Faktoring Nedir?

FAKTORİNG

İşletmelerin mal ve hizmet satışlarından doğan, fatura veya fatura yerine geçen belgelere dayalı, henüz tahsil edilmemiş vadeli alacaklarının faktoring şirketi tarafından temlik alınması yoluyla, alacakların kısa süre içinde nakde dönüştürülmesinde kullanılan finansal bir çözümdür. Alacakların yönetimi şeklinde de tanımlanabilen faktoring, finansman, garanti ve tahsilat hizmetleri sunan bir finansal üründür. Faktoring işlemi yapılması için en az üç taraf olması gereklidir: Alıcı, satıcı ve faktoring şirketi. Öncelikle faktoring şirketi iki taraf için de belli araştırmalar yapar. Bu araştırma sonucuna göre işlem hakkında karar verir. Daha sonra satıcıyla belirlenen şartlar altmda sözleşme imzalar ve satıcının istediği miktardaki bütün alacaklarını üstlenir. Bunım karşılığında bir avans verir ve alacakların vadesi geldikçe faktoring şirketi tarafından satıcıya ödeme yapılır.

Faktoring şirketi alacakları alıcıdan tahsü eder. Tahsil edip etmemesi satıcıyı ilgilendirmez. Alıcı, her türlü alacağını faktoring şirketinden alır. Böylelikle alacaklar konusunda risklerini minimuma indirir. Faktoring işlemleri özellikle KOBİ’ler için önemli bir sigortalama yöntemidir. Alacaklarını temin etmekte zorlanan firmalar için önemli bir kurumdur. Faktoring işlemlerinin avantajlarına bakıldığında ve katlanılacak maliyetler göz önüne alındığında, ticaretin gelişmesi açısından çok önemli bir yer tutar. Ticaretin belli başlı risklerini üstlenmek istemeyen firmalar, faktoringi seçerek ileriye dönük işlemlerim daha rahat bir şekilde yapmaktadır.

Faktoring Hizmet Türleri:

Finansman: İşletme, ticari faaliyetlerinin devamı için ihtiyacı olan finansman kaynağını sağlamak adına vadesi henüz gelmemiş olan alacaklarını, belli bir oran üzerinden faktoring şirketine devreder. Şirket, ticari faaliyetlerinin devamı için aldığı bu tutarları kullanır ve nakit akışında kolaylık sağlar.

Garanti: Faktoring sözleşmesi çerçevesinde borçlu işletmenin ödeme güçlüğü içine düşmesi halinde, alacağın garanti edilmesidir. İşletme, alacakları konusundaki riski, faktoring şirketlerine devrederek ticari hayatım koruma altına alır. Faktoring şirketleri de alacakların ödenmesi konusunda, satıcı tarafa garanti verir.

Tahsilat Hizmetleri: Faktoring şirketi alacak hesaplarım, kayıtlarım tutar, vadesinde takibini, tahsilatını ve ilgili raporlamasını üstlenir ve alacaklılık hakkı faktoring şirketine geçer.

Faktoring Türleri:

Yurtiçi Faktoring: Alıcı, satıcı ve faktoring şirketinin aynı ülkede bulunmasıyla yapılan faktoring işlemidir.

Uluslararası Faktoring: Farklı ülkelerde olan alıcı ve satıcının gerçekleştirdiği faktoring işlemidir. Uluslararası faktoring işleminde dört taraf bulunmaktadır. Alıcı, satıcı yurtiçi faktoring şirketi (ihracat faktörü) ve alıcının ülkesinde bulunan muhabir faktoring şirketi (ithalat faktörü).

Açık (ihbarlı) Faktoring: Satıcının faaliyetinden doğan anlaşma kapsamı içindeki alacaklar doğduğu andan itibaren faktoring şirketine devredilir ve bu işlem alıcıya bildirilir. Genellikle bu bildirim satıcının hazırladığı faturaya not düşülmesi şeklinde yapılır. Faktoring şirketi devraldığı alacakların riskini tamamen veya kısmen üstlenir. Tahsil etmeme durumunda faktoring şirketi belirli bir vadeye kadar alacakları saücıya iade edebilir veya alacakların takibim üstlenebilir. Alacakların tahsil riski dışındaki faktoring işleminin diğer işlevleri de (tahsilat, muhasebe, müşteri değerlemesi vb.) yapılan anlaşma ile faktoring şirketine devredilebilir.

Gizli (örtülü-sessiz-ihbarsız) Faktoring: Faktoring işlemleri tamamıyla satıcı adına yürütülür. Temel özelliği alıcının ve üçüncü kişilerin faktoring işleminden haberli olmamasıdır. Alıcı, faktoring şirketi ile satıcı arasındaki faktoring ilişkisinden haberdar olmadığı için ödemelerini direkt olarak satıcıya yapar ve yükümlülüğünden kurtulur. Satıcı ise ödemeleri anında faktoring şirketine iletir, bu durumda faktoring şirketi alacakların tahsil edilmeme riskini (teminat) işlevini üstlenmez. Bu tür faktoring uygulamalarında Satıcının faktoring şirketine ödemeleri zamanında veya hiç yapmaması şeklindeki bir durumun ortaya çıkması halinde faktoring şirketine alıcıya ihbar yetkisi verilmiştir.

Gerçek (geleneksel, old-line, non-recourse) Faktoring: Faktoring şirketinin kredi riskim üstlendiği faktoring türüdür. Faktoring şirketi, satıcının alacaklarını tek bir kalem olarak devralır. Kredi riskini üstlenmesinden dolayı faktoring şirketi, satıcının satış yaptığı veya yapabüeceği piyasalarda çok iyi bir araştırma yapmak zorundadır. Uluslararası faktoring işleminde bu araştırma için alıcının bulunduğu ülkedeki faktoring şirketlerinden yararlanmaktadır.

Gerçek Olmayan Faktoring: Faktoring şirketinin kredi riskini üstlenmediği faktoring fiji’üdür. Satın alına^ alacaklann, alıcı tarafından vadesinde ödenmemesi durun’unda faktoring şirketi alacaklan satıcıya geri verme imkânına sahiptir. Arıcık satıcımn likidite yapısmm bozulması engellemek amacıyla vade bitiminden İtibaren 30 ile 90 gün arasında bir süre faktoring şirketi rücu hakkını saklı tutabilmektedir. Kredi riskinin olmaması faktoring şirketinin daha rahat davranmasına neden olur. Alacakların yüzde 100’ü bu tür faktoring işleminde devredilebilir ve faktoring şirketi müşteri değerlemesi konusunda gerçek faktoring işlemine oranla çok daha az çaba harcar. Faktoring şirketi satıcıya karşı ön ödeme ve hizmet işlevlerini kredi riskinden bağımsız olarak yerine getirir.

Vadeli Faktoring: Bu yöntemle faktoring şirketi, satıcıya ödemeleri vade sonunda yapa1′- Faktoring işleminin ön ödeme işlevi söz konusu değildir. Ödeme yapılacak v^de aylık kredili satışların ortalama vadesi bulunarak hesaplanır. Ancak farklı bir uygulama; her bi r alıcıdan yapılan tahsilâttan sonra veya borçlunun acze düşmesi durumunda tahsilden önce ödeme yapma şeklinde görülmektedir. Ön ödeine dışındaki faktoring işleminin diğer işlevleri tarafların anlaşmaları doğrultusunda bu türde de goçerlidir. Aynca açık veya gizli olarak gerçekleştirilebilir. Örtülü faktoring işlerimden bahsedilmesi kendisine yaptığı ödemelerin tamamını faktoring şirketine iletmek zorundadır.

Iskontolu Faktoring: Satıcımn faktoring şirketine devrettiği alacaklann vadesinden öı*ce faktörün ödenme yapması (ön ödeme) şeklindeki faktoring türüdür. Satıcı, faktoring şirketine alacaklarını iskonto ettirerek vadeden önce nakit imkânına kavuşur. Faktoring şirketine satıcıya alacakların yüzde 80’i kadar ön ödeme yapmakta, kalan yüzde 20’yi masrafları ve komisyonu düştükten sonra vade sonunda ödemektedir. Bu tür faktoring işleminde yüzde 80’i ön ödemeden dolayı kur riski bu oranda faktoring şirketine ait olmaktadır. İskontolu faktoring işleminde temel işlev finansman ihtiyacını karşılamaktır. Bu nedenle faktoringin idari hizmetlerine ve riske karşı koruma işlevine ihtiyacı olmayan fakat finansman sıkıntısını içinde olan işletmeler tarafından daha çok tercih edilmektedir

Faktoring yapmanın avantajları

• Satıcılara peşin, alıcılara vadeli alış yapabilme olanağı sunar.
• Alacakların ödenmeme riskini ve tahsilat problemlerini firmalardan alarak, işletmelerin üretim, pazarlama, reklam gibi işlere rahat yönelmelerine yardımcı olur.
• Alıcıların finansal riskini üstlenerek, alıcılarla ilgili krqdi, risk takip, istihbarat hizmetiyle yeni pazarlara ve yeni alıcılara güvenli satış hııkânı yaratır.
• Güvenli açık hesap ve vadeli satış olanağıyla rekabet şansının artırılmasına olanak sağlar.
• Alacakların uzman kuruluş tarafından tahsili ve yönetimine imkân tanır.
• Esnek finansman fırsatı, vadeli faturaları istenilen zamanda istenilen şekilde nakde dönüştürme imkânı sunar.
• Nakit akışının düzenli ve gerçekçi olmasını sağlar.
• Küçük ve orta ölçekli işletmelere alacaklann temliki yoluyla işletme sermayesi yaratılabilmesine imkân tanır.
• Bilanço kısa vadeli aktif değerlerinin daha hızlı dönmesine yardımcı olur.