başkanlığındaki çalışma grubu ise standartlar, mevzuat ve fikri mülkiyet hakları gibi konularda çalışacaklar.

TTGV başkanlığında faaliyet gösterecek çalışma grubu ise sanayinin dijital dönüşümünü kolaylaştıracak işgücünün oluşturulması için eğitim konusunda çalışacak.

Sanayinin Dijital Dönüşüm Platformu ilk toplantısı 2016 yılı sonunda gerçekleştirmişti. Bu yıl içinde çalışma grupları kendi çalışmaları hakkında ilk raporlarını yazacak, eylem planlarını hazırlayacak.

ÜRETİME KATKI PAYI

Üretim faaliyetinde bulunan özel mesleki ve teknik liselerdeki öğrenciler de artık üretime katkı payı alacak. Ders saatleri içerisinde atölye ve laboratuvarda temrin çalışmaları ile üretilen ürünlerin satış gelirinin en az yüzde 10’u, ilgili öğrencilere “öğrenci hakkı” olarak ödenecek.

ASO Teknik Koleji Müdürü Mustafa Daşçı, okul olarak döner sermaye kurulması için gerekli müracaatı yaptıklarını söyledi. Gerekli onayın ardından okulun sahip olduğu CNC tezgahlarında üretime geçileceğine dikkat çeken Daşçı, “CNC’lerde binlerce çeşit ürün üretebiliyoruz. Üzerinde çalıştığımız parçalar var. Siparişler alınacak. Alman siparişlerde öğrenci işçiliğini de hesaba katacağız. Öğrenciler de yaptıkları üretimden katkı alacak. Bu uygulama devlet okullarında vardı. Öğrenci bir ürün üzerinde kaç saat çalışıyorsa hakkını vereceğiz. O işi kim yaparsa ücreti o alacak. Şu anda öğrencilerin bir saatlik asgari çalışma ücreti 10 TL. Öğrencilerin ayda 100 saate kadar çalışma izni bulunuyor. 100 saat çalışan, üretim yapan bir öğrenci, bin TL katkı payı alabilecek” dedi.

Nurettin ÖZDEBİR / Ankara Sanayi Odası Başkanı
Model fabrika yılsonunda devreye girer

Sanayi 4.0 ile ilgili iki çalışmamız var. İlki Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü, UNDP ve ASO olarak fabrikaların verimliğini artırmak için model fabrika uygulamasını hayata geçireceğiz. ASO 1. OSB’de kurulacak model fabrikalardan, dünyada 30’un üzerinde var. Fabrika yaklaşık 15 milyon TL’ye mal olacak. Bunun üçte ikisini ASO karşılayacak. Bu fabrikada yalın üretim ve Sanayi 4.0 eğitimi verilecek. Yalın üretim başarılmadan Sanayi

4 0’ın getirilmesi mümkün değil. Burada endüstri mühendislerine, sahada çalışan mühendislere egıtım verilecek. Katma değer yaratmayan butun proseslerin ayıklanması ve terk edilmesi sağlanacak. Model fabrikanın iktisadi işletmesi kuruldu, ilanı yapıldı. Yılsonuna kadar devreye girer. İkincisi iseı ASO Teknik Koleji’nde şu anda bizim öğretmelerin de dahil olduğu bir ekip tarafından, bunun müfredatı hazırlanmaya çalışılıyor. Bu arada özel teknik kolejlerde artık devlet liselerinde olduğu gibi döner sermaye işletmesi kurma imkan, sağlandı. Çocuklar üretime katkıda bulunarak, hem kendileri kazanacak hem de okula katkı sağlayacak.

Rifat HİSARCIKLIOĞLU / Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı
Türkiye ekonomisi için ciddi fırsatlar barındırıyor

Üretim süreçlerinde yatay ve dikey olarak insan ve makineler ile tüm değer zincirinin baştan sona tam entegrasyonu üzerine şekillenen ve 4. Sanayi Devrimi olarak adlandırılan bu değişim sürecine uyum artık bir zorunluluk.

Aynı zamanda değişen katma değer algısı ile Türkiye ekonomisi için de ciddi fırsatlar barındırıyor. Sanayide Dijital Dönüşüm Platformu olarak, tüm çalışma gruplarının yürüttükleri analiz çalışmalarının tamamlanmasından sonra, Türkiye sanayisinin, bu sanayi dönüşümünün neresinde yer aldığının ve atılması gerekli adımların neler olması gerektiğinin net bir resmini çizebilmeyi hedefliyoruz.

Hem hükümetimizde hem de Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda ülkemizde sanayide dijital dönüşüm gerçekleşmesi için gerekli düzenlemelerin yapılacağı iradesini görüyoruz. Bu da Türk iş dünyası olarak bize umut veriyor. Biz de TOBB olarak liderliğini yaptığımız altyapı çalışma grubu çalışmalarının yani sıra diğer beş çalışma grubu çalışmalarına da aynı şekilde destek veriyor ve sanayicimiz için, Türkiye için en kısa sürede iyi sonuçlar ortaya koymayı umuyoruz. Platform üyeleri olarak en temel amacımız, ülkemiz sanayisindeki dijital dönüşümü gerçekleştirirken, teknoloji ithal etmek yerine kendi geliştirdiğimiz teknolojiyi kullanmaktır. Ortak akılla birlikte çalıştığımız sürece bunu da başarabileceğimize yürekten inanıyorum.

HÜLYA GENÇ SERT KAYA